Vrhovni kasacioni sud, u veću sastavljenom od sudija: Božidara Vujičića, predsednika veća, Vesne Subić i Biserke Živanović, članova veća, u parnici tužioca „IG 43 Nekretnine“ DOO sa sedištem u Beogradu, koga zastupa punomoćnik Jovana Drega, advokat iz ... i punomoćnik Saša Vujanić, advokat iz ..., protiv tuženog AA iz ..., koga zastupa punomoćnik Žarko Borovčanin, advokat iz ...., odlučujući o reviziji tužioca izjavljenoj protiv rešenja Apelacionog suda u Beogradu Gž 3258/18 od 30.05.2019. godine, u sednici veća održanoj dana 16.09.2020. godine, doneo je

R E Š E NJ E

UKIDA SE rešenje Apelacionog suda u Beogradu Gž 3258/18 od 30.05.2019. godine i predmet vraća drugostepenom sudu, na ponovno suđenje.

O b r a z l o ž e nj e

Presudom Osnovnog suda u Beogradu P.br.9793/16 od 08.06.2017. godine, stavom prvim izreke, odbijen je kao neosnovan, predlog tuženog za prekid ovog postupka. Stavom drugim izreke usvojen je tužbeni zahtev tužioca „IG 43 Nekretnine“ DOO iz Beograda pa je obavezan tuženi AA iz ... da se sa svim licima i stvarima iseli iz stana koji se nalazi u kući br. ... u ul. ... u ..., u ..., površine 70m2, bliže opisan u izreci presude, i da stan preda u posed vlasniku – tužiocu, te mu je na ime obezbeđenja odgovarajućeg stana naloženo preseljenje u stan br. ... u ... zgrade br. ... u ul. ... u ..., bliže opisanog u izreci presude, koji će tuženi koristiti u svojstvu zakupca na stanu u građanskoj svojini na neodređeno vreme, sve u roku od 15 dana od dana prijema prepisa presude. Stavom trećim izreke obavezan je tuženi da tužiocu nadoknadi troškove parničnog postupka u iznosu od 773.300,00 dinara, u roku od 15 dana od dana prijema prepisa presude.

Rešenjem Apelacionog suda u Beogradu Gž 3258/18 od 30.05.2019. godine, stavom prvim izreke, ukinuta je prvostepena presuda u stavu drugom izreke i odbačena tužba kojom je tužilac tražio da se tuženi iseli iz stana u kući broj ... u ulici ... i preseli u odgovarajući stan, te mu se na ime obezbeđenja odgovarajućeg stana nalaže preseljenje u stan broj ... u ...zgrade broj ... u ulici ... u ..., vlasništvo BB, koju će tuženi koristiti u svojstvu zakupca na stanu u građanskoj svojini na neodređeno vreme. Stavom drugim izreke preinačeno je rešenje o troškovima postupka sadržano u stavu trećem izreke prvostepene presude tako što je tužilac obavezan da tuženom naknadi troškove parničnog postupka u iznosu od 105.750,00 dinara, u roku od 15 dana od prijema odluke.

Protiv drugostepenog rešenja tužilac je blagovremeno izjavio reviziju, zbog bitne povrede odredaba parničnog postupka i pogrešne primene materijalnog prava.

Vrhovni kasacioni sud je ispitao pobijano rešenje na osnovu člana 408. Zakona o parničnom postupku („Službeni glasnik SRS“ br. 72/11 ...18/20) u vezi člana 420. stav 1. i stav 2. istog Zakona, pa je utvrdio da je revizija osnovana.

