Protiv pravnosnažne drugostepene presude tužilja je blagovremeno izjavila reviziju zbog pogrešne primene materijalnog prava s predlogom da se o izjavljenoj reviziji odluči kao o izuzetno dozvoljenoj, a radi ujednačavanja sudske prakse ili davanja novog tumačenja prava.

Odredbom člana 404. ZPP (''Službeni glasnik RS'' br. 72/11... 87/18) je propisano da je revizija izuzetno dozvoljena zbog pogrešne primene materijalnog prava i protiv drugostepene presude koja ne bi mogla da se pobija revizijom, ako je po oceni Vrhovnog kasacionog suda potrebno da se razmotre pravna pitanja od opšteg interesa ili pravna pitanja u interesu ravnopravnosti građana, radi ujednačavanja sudske prakse kao i kada je potrebno novo tumačenje prava. O dozvoljenosti i osnovanosti te revizije odlučuje Vrhovni kasacioni sud u veću od pet sudija.

U ovoj parnici je odlučeno o tužbenom zahtevu tužilje za nedopuštenost izvršenja zbog toga što tužilja tvrdi da je suvlasnik na nepokretnoj imovini koja je predmet izvršenja te da na taj način ona u odnosu na predmet izvršenja poseduje pravo koje sprečava izvršenje (član 50. Zakona o izvršenju i obezbeđenju – „Službeni glasnik RS“ broj 31/2011). Sudovi takav tužbeni zahtev odbijaju rukovodeći se isključivo formalno pravnim razlozima, odnosno činjenicom da su rešenja o izvršenju u konkretnom slučaju doneta pre presude kojom je utvrđeno da je tužilja suvlasnik na predmetu izvršenja, a tom presudom tužilja dokazuje postojanje prava koje sprečava izvršenje. Sudovi smatraju da se radi o raspolaganju imovine koje je izvršni dužnik učinio nakon prijema rešenja o izvršenju odnosno zaključka kojim se određuje izvršenje, a takvo raspolaganje ne proizvodi pravno dejstvo po Zakonu o izvršenju i obezbeđenju. Otuda je po mišljenju nižestepenih sudova posedovanje pomenute pravnosnažne presude u konkretnom slučaju bez značaja.

S obzirom da ovakav zaključak nižestepenih sudova nije zasnovan na pravilnoj primeni materijalnog prava, niti već dugog godina ustaljenoj sudskoj praksi Vrhovnog kasacionog suda kao i Ustavnog suda kada se radi o sličnim sporovima, to ovaj sud nalazi da su ispunjeni uslovi iz člana 404. ZPP da se o izjavljenoj reviziji odluči kao o izuzetno dozvoljenoj zbog čega je i odlučeno kao u stavu prvom izreke.

Ispitujući pobijanu presudu na osnovu člana 408. ZPP (''Službeni glasnik RS'' br. 72/11... 87/18) Vrhovni kasacioni sud je našao da je revizija osnovana.

U sprovedenom postupku nije učinjena bitna povreda odredaba parničnog postupka iz člana 374. stav 2. tačka 2. ZPP na koju ovaj sud pazi po službenoj dužnosti.

Prema utvrđenom činjeničnom stanju, proizilazi da su pred javnim izvršiteljem u Požarevcu bili u toku postupci prinudnog izvršenja povodom predloga izvršnog poverioca protiv izvršnog dužnika VV, a da je javni izvršitelj 01.03.2017. godine promenio predmet i sredstvo izvršenja i odredio izvršenje zabeležbom i prodajom nepokretnosti izvršnog dužnika i to porodične stambene zgrade broj ... Po1, Pr1, Pp1 u ulici ..., a koja je i predmet spora u ovoj parnici. Treće lice, BB iz ... je izvršnom sudu podnela prigovor tvrdeći da u odnosu na predmet izvršenja ima pravo koje sprečava izvršenje, odnosno da poseduje pravnosnažnu presudu po kojoj je na predmetnoj imovini suvlasnik sa 2/3 nakon čega je iz postupka izvršenja kao treće lice upućena da pokrene parnicu radi proglašenja izvršenja nedopuštenim, a što je ona i uradila.

Nije sporna činjenica na koju se pozivaju nižestepeni sudovi da raspolaganje imovinom koju izvršni dužnik učini nakon prijema rešenja o izvršenju ne proizvodi pravno dejstvo. Međutim, u konkretnom slučaju nižestepeni sudovi su izgubili iz vida da je presudom Osnovnog suda u Požarevcu, Sudska jedinica u Kučevu P 1143/2017 od 11.09.2017. godine koja je doneta po priznanju tuženog utvrđeno pravo tužilje i to na 2/3 sporne imovine pri čemu je navedeno da se radi o zajednički stečenoj imovini sa tuženim. U takvom slučaju se ne radi o raspolaganjima iz Zakona o izvršenju i obezbeđenju koje su imali u vidu nižestepeni sudovi već se na razrešenje konkretnog spora moraju primeniti odredbe Porodičnog zakona o režimu zajedničke imovine. Porodični zakon („Službeni glasnik RS“ broj 18/2005) u članu 117. definiše pojam sticanja zajedničke imovine i navodi da imovina koju su stekli radom u toku trajanja zajednice života u braku predstavlja njihovu zajedničku imovinu. Takvom imovinom po članu 174. stav 1. istog zakona supružnici upravljaju i raspolažu zajednički i sporazumno. Član 176. Zakona reguliše pitanje upisivanja u javni katastar, član 177. reguliše pitanje deobe zajedničke imovine, a član 187. reguliše pitanje odgovornosti za zajedničke obaveze itd. Dakle, sudska odluka koja je doneta u postupku utvrđivanja udela zajedničara u sticanju zajedničke imovine po osnovu porodične zajednice je pre svega izraz utvrđenih suvlasničkih odnosa, a ne znači raspolaganje imovinom. To nameće obavezu suda da u ovakvom sporu oceni da li se u konkretnom slučaju radi o zajedničkoj imovini, kada je ista stečena, da li se radi o zajedničkim obavezama, dugovima i tome slično (odluka Ustavnog suda Už 6193/2018 od 19.07.2018. godine).

S obzirom da nižestepeni sudovi nisu imali u vidu odredbe materijalnog prava kada su odlučili u konkretnom slučaju, već su odluku zasnovali na procesnopravnom tumačenju pomenutih odredaba Zakona o izvršenju i obezbeđenju, to činjenično stanje bitno za odlučivanje u konkretnom slučaju nije utvrđeno, zbog čega su nižestepene odluke morale biti ukinute na osnovu člana 416. stav 2. ZPP.

U ponovnom postupku prvostepeni sud će imati u vidu sve što je napred navedeno, pa će pravilnom primenom materijalnog prava, pre svega Porodičnog zakona, utvrditi činjenično stanje i nakon toga doneti na zakonu zasnovanu odluku.

Predsednik veća sudija

Božidar Vujičić,s.r.

Za tačnost otpravka

Upravitelj pisarnice

Marina Antonić