Protiv pravnosnažne presude donete u drugom stepenu, revizije su blagovremeno izjavili tuženi, zbog pogrešne primene materijalnog prava.

Vrhovni kasacioni sud je ispitao pobijanu presudu, na osnovu člana 408. u vezi člana 403. stav 2. tačka 2. Zakona o parničnom postupku („Službeni glasnik RS“, br.72/11,55/14) i našao da revizije tuženih nisu osnovane.

U postupku donošenja pobijane presude nije učinjena bitna povreda odredaba parničnog postupka iz člana 374. stav 2. tačka 2. ZPP, na koju Vrhovni kasacioni sud pazi po službenoj dužnosti.

Prema utvrđenom činjeničnom stanju, tuženi su odlukama svojih Skupština opština osnovali javno preduzeće Direkciju za izgradnju i razvoj Kolubarskog okruga pogođenog zemljotresom. Direkcija je osnovana kao samostalno pravno lice, imala je zaposlene i finansirala se iz budžeta Republike Srbije. Od 2014. godine, prestalo je finansiranje Direkcije iz budžeta, a prema odluci Vlade RS, s tim što je ona i dalje nastavila da postoji, a od 30.12.2014. godine račun joj je u blokadi, što je uslovilo trajnu nesposobnost plaćanja i insolventnost Direkcije, kao i to da tužiocima, u spornom periodu na koji se odnosi njihovo potraživanje, ne isplaćuje zarade. Na sednici Saveta Direkcije od 03.04.2014. godine, donet je Zaključak da je Direkcija prestala sa radom, jer nema opredeljena sredstva u budžetu Republike Srbije i data je preporuka da sve opštine Kolubarskog okruga donesu dluku o gašenju Direkcije. Grad Valjevo i opštine Osečina, Ljig i Mionica nisu donele Odluku o prestanku rada Direkcije. Kako odluka o gašenju Direkcije kao pravnog lica još nije doneta, te ona i dalje postoji i nije brisana iz registra privrednih subjekata, prvostepeni sud je našao da nema mesta primeni odredbe člana 14. stav 3. Zakona o stečaju, te da tuženi ne mogu biti obavezani da tužiocima na ime naknade zarade isplate utužene iznose, jer isti nisu pasivno legitimisani u ovoj pravnoj stvari, s obzirom da je njihov poslodavac Direkcija, pa je iz ovih razloga odbio tužbene zahteve tužilaca.

Nakon održane rasprave drugostepeni sud je preinačio prvostepenu odluku i obavezao tužene na isplatu neisplaćenih zarada tužiocima iz razloga što Direkcija za izgradnju i razvoj Kolubarskog okruga pogođenog zemljotresom, iako osnovana kao javno preduzeće, čiji su osnivači bile opštine lokalne samouprave Kolubarskog okruga odnosno ovde tuženi, kao samostalno pravno lice koje još uvek postoji, nema sredstava za izmirenje svojih obaveza prema zaposlenima, a tuženi su kao osnivači Direkcije, u obavezi da plate njene dospele, a neizmirene obaveze. Naime, finansiranje rada direkcije uključujući i isplatu zarada zaposlenih i ostalih primanja iz radnog odnosa vršeno je isključivo iz budžeta Republike Srbije, koje je zaključno sa 2013. godinom, prestalo, iako je Direkcija nastavila da postoji i nakon toga, ali je zbog nedostatka sredstava i blokade računa prestala da isplaćuje zarade tužiocima. U situaciji kada se radi o pravnom licu nad kojim se ne može sprovesti stečajni postupak imajući u vidu odredbe Zakona o privrednim društvima, likvidacija predstavlja jedini zakonski način da Direkcija prestane sa radom ukoliko ima dovoljno sredstava za namirenje svojih obaveza, To ovde nije slučaj, s obzirom da nema sredstava iz kojih se finansira, a račun joj se nalazi u dugotrajnoj blokadi, pa proizlazi da Direkcija nije bila sposobna da izmiruje svoje obaveze, kao ni da pokrene i vodi postupak likvidacije, iz kojih razloga je drugostepeni sud preinačio prvostepenu odluku i usvojio tužbene zahteve tužilaca za naknadu neisplaćenih zarada u navedenom spornom periodu.

