U IME NARODA

Vrhovni sud, u veću sastavljenom od sudija: Vesne Subić, predsednika veća, Zorana Hadžića i Mirjane Andrijašević, članova veća, u parnici tužilje AA iz ..., čiji je punomoćnik Lazar Borozan, advokat iz ..., protiv tuženog BB iz ..., čiji je punomoćnik Edvin Prelić, advokat iz ..., radi izdržavanja, odlučujući o reviziji tuženog izjavljenoj protiv presude Apelacionog suda u Beogradu Gž2 609/22 od 09.02.2023. godine, u sednici veća održanoj 26.10.2023. godine, doneo je

P R E S U D U

ODBIJA SE, kao neosnovana, revizija tuženog izjavljena protiv presude Apelacionog suda u Beogradu Gž2 609/22 od 09.02.2023. godine.

ODBIJAJU SE zahtevi stranaka za naknadu troškova postupka po reviziji.

O b r a z l o ž e nj e

Presudom Apelacionog suda u Beogradu Gž2 609/22 od 09.02.2023. godine, ukinuta je presuda Trećeg osnovnog suda u Beogradu P2 1401/21 od 28.04.2022. godine. (stav prvi izreke) Delimično je usvojen tužbeni zahtev i obavezan tuženi da na ime doprinosa za izdržavanje tužilje plaća mesečno 30.000,00 dinara počev od 28.08.2019. godine, kao dana podnošenja tužbe pa ubuduće dok za to postoje zakonski uslovi ili dok se ova odluka ne izmeni, svakog 01. do 05. u mesecu za tekući mesec uplatom putem poštanske uputnice tužilji, s tim da dospele, a neisplaćene rate isplati odjednom.(stav drugi izreke) Odbijen je tužbeni zahtev kojim je tužilja tražila da se obaveže tuženi da na ime doprinosa za njeno izdržavanje plaća mesečno još 10.000,00 dinara počev od 28.08.2019. godine kao dana podnošenja tužbe pa ubuduće dok za to postoje zakonski uslovi ili dok se ova odluka ne izmeni (stav treći izreke). Obavezan je tuženi da tužilji na ime troškova postupka isplati 90.000,00 dinara.

Protiv pravnosnažne presude donete u drugom stepenu, tuženi je izjavio reviziju zbog bitne povrede odredaba parničnog postupka, pogrešne primene materijalnog prava, kao i pogrešno i nepotpuno utvrđenog činjeničnog stanja.

Tužilja je odgovorila na reviziju.

Vrhovni sud je ispitao pobijanu odluku, primenom člana 408. Zakona o parničnom postupku – ZPP („Službeni glasnik RS“ broj 72/11 ... 10/23) u vezi odredbe člana 202. Porodičnog zakona pa je našao da revizija nije osnovana.

U postupku nije učinjena bitna povreda odredaba parničnog postupka iz člana 374. stav 2. tačka 2. ZPP, na koju revizijski sud pazi po službenoj dužnosti, a u postupku pred drugostepenim sudom nisu učinjene bitne povrede odredaba parničnog postupka iz člana 374. stav 1. tog člana na koje revident u reviziji ukazuje. Suprotno tvrdnji revidenta, drugostepeni sud je ocenio bitne žalbene navode i naveo razloge koje je uzeo u obzir po službenoj dužnosti, pa u drugostepenom postupku nije učinjena bitna povreda postupka iz člana 374. stav 1. u vezi člana 396. stav 1. ZPP.

Prema utvrđenom činjeničnom stanju, tužilja je rođena ..2001. godine, redovan je student Fakulteta za ... Univerziteta „Singidunum“ u Beogradu, za studiranje plaća godišnju školarinu 1.500 evra, kao i 500,00 dinara za prijavu svakog ispita. Za bavljenje sportom mesečno troši 7.000,00 dinara. Za prevoz mesečno plaća 1.500,00 dinara, dok za korišćenje mobilnog telefona plaća 1.800,00 dinara mesečno. Za izlaske (bioskop i kafić) mesečno je potrebno oko 8.000,00 dinara. Živi u stanu koji je vlasništvo njene majke površine 62 m2 u domaćinstvu sa majkom i bratom koji ima 25 godina i koji je zaposlen. Starija sestra trenutno studira u Austiji.

