U IME NARODA

Vrhovni kasacioni sud, u veću sastavljenom od sudija: dr Dragiše B. Slijepčevića, predsednika veća, Branka Stanića i Gordane Ajnšpiler Popović, članova veća, u pravnoj stvari tužioca AA, ..., Filijala ..., koju u revizijskom postupku zastupa punomoćnik Nikola Nedeljković, advokat iz ..., protiv tuženog BB u stečaju, ..., koju zastupa punomoćnik Đorđe Stefanović, advokat iz ..., radi utvrđenja razlučnog prava, odlučujući o reviziji tužioca izjavljenoj protiv presude Privrednog apelacionog suda Pž 1172/17 od 08.06.2017. godine, u sednici veća održanoj dana 10.05.2018. godine, doneo je

P R E S U D U

ODBIJA SE kao neosnovana revizija tužioca izjavljena protiv presude Privrednog apelacionog suda Pž 1172/17 od 08.06.2017. godine.

ODBIJA SE kao neosnovan zahtev tuženog za naknadu troškova odgovora na reviziju.

O b r a z l o ž e nj e

Prvostepenom presudom Privrednog suda u Pančevu P 27/16 od 17.11.2016. godine, u stavu I izreke usvojen je tužbeni zahtev, te je utvrđeno postojanje razlučnog prava na odvojeno namirenje prema tuženom za iznos od 9.163.515,89 dinara od čega 7.515.988,88 dinara na ime glavnog duga i 1.647.527,01 dinara na ime kamate obračunate na glavni dug, na montažnom metalnom silosu za skladištenje zrna žitarica postavljen na parceli ... KO ..., određenim Rešenjem APR-a ZL br. ... od 02.10.2008. godine čije postojanje je utvrđeno i rešenjem o izvršenju Opštinskog suda u Vršcu I br. 1189/10 od 27.10.2010. godine, sa zakonskom zateznom kamatom počev od 30.03.2011. godine kao dana otvaranja stečaja do isplate. Stavom II izreke odbijen je tužbeni zahtev kojim je tužilac tražio utvrđenje postojanja razlučnog potraživanja odnosno prava na odvojeno namirenje, prema tuženom za razliku od dosuđenog iznosa od 9.163.515,89 dinara do traženog iznosa od 14.973.384,72 dinara, na pokretnim stvarima bliže određenim rešenjem APR ZL. br. ... od 29.04.2008. godine čije postojanje je utvrđeno i rešenjem o izvršenju Opštinskog suda u Vršcu I 1189/10 od 27.01.2010. godine sa zakonskom zateznom kamatom od 30.03.2011. godine kao dana otvaranja stečaja do isplate. Stavom III izreke obavezan je tuženi da tužiocu na ime troškova parničnog postupka plati iznos od 33.606,80 dinara.

Privredni apelacioni sud presudom Pž 1172/17 od 08.06.2017. godine, u stavu prvom izreke odbija kao neosnovanu žalbu tužioca i potvrđuje navedenu prvostepenu presudu u stavu II izreke. Stavom dva izreke preinačena je navedena prvostepena presuda u stavu I i III izreke i presuđeno da se odbija tužbeni zahtev kojim je tužilac tražio da se utvrdi postojanje razlučnog potraživanja odnosno pravo na odvojeno namirenje prema tuženom za iznos od 9.163.515,89 dinara od čega 7.515.988,88 dinara na ime glavnog duga i 1.647.527,01 dinara na ime obračunate kamate na glavni dug, na montažno metalnom silosu za skladištenje zrna žitarica postavljenog na parceli ... KO ..., određenim Rešenjem APR-a ZL br. ... od 02.10.2008. godine čije postojanje je utvrđeno i rešenjem o izvršenju Opštinskog suda u Vršcu I br. 1189/10 od 27.10.2010. godine, sa zakonskom zateznom kamatom počev od 30.03.2011. godine kao dana otvaranja stečaja do isplate. Stavom tri izreke obavezan je tužilac da tuženom naknadi troškove parničnog postupka u iznosu od 735.983,00 dinara. Rešenjem istog suda od 14.09.2017. godine dopunjena je navedena drugostepena presuda u stavu dva izreke tako što se pored dosuđenih troškova tužilac obavezuje da tuženom plati troškove drugostepenog postupka u iznosu od 285.086,00 dinara.