Po oceni Vrhovnog kasacionog suda, pravilno je drugostepeni sud preinačio prvostepenu odluku i solidarno obavezao tužene na isplatu neisplaćenih zarada tužiocima.

Odredbom člana 1. Statuta Direkcije za izgradnju i razvoj Kolubarskog okruga pogođenog zemljotresom i Javnog preduzeća Valjevo iz decembra 1998. godine, predviđeno je da je ova Direkcija osnovana na osnovu člana 2. Uredbe o načinu i uslovima korišćenja sredstava solidarnosti, da su Skupštine opština Valjeva, Lajkovca, Ljiga, Mionice, Osečine i Uba osnovali Direkciju kao posebnu organizaciju za obavljanje stručnih poslova za potrebe osnivača, da se njihov posao odnosi na otklanjanje posledica od zemljotresa sa epicentrom u Kolubarskom okrugu i izgradnjom i razvojem Kolubarskog okruga.

Odredbom člana 104. stav 1. Zakona o radu („Službeni glasnik RS“, broj 24/05), propisano je da zaposleni ima pravo na odgovarajuću zaradu koja se utvrđuje u skladu sa zakonom, opštim aktom ili ugovorom o radu.

Imajući u vidu navedene norme, a kod utvrđenog činjeničnog stanja da su tužioci u utuženom periodu radili i da im za ostvareni rad u utuženom periodu nije isplaćena zarada, pravilno je drugostepeni sud obavezao tužene, kao osnivače Direkcije, koja više nije solventna i nema prihode, da solidarno tužiocima naknade neisplaćene zarade i u korist tužilaca uplate doprinose za penzijsko i invalidsko osiguranje.

Suprotno revizijskim navodima, sredstva za finansiranje rada Direkcije u smislu isplate zarada zaposlenih obezbeđivala su se iz budžeta RS, a ne iz sredstava solidarnosti za otklanjanje posledica zemljotresa, zato što su se ta sredstva koristila upravo za te svrhe, odnosno za otklanjanje posledica zemljotresa u Kolubarskom okrugu, shodno Uredbi o načinu i uslovima korišćenja sredstava solidarnosti za otklanjanje posledica zemljotresa u Kolubarskom okrugu („Službeni glasnik RS“, broj 41 od 10.11.1998. godine).

Kako Zakon o javnim preduzećima predviđa da jedinice lokalne samouprave mogu osnivati javna preduzeća, što su tuženi i učinili, te da su Direkciju osnovali kao posebnu organizaciju za obavljanje stručnih poslova za potrebe osnivača, to suprotno revizijskim navodima osnivači se ne mogu osloboditi plaćanja neizmirenih obaveza direkcije, u konkretnom slučaju zarada zaposlenima, čak i u slučaju kada Direkcija kao pravno lice još uvek formalno postoji i nije brisana iz registra privrednih subjekata, ali nema sredstava za finansiranje.

Bez uticaja je isticanje u reviziji da tuženi ne mogu biti pravni sledbenici Direkcije, jer oni to i nisu, već su osnivači iste i po tom osnovu odgovaraju za njena dugovanja.

Pravilna je odluka o troškovima parničnog postupka, jer je doneta pravilnom primenom odredbi člana 153, 154. i 163. Zakona o parničnom postupku.

Imajući u vidu izneto, odlučeno je kao u izreci primenom odredbe člana 414. stav 1. Zakona o parničnom postupku.

Predsednik veća - sudija

Biserka Živanović, s.r.

Za tačnost otpravka

Upravitelj pisarnice

Marina Antonić