Majka tužilje rođena je 1970. godine, zaposlena je i ostvaruje mesečnu zaradu od 44.000,00 dinara. Mesečni troškovi komunalnih usluga stanovanja iznose oko 17.500,00 dinara. Za hranu i sredstva za održavanje čistoće za njih troje dnevno izdvaja između 2.000,00 i 3.000,00 dinara mesečno. Starijoj ćerki plaća studije u Austriji u iznosu od 1.400 evra, što obuhvata samo školarinu, jer ćerka radi uz studije i tako obezbeđuje potrebna sredstva. Majka tužilje je od roditelja nasledila novac u iznosu kojim je mogla da kupi stan, ali to nije učinila, već nasleđe koristi za svakodnevni život i kako bi deci obezbedila standard koji su imali za vreme dok je bila u braku sa tuženim.

Tuženi je rođen 1965. godine, živi u porodičnoj kući (u kojoj je porodica živela do razvoda), koja se sastoji od prizemlja, sprata i potkrovlja, na kojim nivoima se nalaze trosobni stanovi površine po 70 m2. Vlasnik je katastarske parcele ... površine 391 m2 i ... površine 59 m2, upisane u list nepokretnoti ... KO ... u ½ udela, KP ... površine 3407 m2 u ulici ... upisana kao gradsko građevinsko zemljište u LN ... KO ... u udelu od 600/3725, KP 3670/5 površine 318 m2 u ulici ..., upisane kao gradsko građevinsko zemljište u LN ... KO ..., porodične stambene zgrade broj ..., korisne površine 56,84 m2 u ulici ..., izgrađene na KP 3670/3 upisano u LN ... KO ..., KP 2211/3 površine 4105 m2 na potezu ..., upisana kao poljoprivredno zemljište u LN ... KO ..., KP 2211/6 površine 1611 m2 na potezu ..., upisana kao poljoprivredno zemljište u LN ... KO ..., pomoćna zgrada broj 1, na potezu ..., izgrađena na KP ... i KP ... upisano u LN ... KO ..., teretnog vozila marke ..., godina proizvodnje 2005, teretnog vozila marke ..., godina proizvodnje 1995, teretnog vozila marke ... godina proizvodnje 1989, putničkog vozila marke ..., godina proizvodnje 2009, putničkog vozila marke ..., godina proizvodnje 2006. i namenske prikolice težine 698 kg proizvodnje 1991. Tuženi, kao preduzetnik - vlasnik ... je osnivač društva za trgovinu, proizvodnju i usluge ... DOO sa mesečnom zaradom od 50.000,00 do 60.000,00 dinara mesečno. Tužiljine mesečne potrebe iznose 60.000,00 dinara i to za školovanje 15.000,00 dinara, za stanovanje 5.833,00 dinara, za ishranu 25.000,00 dinara, za higijenu 4.000,00 dinara, za sport 7.000,00 dinara, za izlaske 8.000,00 dinara, za prevoz 1.500,00 dinara, za mobilni telefon 1.800,00 dinara.

Kod ovako utvrđenog činjeničnog stanja, prvostepeni sud je obavezao tuženoga da na ime svog dela za izdržavanje tužilje plaća mesečno 40.000,00 dinara, počev od podnošenja tužbe pa dok za to postoje zakonski razlozi ili se odluka ne izmeni.

Drugostepeni sud je zakazao raspravu pred drugostepenim sudom, na osnovu člana 383.stav 4. ZPP u vezi člana 202. Porodičnog zakona, ukinuo prvostepenu presudu i obavezao tuženog da plaća mesečno 30.000,00 dinara počev od podnošenja tužbe pa dok za to postoje zakonski razlozi ili se odluka ne izmeni, a preko dosuđenog iznosa do traženih 40.000,00 dinara tužbeni zahtev odbio.