Protiv drugostepene presude, tužilac izjavljuje blagovremenu i dozvoljenu reviziju zbog bitne povrede odredaba parničnog postupka, pogrešno i potpuno utvrđenog činjeničnog stanja i pogrešne primene materijalnog prava. Troškove je opredeljeno tražio.

U odgovoru na reviziju tuženi osporava navode iste i predlaže da je revizijski sud odbije u celosti. Troškove je tražio i opredelio.

Ispitujući pobijanu presudu u smislu člana 408. Zakona o parničnom postupku (Sl. glasnik RS br. 72/11 i 55/14), Vrhovni kasacioni sud nalazi da revizija tužioca nije osnovana.

Nižestepene presude nisu zahvaćene bitnim povredama iz člana 374. stav 2. tačka 2. Zakona o parničnom postupku, na koje se u revizijskom postupku pazi po službenoj dužnosti. Revizijski navodi u vezi utvrđenog činjeničnog stanja, postupka veštačenja i ocene dokaza, ne mogu biti revizijski razlozi kod pobijanja drugostepene presude u smislu člana 407. Zakona o parničnom postupku.

Prema utvrđenom činjeničnom stanju stečajni upravnik je od ukupno prijavljenog razlučnog potraživanja tuženog delimično priznao po Ugovoru o kreditu od 28.04.1998. godine i po Ugovoru o kreditu od 13.02.2008. godine. Po Ugovoru o kreditu od 13.02.2008. godine tužilac ima upisano založno pravo u APR na utovarivaču marke „...“. Takođe je stečajni upravnik priznao stečajno potraživanje tužioca po Ugovoru o kreditu od 05.09.2008. godine, koje se sastoji od glavnog duga od 7.515.988,88 dinara i kamate obračunate do dana otvaranja stečajnog postupka u iznosu od 1.647.527,01 dinara. Po ovom Ugovoru tužilac ima upisano založno pravo u APR-u pod brojem Zl ... od 02.10.2008. godine na montažnom metalnom silosu za skladištenje zrna žitarica koje se nalaze na parceli ... KO ... . Kao razlog osporavanja odvojenog prava namirenja tužioca po navedenim ugovorima stečajni upravnik je naveo da su Ugovori o zalozi na pokretnim stvarima od 29.02.2008. godine i od 23.09.2008. godine sačinjeni suprotno članu 49a. Zakona o zadrugama („Sl. glasnik RS“ 34/2006), koji je stupio na snagu 17.04.2006. godine. U trenutku kada je tuženi raspolagao svojom pokretnom imovinom po ugovorima o zalogi, imovina stečajnog dužnika iskazana u bilansnom planu koji je napravljen za aplikaciju za kredit, činila je 95 % društvenog kapitala prema 5 % zadružnog. Agencija za privatizaciju tuženom nije dala odobrenje za zaključenje ugovora kojim opterećuje svoju imovinu, tražeći dopunu dokumentacije. U zvaničnom registru privrednih društava APR-a registrovani su članovi – zadrugari, a nije registrovan društveni kapital, s tim što je vlasnička struktura iskazana u skladu sa navedenim na dan 12.06.1990. godine društveni kapital osnovnih organizacija kooperanata je 97,79 %, a ulozi osnivača 2,21 %. Savez udruženih zemljoradnika i radnika OKK VV ... na sednici održanoj 12.06.1990. godine kada je iskazana vlasnička struktura kapitala je doneo odluku o organizovanju OKK VV ... u zemljoradničku zadrugu kojom je predviđeno da danom upisa zadruge u registar nadležnog suda prestaje OKK VV ..., čija prava i obaveze se prenose na zemljoradničku zadrugu, kao i osnovna i druga sredstva u društvenoj svojini. Iz nalaza i mišljenja sudskog veštaka, prema knjigovodstvenoj evidenciji na dan 31.12.2012. godine, utvrđena je struktura kapitala zadruge i to 96,61 % društveni kapital, a 3,39 % zadružni kapital. Procentualni odnos predmeta opterećenja u istoj na dan 24.05.2010. godine, koji je dostavila BB po zahtevu Agencije za privatizaciju je takav da je 95,34 % društveni kapital, a 4,66 % zadružni kapital. Dalje je utvrđeno da je izgradnja silosa na kome je ustanovljena zaloga Ugovorom o zalozi na pokretnoj stvari od 23.09.2008. godine u korist tužioca, finansirana kreditom od ukupno 15.175.000,00 dinara, a njeno evidentiranje se vrši u poslovnim knjigama kao imovina zadruge u okviru aktive.