Tužilac je protiv tuženog podneo tužbu dana 18.01.2011. godine, radi iseljenja tuženog iz stana na kome on ima svojstvo nosioca stanarskog prava na stanu u privatnoj svojini, kao zaštićeni podstanar i preseljenja u drugi odgovarajući stan koji će tuženi koristiti u svojstvu zakupca na stanu u građanskoj svojini na neodređeno vreme. Presudom Prvog osnovnog suda u Beogradu P.br.1052/11 od 12.03.2015. godine usvojen je tužbeni zahtev. Ta presuda je ukinuta rešenjem Apelacionog suda u Beogradu Gž 6127/15 od 30.03.2016. godine i predmet je vraćen na ponovno suđenje. Posle ukidanja presude prvostepeni sud je postupio po nalogu iz rešenja Apelacionog suda u Beogradu i ponovo meritorno odlučio o tužbenom zahtevu koji je usvojio presudom P 9793/16 od 08.06.2017. godine, ali je Apelacioni sud u Beogradu, pobijanim rešenjem ukinuo prvostepenu presudu i odbacio tužbu sa obrazloženjem da je redovan sud apsolutno nenadležan za presuđenje zbog pravnog dejstva Zakona o stanovanju i održavanju zgrada („Službeni glasnik RS“ br. 104/16 od 23.12.2016. godine) koji je stupio na snagu dana 31.12.2016. godine.

Drugostepeni sud smatra da je pomenutim Zakonom na drugačiji način uređen postupak iseljenja, utvrđivanja prava na preseljenje i preseljenja, pre svega u pogledu nadležnosti i postupka koji se odnosi na ovo pitanje, s obzirom da je odredbom člana 144. tog Zakona propisana primena pravila opšteg upravnog postupka, odnosno da se ovaj postupak uređuje kao upravni postupak, pa za odlučivanje o iseljenju i preseljenju tuženog u odgovarajući stan više nije nadležan sud, odnosno nije dozvoljena pravna zaštita tužbom pred sudom opšte nadležnosti.

Ovakav zaključak drugostepenog suda nije pravilan.

U momentu podnošenja tužbe redovan sud je bio stvarno nadležan za presuđenje ove parnice, jer se radi o imovinsko pravnom sporu koji se odnosi na iseljenje tuženog iz stana na kome ima stanarsko pravo kao zaštićeni podstanar i preseljenje u odgovarajući stan koji mu je tužilac obezbedio, a koji će koristiti u svojstvu zakupca na stanu u građanskoj svojini na neodređeno vreme.

Osnovano se u reviziji ukazuje da je u postupku učinjena bitna povreda odredaba parničnog postupka iz člana 374. stav 2. tačka 2. ZPP na koju revizijski sud pazi po službenoj dužnosti. Naime, drugostepeni sud je nepravilno primenio pravilo iz člana 294. stav 1. tačka 1. ZPP, čime je onemogućio tužiocima pravo na pristup sudu i mogućnost da raspravljaju.

Sada važeći Zakon o stanovanju i održavanju zgrada sadrži pravnu prazninu u pogledu sudbine parnica koje su u toku sa istovetnim zahtevima koji se mogu istaći u upravnom postupku radi iseljenja, utvrđivanja prava na preseljenje i preseljenja u odgovarajući stan. S obzirom da taj novi zakon ne sadrži pravila o načinu okončanja nedovršenih parnica (da li se tužbe odbacuju ili se ustupaju upravnom organu ili se završavaju u meritumu), Vrhovni kasacioni sud smatra da, u skladu sa pravilom o pravičnom suđenju (pristup sudu) iz člana 6. Evropske konvencije za zaštitu ljudskih prava i člana 32. i 36. Ustava Republike Srbije, redovan sud mora završiti započeti postupak i parnicu, (u odsustvu procesnih pretpostavki za odbacivanje tužbe), meritorno okončati.

Iz navedenih razloga revizija tužioca je usvojena i drugostepeno rešenje ukinuto.

U ponovnom postupku drugostepeni sud će postupiti po primedbama iz ovog rešenja i meritorno odlučiti o žalbi tuženog izjavljenoj protiv prvostepene presude.

Na osnovu člana 415. stav 1. u vezi člana 420. stav 6. ZPP, odlučeno je kao u izreci.

Predsednik veća-sudija

Božidar Vujičić,s.r.

Za tačnost otpravka

Upravitelj pisarnice

Marina Antonić