Vrhovni kasacioni sud je dostavio primerak zahteva za zaštitu zakonitosti braniocu okrivljenog AA, advokatu Dušanu Sakiću, shodno odredbi člana 488. stav 1. ZKP, i u sednici veća koju je održao bez obaveštavanja Republičkog javnog tužioca i branioca okrivljenog smatrajući da njihovo prisustvo ne bi bilo od značaja za donošenje odluke, razmotrio spise predmeta sa pravnosnažnim rešenjima protiv kojih je podnet zahtev za zaštitu zakonitosti pa je nakon ocene navoda u zahtevu, našao:

Zahtev za zaštitu zakonitosti Republičkog javnog tužioca je osnovan.

Osnovano Republički javni tužilac u zahtevu za zaštitu zakonitosti ističe da su u pobijanim pravnosnažnim rešenjima u korist okrivljenog AA učinjene povrede zakona iz člana 485. stav 1. tačka 1) ZKP, u vezi člana 112. stav 3. tačka 3. KZ i člana 323. stav 2. u vezi stava 1. KZ i člana 503. ZKP.

Iz spisa predmeta proizlazi da je okrivljenom AA optužnim predlogom Prvog osnovnog javnog tužioca u Beogradu, Kt 1489/14 od 05.11.2015. godine, stavljeno na teret da je izvršio krivično delo napad na službeno lice u vršenju službene dužnosti iz člana 323. stav 2. u vezi stava 1. KZ, zbog postojanja opravdane sumnje da je: „dana 20.02.2014. godine u ..., u ulici ..., u Institutu za ortopedsko – hirurške bolesti „VV“, na ... spratu, ispred lekarske sobe u stanju uračunljivosti, svestan svoga dela i njegove zabranjenosti, pri čemu je hteo njegovo izvršenje, napao službeno lice – lekara, oštećenog BB u vršenju službene dužnosti, pri čemu je oštećenom nanesena laka telesna povreda, tako što je kao bivši pacijent (koga je dana 09.01.2014. godine u 22,54 časa kao hitan slučaj pregledao oštećeni kao dežurni lekar na navedenom institutu, gde je i zaposlen kao specijalista ..., a gde se okrivljeni tada javio zbog povrede desne potkolenice i kada mu je oštećeni postavio dijagnozu, prepisao terapiju i uputio ga na kućno lečenje, a koja terapija je kasnije izmenjena od strane lekara iz druge ustanove), došao na radno mesto oštećenog u smenu u kojoj je radio oštećeni, te je zatražio od njega da izmeni težinu telesne povrede koju je okrivljeni zadobio dana 09.01.2014. godine (shodno dopisu RF za PIO od 23.01.2014. godine), a što mu je bilo potrebno radi ostvarenja prava za naknadu zarade zbog privremene sprečenosti za rad, pa kada mu je oštećeni dao informaciju o pravima iz zdravstvenog osiguranja i o postupcima za ostvarivanje tih prava, tako što mu je rekao da on to ne sme da uradi i poučio ga da se obrati pravnoj službi instituta, okrivljeni počeo da mu se obraća povišenim tonom, pri čemu su stajali licem okrenuti jedan ka drugom, na šta mu je oštećeni rekao da ne viče na njega i okrenuo se ka vratima lekarske sobe sa namerom da u sobu uđe, te kada se uhvatio rukom za kvaku, okrivljeni ga je udario svojom šakom u glavu iza levog uva, usled čega je oštećeni zadobio laku telesnu povredu u vidu potkožnog hematoma retroarikularno levo sa otokom dimenzije 3 cm sa 2 cm, u odnosu na koju povredu je okrivljeni bio svestan da može nastupiti ali je olako držao da do nje neće doći ili da će je moći sprečiti.“

Prema razlozima pobijanog prvostepenog rešenja kojim je na osnovu člana 503. ZKP, odbijen optužni predlog protiv okrivljenog AA, zbog krivičnog dela napad na službeno lice u vršenju službene dužnosti iz člana 323. stav 2. u vezi stava 1. KZ, prvostepeni sud je izneo stav da se oštećeni kao lekar u konkretnom slučaju ne može smatrati službenim licem odnosno da lekar nema svojstvo službenog lica da bi vršio službene radnje, već je reč o licu koje vrši delatnosti radi pružanja zdravstvenih usluga pacijentima, te da se samim tim radnje okrivljenog opisane u optužnom predlogu ne mogu podvesti pod predmetno krivično delo.