Imajući u vidu utvrđeno činjenično stanje prvostepeni sud zaključuje da su ispunjeni uslovi da se tužiocu utvrdi odvojeno pravo namirenja na silosu. Smatra da je sporni silos izgrađen ulaganjem isključivo zadružne imovine. Zato mu nije bila potrebna saglasnost Agencije za privatizaciju za sporno raspolaganje i tužilac može ostvariti pravo na odvojeno namirenje.

Drugostepeni sud nalazi da je nižestepeni sud pogrešno primenio materijalo pravo i odbija tužbeni zahtev nalazeći da je raspolaganje tuženog ništavo. Ovaj sud je na stanovištu da je tuženom bila potrebna saglasnost Agencije za privatizaciju za raspolaganje silosom, bez obzira na izvor finansiranja izgradnje istog.

Neosnovan je revizijski navod da sudovi nisu pravilno utvrdili vrstu svojine (društvena ili zadružna svojina) na predmetnom silosu. Ocenom izvedenih dokaza i veštačenjem je utvrđen procenat participiranja zadružnog kapitala u ukupnom kapitalu zadruge ispod 5%. U skladu sa tim procentom se tretira i svaki prihod, stvar ili dobit ostvarena u poslovanju zadruge. Tako je i sporni silos u društvenoj svojini 96,61%, a preostalih 3,39% u zadružnoj svojini i predstavlja uvećanje pretežno društvenog kapitala u imovini tužene zadruge. Trebalo je održati referendum radi izjašnjavanja kooperanata da je to što je upisano kao društvena svojina sada zadružna svojina, što nije urađeno.

Otuda je za raspolaganje silosom bila potrebna saglasnost Agencije za privatizaciju i drugostepeni sud je pravilno primenio odredbu člana 49a Zakona o zadrugama. Stoga revizijski navodi tužioca po tom pitanju predstavljaju sopstvenu ocenu suprotnu nalazu koja predstavlja njegovo subjektivno viđenje sporne činjenice da je silos isključivo u zadružnoj svojini. U prilog navedenog ide i činjenica da je tuženi tek dopisom od 09.03.2010. godine (iz čije sadržine proizilazi da se odnosi na sporni silos) tražio saglasnost Agencije za privatizaciju za raspolaganje silosom, a ne 2008. godine kada je zaloga upisana.

Neosnovan je revizijski navod da Agencija za privredne registre u postupku upisa ručne zaloge po službenoj dužnosti ispituje da li je za uspostavljanje zaloge potrebna saglasnost Agencije za privatizaciju. Ova obaveza Agencije za privredne registre nije uspostavljena ni jednim pozitivno pravnim propisom, pa ne stoje navodi tužioca u tom smislu.

Iz navedenih razloga primenom člana 414. stav 1. i 2. Zakona o parničnom postupku Vrhovni kasacioni sud je odbio reviziju tužioca kao neosnovanu i odlučio kao u izreci presude pod jedan.

Rešavajući po zahtevu tuženog za naknadu troškova nastalih povodom odgovora na reviziju, Vrhovni kasacioni sud je zaključio da odgovor na reviziju nije bio nužan u ovoj pravnoj stvari. Stoga i troškovi nastali povodom ovog podneska ne predstavljaju nužne troškove koji bi se u smislu člana 150. Zakona o parničnom postupku mogli dosuditi na teret tužioca. Stoga je primenom odredbi člana 159. istog Zakona odlučio kao u stavu 2. izreke.

Predsednik veća-sudija

dr Dragiša B. Slijepčević, s.r.

Za tačnost otpravka

Upravitelj pisarnice

Marina Antonić