Vrhovni kasacioni sud je ispitao pobijanu presudu u granicama revizijskih razloga propisanih odredbom člana 408. Zakona o parničnom postupku (''Službeni glasnik RS'' br. 72/11... 55/14) i ustanovio da je revizija tužene osnovana.

U sprovedenom postupku nije učinjena bitna povreda odredaba parničnog postupka iz člana 374. stav 2. tačka 2. Zakona o parničnom postupku na koju revizijski sud pazi po službenoj dužnosti.

Prema utvrđenom činjeničnom stanju, tužilja je bila zaposlena kod tužene na neodređeno vreme sve do donošenja rešenja tužene broj 1200-4 od 14.04.2010. godine kada joj je otkazan ugovor o radu zbog prestanka potrebe za njenim radom. U toku 2010. godine, tužilja je radila četiri meseca i nije iskoristila godišnji odmor za 2010. godinu. Visina utuženog potraživanja po ovom osnovu nije među strankama sporna. Stavom 3. rešenja od 14.04.2010. godine utvrđeno je da će tužilji biti isplaćena otpremnina u iznosu od 186.747,00 dinara, na osnovu sporazuma broj 1199-4 od 13.04.2010. godine, dok je tačkom 4. navedenog rešenja tužilja upućena da svoja prava u pogledu novčane naknade, prava iz penzijskog osiguranja i zdravstvene zaštite u smislu člana 160. Zakona o radu, ostvari kod Nacionalne službe za zapošljavanje. U navedenom sporazumu od 13.04.2010. godine zaključenom između tužilje i tužene, tužilja nije osporila da su joj isplatom otpremnine od 186.600,00 dinara izmirena sva potraživanja iz radnog odnosa do njenog prestanka vezano za zarade, naknade zarade i naknade troškova i drugih primanja i eventualne štete, osim zarada za mart i april 2010. godine i da se potpisom i sporazumom odrekla bilo kakvih potraživanja prema poslodavcu za isplatu zarade, naknade zarade, naknade troškova i drugih primanja i eventualne štete, osim navedenih zarada. Tužilji je dana 14.05.2010. godine na ime otpremnine isplaćen iznos od 186.600,00 dinara. Između predstavnika sindikata zaposlenih kod tužene i generalnog direktora tužene dana 03.09.2003. godine bio je zaključen pojedinačni kolektivni ugovor u skladu sa tada važećim Zakonom o radu (''Službeni glasnik RS'' br. 70/2001). Prema članu 72. navedenog Pojedinačnog kolektivnog ugovora utvrđeno je pravo zaposlenih na otpremninu u iznosu od 200 evra za svaku godinu ukupnog staža osiguranja zaposlenih, kao i ostala prava predviđena zakonom i opštim kolektivnim ugovorima. Tužilja potražuje razliku između isplaćene i pripadajuće otpremnine, a sve prema članu 72. Pojedinačnog kolektivnog ugovora. Visina tog potraživanja utvrđena je veštačenjem od strane veštaka ekonomsko-finansijske struke. Tužena je zaključenjem ugovora o prodaji kapitala metodom javne aukcije (kupovina sa otplatom na rate) broj 1.1566/07- 1508/2 zaključenim dana 20.10.2007. godine ušla u postupak privatizacije. Sastavni deo navedenog ugovora čini aneks 1 u kome je sadržan socijalni program koji će se primenjivati u subjektu naknadnog zaključenja ugovora. Stavom 1. aneksa kupac kapitala se obavezao da u okviru subjekta privatizacije obezbedi poštovanje svih prava zaposlenih utvrđenim Pojedinačnim kolektivnim ugovorom kao i drugim opštim aktom subjekta, važećeg u trenutku zaključenja ugovora sve do promene istih i u skladu sa zakonom. Poslednja rata iz ugovora o privatizaciji isplaćena je 30.11.2011. godine kada je završen postupak privatizacije.

Pri ovako utvrđenom činjeničnom stanju, prvostepeni sud je našao da je tužbeni zahtev tužilje vezano za isplatu naknade štete zbog neiskorišćenog godišnjeg odmora za 2010. godinu za iznos od 5.333,33 dinara osnovan, dok je u preostalom delu tužbeni zahtev neosnovan iz sledećih razloga. Naime, u prilog svojih shvatanja prvostepeni sud navodi da tužilja nije iskoristila godišnji odmor za 2010. godinu, što je među strankama nesporno, da srazmerno vremenu provedenom na radu, a što je utvrđeno putem veštačenja, ista ima pravo da joj se isplati neisplaćeno srazmerno do novčanog iznosa u dosuđenoj visini od 5.333.33 dinara, pa je odlučeno kao u stavu 1. izreke. Vezano za neisplatu neiskorišćenog godišnjeg odmora za ostali deo za 2010. godinu i potraživanog iznosa razlike pripadajuće otpremnine u visini od 427.200,00 dinara, prvostepeni sud je cenio da je zahtev u tom delu neosnovan. Ovo iz razloga što je donošenjem novog Zakona o radu (''Službeni glasnik RS'' broj 24/05), važenje posebnog kolektivnog ugovora shodno odredbama zakona produženo još tri godine od dana donošenja tog zakona i taj rok je istekao 03.09.2008. godine i tada nije postojao pravni osnov za isplatu otpremnine u visini od 200 evra po godini staža, pa stoga, tužilja nema pravo na naknadu razlike otpremnine od isplaćenog do traženog iznosa od 427.200,00 dinara.