Viši sud u Beogradu je, odlučujući o žalbi Prvog osnovnog javnog tužioca u Beogradu doneo pobijano drugostepeno rešenje kojim je navedenu žalbu odbio kao neosnovanu nalazeći da je prvostepeni sud pravilno imajući u vidu odredbu člana 112. stav 3. tačka 3. KZ, zaključio da opis krivičnog dela naveden u dispozitivu optužnog predloga ne sadrži bitna obeležja krivičnog dela napad na službeno lice u vršenju službene dužnosti iz člana 323. stav 2. u vezi stava 1. KZ, budući da predmetno krivično delo može biti izvršeno samo prema službenom licu u vršenju službene dužnosti, a da se u konkretnom slučaju lekar ne može smatrati službenim licem.

Izneto pravno stanovište nižestepenih sudova osnovano se osporava kao pogrešno zahtevom za zaštitu zakonitosti Republičkog javnog tužioca iz sledećih razloga:

Odredbom člana 323. KZ koja inkriminiše krivično delo napad na službeno lice u vršenju službene dužnosti i to stavom 1. propisano je da će se onaj ko napadne ili preti da će napasti službeno lice u vršenju službene dužnosti kazniti zatvorom od tri meseca do tri godine, a stavom 2. istog člana da će se, ako je pri izvršenju krivičnog dela iz stava 1. tog člana, službenom licu nanesena laka telesna povreda ili je praćeno upotrebom oružja, učinilac kazniti zatvorom od šest meseci do pet godina.

Kod utvrđivanja odlučne činjenice i zakonskog obeležja krivičnog dela napad na službeno lice u vršenju službene dužnosti iz člana 323. stav 2. u vezi stava 1. KZ postavlja se pitanje da li lekar u zdravstvenoj ustanovi u svakoj ili samo u pojedinim situacijama ima svojstvo službenog lica, ukoliko se radi o izvršenju krivičnog dela gde je on oštećeno lice.

Odredbom člana 112. stav 3. tačka 3. Krivičnog zakonika, propisano je da se službenim licem između ostalog smatra lice u ustanovi, preduzeću ili drugom subjektu kome je povereno vršenje javnih ovlašćenja, koje odlučuje o pravima, obavezama ili interesima fizičkih ili pravnih lica ili o javnom interesu.

Dakle, prvi uslov da bi se određeno lice smatralo službenim licem u smislu citirane zakonske odredbe je da se radi o licu u ustanovi, preduzeću ili drugom subjektu kome je povereno vršenje javnih ovlašćenja.

U konkretnom slučaju oštećeni je zaposlen kao lekar specijalista ... u Institutu za ortopedsko-hirurške bolesti „VV“. Kako je odredbom člana 1. Zakona o javnim službama propisano da se javnom službom u smislu tog zakona smatraju ustanove, preduzeća i drugi oblici organizovanja utvrđeni zakonom, koji obavljaju delatnosti, odnosno poslove kojima se obezbeđuje ostvarivanja prava građana, odnosno zadovoljavanje potreba građana i organizacija kao i ostvarivanje drugog zakonom utvrđenog interesa u određenim oblastima, to u smislu citirane odredbe navedeni institut predstavlja javnu službu – ustanovu koja obavlja delatnost kojom se obezbeđuje ostvarivanje zakonom utvrđenog prava građana na zdravstvenu zaštitu propisanog članom 3. Zakona o zdravstvenoj zaštiti i ostvarivanje javnog interesa stvaranjem uslova za očuvanje i unapređenje zdravlja stanovništva u smislu člana 1. Zakona o javnom zdravlju.

Da bi određeno lice imalo status službenog lica, u smislu člana 112. stav 3. tačka 3. KZ, neophodno je i da se radi o licu u ustanovi kojoj je povereno vršenje javnih ovlašćenja.

