U IME NARODA

Vrhovni kasacioni sud, u veću sastavljenom od sudija: Milomira Nikolića, predsednika veća, Slađane Nakić-Momirović i Jasminke Stanojević, članova veća, u parnici tužioca AA iz ..., koga zastupa Jovan Mihajlović, advokat iz ..., protiv tuženog Javnog preduzeća „Gradska stambena agencija“ sa sedištem u Zrenjaninu, koje zastupa Zoran Trninić, advokat iz ..., radi raskida ugovora i utvrđenja ništavosti ugovora, odlučujući o reviziji tužioca izjavljenoj protiv presude Apelacionog suda u Novom Sadu Gž 2902/15 od 03.03.2016. godine, u sednici veća održanoj dana 21.09.2017. godine doneo je

P R E S U D U

ODBIJA SE kao neosnovana revizija tužioca izjavljena protiv presude Apelacionog suda u Novom Sadu Gž 2902/15 od 03.03.2016. godine.

O b r a z l o ž e nj e

Presudom Osnovnog suda u Zrenjaninu P 25/15 od 27.08.2015. godine odbijen je kao neosnovan primarni tužben zahtev za utvrđenje da su raskinuti: ugovor o udruživanju sredstava zaveden kod tuženog pod brojem ... dana 17.12.1990. godine sa aneksom broj ... od 31.01.1991. godine, zaključen između pravnog prethodnika tuženog i tužioca o sticanju svojine na poslovnom prostoru – lokalu broj ... površine 59,63m2 u ... ispod ... u ..., danas ... i ugovor o udruživanju sredstava zaveden kod tuženog pod brojem ... dana 19.03.1991. godine sa aneksom broj ... od 10.07.1991. godine, zaključen između pravnog prethodnika tuženog i tužioca o sticanju svojine na poslovnom prostoru – etaži broj ... površine 97,90m2 u ... ispred ... u ..., danas ... . Istom presudom u stavu drugom izreke odbijen je kao neosnovan eventualni tužbeni zahtev za utvrđenje da su apsolutno ništavi ranije navedeni ugovori i da se obaveže tuženi da plati tužiocu 7.983.418,83 dinara sa kamatom po Zakonu o visini stope zatezne kamate i to na iznos od 145.024,83 dinara počev od 24.01.1994. godine do isplate i na iznos od 7.838.394,00 dinara počev od 06.10.2011. godine do isplate. Stavom trećim izreke odbijen je kao neosnovan i eventualni tužbeni zahtev da se obaveže tuženi da plati tužiocu dinarsku protivvrednost iznosa od 74.150,02 evra po višem prodajnom kursu NBS na dan plaćanja sa domicilnom kamatom po Zakonu u visini stope zatezne kamate počev od 06.10.2011. godine do isplate i stavom četvrtim izreke obavezan je tužilac da naknadi tuženom troškove postupka u iznosu od 305.400,00 dinara.

Presudom Apelacionog suda u Novom Sadu Gž 2902/15 od 03.03.2016. godine odbijena je žalba tužioca i potvrđena navedena presuda i odbijen zahtev tužioca za naknadu troškova žalbenog postupka.

Protiv pravnosnažne presude donete u drugom stepenu blagovremeno je izjavio reviziju tužilac zbog bitnih povreda odredaba parničnog postupka i pogrešne primene materijalnog prava.

Vrhovni kasacioni sud je ispitao pobijanu presudu na osnovu člana 408. Zakona o parničnom postupku („Služeni glasnik RS“ 72/11, 49/13-Us, 74/13-Us 55/14), koji se u ovoj parnici primenjuje na osnovu člana 506. stav 2. istog zakona i nalazi da je revizija neosnovana.

U sprovedenom postupku nema bitne povrede odredaba parničnog postupka iz člana 374. stav 2. tačka 2. Zakona o parničnom postupku na koji Vrhovni kasacioni sud pazi po službenoj dužnosti. Revizijom se ne ukazuje konkretno na druge povrede postupka.