Po oceni Vrhovnog suda, pravilno je drugostepeni sud primenio materijalno pravo kada je obavezao tuženog da na ime svog doprinosa izdržavanju tužilje plaća mesečno 30.000,00 dinara počev od podnošenja tužbe pa dok za to postoje zakonski razlozi ili se odluka ne izmeni,

Prema članu 160. Porodičnog zakona izdržavanje se određuje prema potrebama poverioca i mogućnostima dužnika izdržavanja pri čemu se vodi računa o minimalnoj sumi izdržavanja (stav 1.). Potrebe poverioca za izdržavanje zavise od njegovih godina, zdravlja, obrazovanja, imovine, prihoda i drugih okolnosti od značaja za određivanje izdržavanja (stav 2.). Mogućnosti dužnika izdržavanja zavise od njegovih prihoda, mogućnosti za zaposlenje, sticanje zarade njegove imovine, ličnih potreba, obaveza da izdržava druga lica i okolnosti od značaja za određivanje izdržavanja (stav 3.). Roditelji su nakon sticanja punoletstva dužni da izdržavaju svoje dete koje se redovno školuje i takva njihova obaveza traje do završetka školovanja u odgovarajućoj školi, odnosno fakultetu. U svakom slučaju, obaveza prestaje kada dete navrši 26 godinu života (član 155. stav 2. Porodičnog zakona). Izdržavanje punoletnog deteta koje se školuje uslovljeno je postojećim mogućnostima roditelja i zato su roditelji u obavezi da se staraju o daljem školovanju i stručnom usavršavanju svoje punoletne dece u meri u kojoj to, po redovnom toku stvari, dopuštaju njihove materijalne mogućnosti. Tužilja je upisala studije na Fakultetu za ... i redovno se školuje i izvršava školske obaveze. Svrha sticanja višeg stepena obrazovanja deteta je sticanje većih i boljih mogućnosti za njegovo zaposlenje, a roditelji su prema članu 155. stav 2. Porodičnog zakona dužni da doprinose izdržavanju deteta u skladu sa svojim mogućnostima koje utiču na određivanje visine izdržavanja, ali ne i na osnovanost samog prava na izdržavanje.

Nasuprot navodima revizije, pravilno je drugostepeni sud primenom odredaba članova od 160. do 163. Porodičnog zakona utvrdio potrebe punoletne tužilje koje su uslovljene njenim godinama, potrebama za obrazovanjem, usaglašeno sa zahtevima i uslovima sredine u kojoj živi, kao i mogućnosti tuženog da doprinose izdržavanju koje su uslovljene njegovim prihodima i njegovim ličnim potrebama. Neosnovani su revizijski navodi da su utvrđene potrebe tužilje od 60.000,00 dinara utvrđene radi zadovoljavanja luksuznih potreba. Potrebe koje je drugostepeni sud uzeo u obzir nemaju karakter luksuznih potreba. Imajući u vidu sve okolnosti konkretnog slučaja i primenjujući ih na kriterijume za određivanje izdržavanja, Vrhovni sud nalazi da je pravilan zaključak drugostepenog suda da je tuženi u mogućnosti, suprotno revizijskim navodima, da na ime svog doprinosa za izdržavanje svoje ćerke plaća 30.000,00 dinara mesečno, s obzirom na uzrast punoletne tužilje i njene utvrđene potrebe. Dosuđenim izdržavanjem obezbeđuju se osnovne mesečne potrebe tužilje, a istovremeno se ne ugrožava egzistencija tuženog, kao dužnika izdržavanja, naročito imajući u vidu da tuženi ne ukazuje da doprinosi njenom izdržavanju na drugi način, kao i okolnost da nema obavezu izdržavanja drugih lica, pri tome imajući u vidu i obavezu majke tužilje da doprinosi izdržavanju do zadovoljenja ukupnih potreba tužilje. Neosnovana su revizijska ukazivanja da tužilji u izdržavanju pomaže brat koji je punoletan i zaposlen, jer on takvu obavezu nema, a okolnost da joj pomaže ne može tuženog osloboditi te obaveze. Zbog toga se navodima revizije tuženog neosnovano ukazuje na pogrešnu primenu materijalnog prava.

Iz svega iznetog, odlučeno je kao u stavu prvom izreke, na osnovu odredbe člana 414. stav 1. ZPP.

Odluka o zahtevima stranaka za naknadu troškova postupka po reviziji, sadržana u drugom stavu izreke, doneta je primenom članova 153. stav 1, 154. i 165. stav 1. ZPP. Tuženi nije uspeo u postupku po reviziji i zato nema pravo na naknadu troškova tog postupka, a troškovi tužilje za odgovor na reviziju, po oceni Vrhovnog suda, nisu bili neophodni za vođenje ove parnice.

Predsednik veća-sudija,

Vesna Subić, s.r.

Za tačnost otpravka

Upravitelj pisarnice

Marina Antonić