Prema odredbi člana 3. stav 1. Zakona o javnim službama određene su oblasti u kojima se osnivaju ustanove radi obezbeđivanja prava utvrđenih zakonom i ostvarivanje drugog zakonom utvrđenog interesa, pa je između ostalih navedena oblast zdravstvene zaštite, a stavom dva istog člana propisano je da se delatnosti, odnosno poslovi u oblastima iz stava 1. kojima se ne obezbeđuje ostvarivanje zakonom utvrđenih prava i drugog zakonom utvrđenog interesa ne obavljaju kao javne službe u smislu tog zakona. Imajući u vidu navedenu odredbu to je navedeni institut u kome je oštećeni zaposlen kao lekar ustanova kojoj je povereno vršenje javnih ovlašćenja vezanih za obavljanje zdravstvene delatnosti kojom se obezbeđuje zdravstvena zaštita građana.

Pored toga, u smislu odredbe člana 112. stav 3. tačka 3. KZ, kao treći uslov propisano je i da se službenim licem smatra samo ono lice koje u ustanovi kojoj je povereno vršenje javnih ovlašćenja, odlučuje o pravima, obavezama ili interesima fizičkih ili pravnih lica ili o javnom interesu.

U konkretnom slučaju iz činjeničnog opisa predmetnog krivičnog dela navedenog u dispozitivu optužnog akta proizlazi da je oštećeni odbio zahtev okrivljenog da mu kao bivšem pacijentu kojeg je ranije pregledao kao dežurni lekar, izda lekarsko uverenje sa drugačijom sadržinom u pogledu kvalifikacije zadobijenih telesnih povreda na koji način je odlučivao o pravu okrivljenog u postupku ostvarivanja naknade zarade zbog privremene sprečenosti za rad, te da je okrivljeni inkriminisane radnje preduzeo upravo u vezi sa radnjom odlučivanja oštećenog o njegovom pravu kao fizičkog lica.

Sledstveno iznetom, po nalaženju ovog suda ispunjeni su svi uslovi iz člana 112. stav 3. tačka 3. KZ da se oštećeni u konkretnom slučaju smatra službenim licem iz čega proizlazi zaključak da je oštećeni kao službeno lice bio napadnut od strane okrivljenog u vršenju službene dužnosti.

Pri tome, Vrhovni kasacioni sud ukazuje da se navedeni stav u pogledu pitanja svojstva službenog lica kod lekara ne može generalno primeniti na sve situacije, već se u svakom konkretnom slučaju mora oceniti prisustvo uslova predviđenih članom 112. stav 2. tačka 3. ZKP, da bi se određeno lice - lekar moglo smatrati službenim licem, a koji uslovi su u ovom slučaju bili ispunjeni.

Iz iznetih razloga, Vrhovni kasacioni sud nalazi da se osnovano zahtevom za zaštitu zakonitosti Republičkog javnog tužioca ukazuje da su nižestepeni sudovi odbijanjem optužnog predloga prema okrivljenom primenom člana 503. ZKP, i ocenom da se u radnjama okrivljenog za koje je optužen ne stiču zakonska obeležja krivičnog dela napad na službeno lice u vršenju službene dužnosti iz člana 323. stav 2. u vezi stava 1. povredili zakon u smislu člana 485. stav 1. tačka 1) ZKP u vezi člana 112. stav 3. tačka 3. KZ i člana 323. stav 2. u vezi stava 1. KZ i člana 503. stav 1. ZKP u korist okrivljenog AA.

Iz iznetih razloga, Vrhovni kasacioni sud je na osnovu člana 492. stav 1. tačka 3) u vezi člana 493. ZKP, odlučio kao u izreci ove presude, tako što je usvojio zahtev za zaštitu zakonitosti Republičkog javnog tužioca kao osnovan u pogledu istaknute povrede zakona učinjene pobijanim pravnosnažnim rešenjima i s obzirom da je zahtev podnet na štetu okrivljenog, samo utvrdio postojanje navedene povrede zakona ne dirajući u pravnosnažne odluke.

Savetnik-zapisničar                                                                                             Predsednik veća-sudija

Vesna Veselinović,s.r.                                                                                         Janko Lazarević,s.r.

Za tačnost otpravka

Upravitelj pisarnice

Marina Antonić