Prema utvrđenom činjeničom stanju tužilac je sa pravnim prethodnikom tuženog JSP „Zrenjanin“ iz Zrenjanina zaključio ugovor o udruživanju sredstava pod brojem ... kojim je navedeno da je preduzeće investitor izgradnje u ime i za račun udružioca poslovnog prostora u ... ispod ... u ..., lokala broj ... u površini 68,85m2. Dana 19.03.1991. godine tužilac i njegova tadašnja supruga BB kao udružioci sa pravnim prethodnikom tuženog JSP „Zrenjanin“ iz Zrenjanina su zaključili ugovor o udruživanju sredstava broj ... kojim je navedeno da je preduzeće investitor izgradnje u ime i za račun udružilaca poslovnog prostora u ... ispod ... u ..., etaže broj ... u površini od 97,90 m2. Ugovorima je propisano da udruživanjem ukupnih sredstava, definisanih ugovorom udružilac stiče pravo korišćenja i raspolaganja na poslovnom prostoru – lokalima i da izvršenjem svih ugovornih obaveza i dobijanjem upotrebne dozvole udružilac po osnovu ugovora može u svoju korist upisati u zemljišnim knjigama pravo korišćenja i raspolaganja (svojine) na poslovnom prostoru – lokalu u svoju korist za šta će preduzeće dati svoju pismenu dozvolu i svu eventualno potrebnu dokumentciju. Brak tužioca i BB je razveden 09.04.2002. godine, a sporazumom o podeli bračne tekovine od 23.03.2002. godine sporni lokali su pripali tužiocu u isključivu svojinu. Aneksima zaključenim 10.07.1991. godine i 17.12.1990. godine pored ostalog promenjena je površina spornih lokala u izgradnji. Navedeni ugovori i aneksi nisu overeni pred sudom. Ugovorena novčana sredstva su isplaćena u celosti i sporni lokali predati tužiocu u ugovorenom stepenu završenosti. Tužilac je izvršio dodatna ulaganja u lokale svojim sredstvima radi privođenja istih nameni. Odobrenje za izgradnju izdato je 20.01.1988. godine, a upotrebna dozvola (grupna) je dobijena 28.12.1990. godine. Pravnosnažnim rešenjem RGZ Službe za kastar nepokretnosti Zrenjanin od 10.05.2013. godine u LN ... KO ... dozvoljen je upisa prava korišćenja u korist javnog preduzeća „Stambena agencija“ Zrenjanin sa delom poseda 1/1 u poslovnom prostoru sazidanom na parceli ... tako da je lokal broj ... upisan kao poseban deo broj ... površine 50m2 u okviru zgrade broj ... u .., ulica ..., a lokal ... kao poseban deo broj ... površine 196m2 u okviru zgrade broj ... u ... ... .

Na utvrđeno činjenično stanje pravilno je nižestepenim odlukama primenjeno materijalno pravo odbijanjem primarnog i eventualnog tužbenog zahteva. Navodi revizije o pogrešnoj primeni materijalnog prava nisu osnovani.

Sporni ugovori, zaključeni između tužioca i pravnog prethodnika tuženog predstavljaju ugovore o udruživanju sredstava radi izgradnje poslovnog prostora. Opisano udruživanje sredstava vodi sticanju svojine prema odredbi člana 21. Zakona o osnovnim svojinsko pravnim odnosima, važećeg u vreme zaključenja ugovora odnosno sada važećem zakonu o osnovama svojinskopravnih odnosa. Revizijom se neosnovano osporava pobijana odluka isticanjem da sporni ugovori nemaju propisanu formu prema Zakonu o prometu nepokretnosti, jer nisu overeni pred sudom. Lica koja ugovorom udruže sredstva radi izgradnje poslovnog prostora ne smatraju se kupcima, već udružiocima sredstava, pa za takav ugovor nije potrebna overa kod suda. Shodno članu 51. i 53. Zakona o obligacionim odnosima ugovori imaju dozvoljen pravni osnov i zaključeni su iz dopuštenih pobuda radi sticanja svojine na poslovnom prostoru građenjem usled čega nisu ispunjeni zakonski uslovi iz člana 103. istog zakona za utvrđenje ništavosti ugovora.

Pravilna je i ocena nižestepenih sudova da nisu ispunjeni zakonski uslovi za raskid ugovora na osnovu člana 124. do 138. Zakona o obligacionim odnosima, a time ni vraćanje datog kao pravne posledice raskida ugovora. U ovom slučaju na osnovu pisanih ugovora, dozvole za gradnju i sticanja upotrebne dozvole tužilac je u posedu spornih lokala više od 20 godina i ima status vanknjižnog vlasnika. Nije od uticaja okolnost da su se zakonski uslovi za uknjižbu spornih lokala stekli tek u toku ove parnice. Krivica tuženog zbog neblagovremenosti uknjižbe ukoliko postoji može biti eventualno osnov za naknadu štete i nije razlog za raskid ugovora izvršenog u pretežnom delu.

Sa iznetih razloga odlučeno je kao u izreci presude na osnovu člana 414. stav 1. Zakona o parničnom postupku.

Predsednik veća-sudija

Milomir Nikolić,s.r.

Za tačnost otpravka

Upravitelj pisarnice

Marina Antonić