Odlučujući o dozvoljenosti posebne revizije na osnovu člana 404. Zakona o parničnom postupku-ZPP („Službeni glasnik RS“, br. 72/11... 18/20), Vrhovni sud je ocenio da su ispunjeni uslovi za odlučivanje o posebnoj reviziji tužilje radi ujednačavanja sudske prakse, sa kojih razloga je odlučeno kao u stavu prvom izreke.

Vrhovni sud je ispitao pobijanu presudu primenom člana 408. ZPP i utvrdio da je revizija osnovana.

U postupku nije počinjena bitna povreda odredaba parničnog postupka iz člana 374. stav 2. tačka 2. ZPP, na koju revizijski sud pazi po službenoj dužnosti.

Prema utvrđenom činjeničnom stanju, 11.12.1998. godine zaključen je ugovor o zakupu poslovnih prostorija između „Poslovnog prostora Opštine Stari Grad“ – Javnog preduzeća za upravljanje i raspolaganje poslovnim prostorom iz Beograda, kao zakupodavca i tuženog, kao zakupca. Predmet ugovora o zakupu, koji je zaključen na osnovu odluke ranijeg UO br. 22 od 12.02.1998. godine i rešenja Republičke direkcije za imovinu RS broj 361-03-01537/98-04 od 26.10.1998. godine je poslovna prostorija u Beogradu, u ul. ..., u prizemlju, površine 48m2 za obavljanje ugostiteljske delatnosti. Zakup po osnovu ovog ugovora teče od 01.12.1998. godine i po osnovu ovog ugovora zakupodavac je bio dužan da tog dana preda zakupcu poslovnu prostoriju. Ugovor o zakupu je zaključen na određeno vreme, od 01.12.1998. godine do 30.11.2008. godine i određena je visina zakupnine. Odlukom Upravnog odbora Javnog preduzeća „Poslovni prostor Opštine Stari Grad“ broj 77 od 09.07.2004. godine tuženom je po njegovom zahtevu data saglasnost na proširenje poslovne delatnosti, tako da u poslovnom prostoru može obavljati i turističku delatnost. Odlukom Nadzornog odbora Javnog preduzeća „Poslovni prostor Opštine Stari Grad“ br. 23 od 04.08.2014. godine, prihvaćen je predlog Komisije za zakup od 30.07.2014. godine da se da saglasnost za promenu delatnosti i to tako da se umesto obavljanja ugostiteljske delatnosti obavlja delatnost galerije slika, administrativno turističko – agencijski poslovi i menjačnica.

Tužilja od tuženog potražuje zakupninu za novembar i decembar 2013. godine i za period od jula 2014. godine zaključno sa novembrom 2016. godine.

Polazeći od tako utvrđenog činjeničnog stanja, nižestepeni sudovi su odbili, kao neosnovan, zahtev tužilje zbog nedostatka aktivne legitimacije na strani tužilje, sa obrazloženjem da je tužba podneta 25.11.2019. godine, kada je shodno članu 22. stav 1, 23. i 24. Odluke o načinu postupanja sa nepokretnostima koje su u javnoj svojini Grada Beograda, odnosno na kojima Grad Beograd ima posebna svojinska ovlašćenja („Službeni list Grada Beograda“, br. 63/2016) isključivo Grad Beograd aktivno legitimisan da potražuje zakupninu zaključenih ugovora o zakupu, kao suksesor prava i obaveza.

Po oceni Vrhovnog suda, nižestepeni sudovi su pogrešno primenili materijalno pravo, zbog čega činjenično stanje nije potpuno utvrđeno i sa kojih razloga su obe presude morale da budu ukinute.

