Protiv pravnosnažne presude donete u drugom stepenu, tuženi je blagovremeno izjavio reviziju zbog bitne povrede odredaba parničnog postupka i pogrešne primene materijalnog prava.

Ispitijući pobijanu odluku primenom člana 408. ZPP („Sl. glasnik RS“ br. 72/11, 55/14, 87/18 i 18/20), Vrhovni sud je ocenio da revizija nije osnovana.

U postupku nije učinjena bitna povreda odredaba parničnog postupka iz člana 374. stav 2. tačka 2. ZPP, na koju revizijski sud pazi po službenoj dužnosti. U postupku pred drugostepenim sudom nije došlo do propusta u primeni ili do pogrešne primene koje od odredaba ZPP, pa nema ni povrede iz člana 374. stav 1. ZPP, na koju se revizijom ukazuje.

Prema utvrđenom činjeničnom stanju, predmetna parcela broj .../... ukupne površine 19a i 36m2 u ln broj .../ KO ... upisana je kao privatna svojina tužioca u 1432/2208 dela. Tužilac je parcelu broj .../..., od koje je potom deobom tokom 2017. nastala i predmetna parcela, stekao nasleđivanjem iza pok. BB i ugovorom o poklonu zaključenim sa VV 11.06.2009. godine. Deo predmetne parcele u površini od 1454m2 (75,1%) predstavlja javnu saobraćajnicu - deo ulice Jovana Kambera, što je i verifikovano Planom generalne regulacije naseljenog mesta Veternik („Službeni list Grada Novog Sada“ broj 27/15 ... 35/19). Predmetna parcela je kao deo celine ulice Jovana Kambera u Veterniku kompletno infrastrukturno opremljena (vodom, elektroenergetskom, telekomunikacionom i gasnom infrastrukturom), saobraćajna površina je izgrađena od asfaltnog zastora, a ulica je izgrađena od strane javnih preduzeća tuženog i neometano je koristi neogračeni broj lica za javni saobraćaj u površini, u kojoj je privedeno urbanističkoj nameni. Tuženi je faktički eksproprisao tužiočevu nepokretnost u ukupnoj površini od 942m2 izraženo u idealnom udelu 1075/2208, a prethodno nije sproveo postupak eksproprijacije i nije obeštetio tužioca. Tržišna vrednost predmetne parcele iznosi 8.252,69 dinara/m2.

Na osnovu ovako utvrđenog činjeničnog stanja, nižestepeni sudovi su pravilnom primenom materijalnog prava obavezali tuženog da tužiocu isplati novčanu naknadu zbog izvršene faktičke eksproprijacije zemljišta.

Ustavom RS u članu 58., između ostalog, propisano je da se jemči mirno uživanje svojine i drugih imovinskih prava stečenih na osnovu zakona (stav 1.), kao i da pravo svojine može biti oduzeto ili ograničeno samo u javnom interesu utvrđenom na osnovu zakona i da je učinjeno uz naknadu koja ne može biti niža od tržišne (stav 2.).

Zakonom o planiranju i izgradnji („Sl. glasnik Republike Srbije“, broj 72/09 ... 31/19) članom 2. stavu 1. tačka 6. propisano je da je površina javne namene prostor određen planskim dokumentom za uređenje ili izgradnju javnih objekata ili javnih površina za koje je predviđeno utvrđivanje javnnog interesa, u skladu sa posebnim zakonom (ulice, trgovi, parkovi i drugo).