U pogledu naknade za neiskorišćeni godišnji odmor za 2010. godinu (srazmerno vremenu provedenom na radu – stav 1. i 2. izreke prvostepene odluke), drugostepeni sud je prihvatio stanovište prvostepenog suda, dok je u pogledu odluke vezano za isplatu razlike otpremnine i pripadajuće otpremnine (stav 3. izreke prvostepene odlue), zauzeo suprotno stanovište.

Po stanovištu drugostepenog suda u vreme zaključenja Aneksa I ugovora o kupoprodaji društvenog kapitala kojim se kupac obavezao da u okviru subjekta privatizacije obezbedi poštovanje svih prava zaposlenih utvrđenih kolektivnim ugovorom, bio je na snazi Pojedinačni kolektivni ugovor od 03.09.2003. godine. Ugovorom o kupoprodaji i aneksom 1. tog ugovora tuženi je preuzeo obavezu isplate otpremine u iznosu od 200 evra za svaku godinu ukupnog staža osiguranja zaposlenog utvrđenu odredbom člana 72. Pojedinačnog kolektivnog ugovora. Zato se ne radi o produženju dejstva kolektivnog ugovora već o izvršenju ugovorne obaveze preuzete ugovorom o kupoprodaji društvenog kapitala tuženog i aneksom ugovora. Iz tih razloga prvostepena presuda je preinačena i usvojen tužbeni zahtev za isplatu razlike od isplaćene do pripadajuće otpremnine u iznosu od 427.200,00 dinara, sa zakonskom zateznom kamatom od 14.05.2010. godine.

Po oceni Vrhovnog kasacionog suda, osnovani su revizijski navodi kojima se ukazuje na pogrešnu primenu materijalnog prava.

Prema odredbi člana 263. stav 1. Zakona o radu („Službeni glasnik rS“ br. 24/05 sa izmenama) koji se primenjuje u konkretnom slučaju kolektivni ugovor se zaključuje na period od 3 godine. Odredbom člana 284. stav 1. istog zakona propisano je da odredbe kolektivnog ugovora koji je na snazi na dan stupanja na snagu ovog zakona, a koje nisu u suprotnosti sa ovim zakonom ostaju na snazi do zaključivanja kolektivnog ugovora u skladu sa ovim zakonom. Iz sadržine ovih zakonskih odredbi proizilazi da ako je kolektivni ugovor po ranijem zakonu bio zaključen na neodređeno vreme, kao što je ovde slučaj, a posle stupanja na snagu propisa o ograničenom trajanju važenja kolektivnog ugovora može se primenjivati još samo 3 godine. Po isteku tog roka njegove odredbe biće suprotne članu 263. stav 1. važećeg Zakona o radu, kojim je propisano trajanje kolektivnog ugovora najviše 3 godine.

Predmetni Pojedinačni kolektivni ugovor zaključen je u vreme važenja Zakona o radu („Službeni glasnik RS2 br. 70/01, 73/01). Tim zakonom je u odredbi člana 151. propisano da se kolektivni ugovor može zaključiti na određeno ili neodređeno vreme. Stupanjem na snagu Zakona o radu iz 2005. godine trajanje važenja kolektivnog ugovora ograničeno je na 3 godine. Stoga je odredba navedenog Pojedinačnog kolektivnog ugovora kojom se konstatuje da se zaključuje na neodređeno vreme u suprotnosti sa odredbom važećeg Zakona o radu. Zato se Pojedinačni kolektivni ugovor od 03.09.2003. godine nije mogao primenjivati na radnopravne situacije nastale posle 23.03.2008. godine. Međutim, u konkretnom slučaju bez uticaja je što je kupac kapitala tuženog kao subjekta privatizacije preuzeo obaveze iz socijalnog programa da obezbedi poštovanje svih prava zaposlenih utvrđenih pojedinačnim kolektivnim ugovorom. Ovo prvo sa razloga što je to ugovorna obaveza kupca kapitala, a ne tuženog kao subjekta privatizacije. Osim toga preuzimanje te obaveze odnosi se na poštovanje svih prava zaposlenih koja su utvrđena važećim i pravno valjanim pojedinačnim kolektivnim ugovorom, a u konkretnom slučaju Pojedinačni kolektivni ugovor iz 2003. godine u spornom periodu nije bio važeći.

U toku postupka utvrđeno je koliki je iznos potraživanja koji je sporan između parničnih stranaka. Sporan je pravni osnov potraživanja. Imajući u vidu sve napred izneto, Vrhovni kasacioni sud nalazi da je prvostepeni sud na pravilno i potpuno utvrđeno činjenično stanje pravilno primenio materijalno pravo, shodno napred navedenim razlozima, a da je drugostepeni sud ceneći navode iz žalbe tužilje, pogrešno zaključio da je prvostepeni sud pogrešno primenio materijalno pravo, što se ne može prihvatiti kao pravilan zaključak.

Shodno napred iznetom, Vrhovni kasacioni sud je našao da je u ovoj pravnoj stvari bilo neophodno preinačiti presudu apelacionog suda i potvrditi presudu prvostepenog suda uz odbijanje žalbe tužilje u tom delu.

Stoga je Vrhovni kasacioni sud na osnovu odredbe člana 416. stav 1. ZPP odlučio kao u izreci.

Odluka o troškovima revizijskog postupka doneta je u skladu sa čl. 153. i 165. ZPP, prema važećoj advokatskoj tarifi i taksenoj tarifi Zakona o sudskim taksama.

Predsednik veća-sudija

dr Dragiša B. Slijepčević

Za tačnost otpravka

Upravitelj pisarnice

Marina Antonić