Članom 3. Odluke o načinu postupanja sa nepokretnostima koje su u javnoj svojini Grada Beograda, odnosno na kojima Grad Beograd ima posebna svojinska ovlašćenja („Službeni list Grada Beograda“, br. 63/16 od 23.06.2016. godine) propisano je da raspolaganje nepokretnostima Grada, u smislu ove odluke, smatra se 1. otuđenje, 2. prenos prava javne svojine na drugog nosioca prava svojine, 3. davanje na korišćenje, 4. ulaganje u kapital, 5. davanje u zakup, 6. zasnivanje hipoteke. Članom 22. stav 1. ove odluke propisano je da su nadležni organi gradskih opština Voždovac, Vračar, Zvezdara, Novi Beograd, Palilula, Rakovica, Savski venac, Stari Grad i Čukarica obavezni su da u roku od 30 dana od dana stupanja na snagu ove odluke obaveste sve zakupce poslovnog prostora na kojima je gradska opština imala pravo upravljanja, o preuzimanju upravljanja na poslovnim zgradama i poslovnim prostorijama od strane Grada Beograda, odnosno organizacione jedinice Gradske uprave Grada Beograda nadležne za obavljanje poslova upravljanja i davanja u zakup poslovnih zgrada i poslovnih prostorija. Članom 23. stav 1. ove odluke, propisano je da na Grad Beograd, odnosno organizacionu jedinicu Gradske uprave nadležnu za obavljanje poslova upravljanja i davanja u zakup poslovnih zgrada i poslovnog prostora prelaze sva prava i obaveze iz ugovora o zakupu koje su zaključile gradske opštine, odnosno javna preduzeća ili druge organizacione jedinice osnovane od strane gradskih opština iz člana 22. stav 1. ove odluke, ukoliko su u saglasnosti sa zakonom i propisima Grada Beograda, počev od 01.12.2016. godine. Članom 24. stav 1. Odluke propisano je da započeti sudski sporovi sa zakupcima poslovnih zgrada i poslovnih prostorija kojima su upravljanje gradske opštine iz člana 22. stav 1. ove odluke, pokrenuti zbog neizmirene zakupnine, biće nastavljeni i okončani bez promene tužioca.

Prema utvrđenom činjeničnom stanju, tuženi je u zakupodavnom odnosu sa poslovnim prostorom Stari Grad – Javnim preduzećem za upravljanje i raspolaganje poslovnim prostorom iz Beograda na osnovu ugovora o zakupu zaključenog 11.12.1998. godine, a tužilja potražuje neplaćenu zakupninu za korišćenje poslovnog prostora za novembar i decembar 2013. godine i za period od jula 2014. godine zaključno sa novembrom 2016. godine. S obzirom da se radi o potraživanju nastalom pre 01.12.2016. godine, to se ne može prihvatiti kao pravilan zaključak nižestepenih sudova u pogledu nedostatka aktivne legitimacije na strani tužilje. Naime, član 3. Odluke o načinu postupanja sa nepokretnostima koje su u javnoj svojini Grada Beograda, odnosno na kojima Grad Beograd ima posebna svojinska ovlašćenja, treba tumačiti u sklopu sa članom 23. i 24. iste odluke. Grad Beograd u skladu sa navedenom Odlukom ima pravo davanja u zakup nepokretnosti Grada i na Grad Beograd, odnosno organizacionu jedinicu gradske uprave nadležnu za obavljanje poslova upravljanja i davanja u zakup poslovnih zgrada i poslovnog prostora prelaze prava i obaveze iz važećih ugovora i novozaključenih ugovora, sa kojih razloga Grad ima aktivnu legitimaciju za potraživanje zakupnine koje su nastale kao obaveza zakupca nakon 01.12.2016. godine, kada je upravljanje poslovnim prostorom pripalo Gradu. Međutim, za neizmirene zakupnine do 01.12.2016. godine, aktivna legitimacija tužilje proizlazi iz zaključenih ugovora na osnovu kojih je uspostavljen ugovorni odnos, bez obzira na datum pokretanja sudskog postupka. Tužilja u ovom sporu svoj tužbeni zahtev zasniva na ugovoru od 11.12.1998. godine, zbog čega se zaključak nižestepenih sudova da tužilja nije aktivno legimisana ne može prihvatiti kao pravilan.

S obzirom na to da nižestepeni sudovi zbog pogrešne primene materijalnog prava nisu cenili istaknuti prigovor zastarelosti od strane tuženog, niti su potpuno utvrdili činjenično stanje u pogledu visine potraživanja tužilje, to je Vrhovni sud odlučio kao u stavu drugom izreke, primenom člana 416. stav 2. ZPP.

Ukinuta je i odluka o troškovima postupka, s obzirom na to da ista zavisi od ishoda spora, a na osnovu člana 163. stav 4. ZPP.

Predsednik veća – sudija

Dobrila Strajina, s.r.

Za tačnost otpravka

Upravitelj pisarnice

Marina Antonić