Odredbom člana 10. Zakona o javnoj svojini („Sl. glasnik RS“, broj 72/11...104/16) pored ostalog, propisano je: da se dobrima u opštoj upotrebi u javnoj svojini, u smislu ovog zakona, smatraju one stvari koje su zbog svoje prirode namenjene korišćenju svih i koje su kao takve određene zakonom (javni putevi, javne pruge, most i tunel na javnom putu, pruzi ili ulici, ulice, trgovi, javni parkovi, granični prelazi i dr) (stav 2.); da svako ima pravo da dobra u opštoj upotrebi koristi na način koji je radi ostvarenja te namene propisan zakonom, odnosno odlukom organa ili pravnog lica kome su ta dobra data na upravljanje (stav 5.); da su dobra u opštoj upotrebi u svojini Republike Srbije, izuzev državnih puteva II reda, koji su u svojini autonomne pokrajine na čijoj se teritoriji nalaze, kao i izuzev nekategorisanih puteva, opštinskih puteva i ulica (koji nisu deo autoputa ili državnog puta I i II reda) i trgova i javnih parkova, koji su u svojini jedinica lokalne samouprave na čijoj teritoriji se nalaze (stav 7.).

U konkretnom slučaju sporno zemljište, označeno kao parcela broj .../..., ukupne površine 19a i 36m2, upisana u ln broj .../ KO ... kao privatna svojina tužioca u 1432/2208 dela, prema Planu generalne regulacije naseljenog mesta Veternik („Službeni list Grada Novog Sada“ broj 27/15 ... 35/19)., određena je za javnu saobraćajnicu i u prirodi predstavlja postojeću ulicu koja ima svoj naziv - Jovana Kambera. Zbog toga je, saglasno citiranim odredbama Zakona o javnoj svojini, premetna parcela postalo dobro u opštoj upotrebi u javnoj svojini tuženog kao jedinice lokalne samouprave, koje kao ulicu svako ima pravo da koristi na način koji je radi ostvarivanja te namene propisan zakonom i podzakonskim aktima. Na taj način izvršena je „faktička eksproprijacija“ koja nastaje kada se na zemljištu grade putevi, infrastrukturni i drugi objekti u javnom interesu, iako ne postoji rešenje o eksproprijaciji, odnosno izuzimanju zemišta.

Tužilac je faktički lišen prava svojine, sa svim atributima iz člana 3. Zakona o osnovama svojinskopravnih odnosa i nije dužan da trpi štetne posledice zato što nadležni organ nije sproveo upravni postupak i doneo rešenje o eksproprijaciji (izuzimanju iz poseda) koje bi bilo osnov za isplatu novčane naknade.

Tuženi je obveznik isplate naknade jer se deo sporne parcele koristi kao ulica – dobro u opštoj upotrebi i u javnoj svojini, na kojem tuženi ima pravo svojine u skladu sa članom 10. stav 7. Zakona o javnoj svojini. Visina ove naknade, koja tužiocu pripada na osnovu člana 1. Protokola 1. uz Evropsku konvenciju i na osnovu člana 58. Ustava Republike Srbije, određena je prema tržišnoj vrednosti zauzetog dela zemljišta, prema nalazu i mišljenju sudskog veštaka koji su sudovi prihvatili.

Imajući izloženo u vidu, nisu osnovani revizijski navodi tuženog o pogrešnoj primeni materijalnog prava, zasnovani na stavu da tuženi nije obveznik naknade, jer nijednom svojom radnjom nije deposedirao tužioca. Tuženi je titular prava javne svojine na spornom zemljištu koje je faktički (bez pravnosnažnog rešenja o eksproprijaciji, odnosno izuzimanju iz poseda) pretvoreno u dobro u opštoj upotrebi – ulicu, a isto za takvu namenu predviđeno je odgovarajućim planskim aktom.

Kod takvog činjeničnog stanja, nižestepene odluke su donete uz pravilnu primenu materijalnog prava, pa su navodi revizije neosnovani.

U preostalom delu, revizija osporva pravilnost utvrđenog činjeničog stanja, zbog čega se revizija ne može izjaviti primenom člana 407. stav 2. ZPP

Iz navedenih razloga, primenom člana 414. stav 1. ZPP, odlučeno je kao u izreci.

Predsednik veća – sudija

Dobrila Strajina, s.r.

Za tačnost otpravka

Zamenik upravitelja pisarnice

Milanka Ranković