Presudom Apelacionog suda u Beogradu Gž2 br.545/18 od 20.09.2018. godine, prvim stavom izreke, odbijena je žalba tuženog i potvrđena presuda Osnovnog suda u Mladenovcu P2 broj 494/17 od 14.05.2018. godine, ispravljena rešenjem P2 broj 494/17 od 06.07.2008. godine u prvom i četvrtom stavu izreke. Drugim stavom izreke, ukinuta je prvostepena presuda u drugom, trećem, petom, šestom i sedmom stavu izreke i predmet je vraćen prvostepenom sudu na ponovno suđenje.

Protiv pravnosnažne presude donesene u prvom stepenu, prvog stava izreke, tuženi je blagovremeno izjavio reviziju zbog bitne povrede odredaba parničnog postupka i pogrešne primene materijalnog prava.

Vrhovni kasacioni sud je ispitao pobijanu presudu u okviru ovlašćenja iz čl. 408. Zakona o parničnom postupku – ZPP („Sl. glasnik RS“, br.72/11...55/14) i utvrdio da revizija nije osnovana.

U sprovedenom prvostepenom postupku nije počinjena bitna povreda odredaba parničnog postupka iz čl.374. stav 2. tačka 2. ZPP, na koju revizijski sud pazi po službenoj dužnosti.

Nisu počinjene ni bitne povrede odredaba parničnog postupka iz člana 374. stav 1. ZPP u drugostepenom postupku, jer je drugostepeni sud odlučio o žalbi u skladu sa članom 383. stav 1. ZPP, bez rasprave, prihvativši činjenično stanje koje je utvrdio prvostepeni sud, kao potpuno i pravilno.

Prema činjeničnom stanju utvrđenom u postupku koji je prethodio donošenju pravnosnažne presude, maloletna ćerka stranaka VV, rođena je ...2014. godine, u vanbračnoj zajednici koja je trajala od 2010. do 2016. godine. Parnične stranke su sa maloletnim detetom živele u ... . Nakon prestanka zajednice života, maloletno dete stranaka nastavilo je da živi u zajednici sa majkom. Dete je zdravo i napredno i uključeno je u predškolsku ustanovu u ... sa uzrastom od 17 meseci. Od maja 2016. godine, kada je prestala zajednica života pa do avgusta meseca 2017. godine kada je tužilja podnela tužbu za vršenje roditeljskog prava tuženi je doprinosio izdržavanju maloletnog deteta sa iznosom od 35.000,00 dinara mesečno, na osnovu sporazuma stranaka. Posle podnošenja tužbe prestao je da doprinosi izdržavanju. Sada plaća troškove vrtića u iznosu od 5.000,00 dinara mesečno.

Prema nalazu i mišljenju stručne službe za posredovanje u porodičnim odnosima, Centra za socijalni rad Aranđelovac i Mladenovac i njihovog sintetizovanog izveštaja, oba roditelja su procenjena da imaju potrebne kapacitete za staranje o detetu, s tim što je majci data prednost s obzirom na uzrast deteta i usmerenost na majku. Dete pokazuje privrženost jednom i drugom roditelju, ali je u zadovoljenju bazičnih potreba više usmereno na majku.

Partnerski odnosi roditelja su poremećeni, zbog čega dolazi do čestih prijavljivanja drugog roditelja sa obrazloženjem da ne vrši roditeljsko pravo kako treba.

Tužilja poseduje ... gde mesečno zarađuje 50.000,00 dinara i sa maloletnim detetom živi u stanu površine 103 m2 u ... . Roditelji joj takođe žive u ... . Tuženi je jedno vreme radio u ..., a po povratku se zaposlio u preduzeću GG koje se bavi ... . Živi u ... i poseduje poslovnu zgradu u kojoj izdaje poslovni prostor. Živi u zajedničkom domaćinstvu sa majkom u konfornoj porodičnoj stambenoj zgradi u okviru koje maloletno dete ima opremljenu sobu koju koristi kada boravi kod oca. Kontakti između oca i deteta redovno se ostvaruju, prema modelu koji je utvrdio Centar za socijalni rad.

Na potpuno i pravilno utvrđeno činjenično stanje, nižestepeni sudovi su pravilno primenili materijalno pravo, odredbe člana 6. stav 1. 77. stav 1. i 266. stav 1. Porodičnog zakona – PZ, kada su samostalno vršenje roditeljskog prava poverili majci.

Navodima revizije pravilnost primene materijalnog prava ne dovodi se u sumnju.

U sporu za vršenje roditeljskog prava sud je u skladu sa odredbom člana 270. PZ u obavezi da pribavi stručni nalaz i mišljenje stručne službe za posredovanje u porodičnim odnosima, što je u konkretnom slučaju i učinjeno. Roditelji žive na teritoriji Centra za socijalni rad Mladenovac i teritoriji Centra za socijalni rad Aranđelovac, pa su stručne službe dale zajednički izveštaj. Prema izveštaju stručnih službi za posredovanje u porodičnim odnosima, u najboljem interesu maloletnog deteta je da se poveri na samostalno vršenje roditeljskog prava majci, a s obzirom pre svega na uzrast i pol deteta koje se nalazi u uzrastu kada je upućenije na majku.

Najbolji interes deteta je pravni stav i ceni se prema okolnostima svakog konkretnog slučaja, kao što su pol, uzrast, mišljenje deteta, potrebe za stanovanjem, higijenom, odećom, obućom, obrazovanjem, mogućnosti roditelja da prepoznaju potrebe i da ih zadovolje i eventualni rizici od izmeštanja deteta i kako ih preduprediti, ako je neophodno da dete promeni radnu i životnu sredinu.

Sve ove činjenice nižestepeni sudovi su imali u vidu kada su vršenje roditeljskog prava poverili majci.

Najbolji interes deteta ne mora se podudarati sa najboljim interesom oca ili majke, osim u meri u kojoj mogu postojati razni zajednički kriterijumi za procenu, vezani za ličnost deteta, njegovo poreklo i konkretnu situaciju (presuda H protiv Letonije, Velikog veća od 26. novembra 2013. godine, predstavka broj 27853/09 strana 100).

Stoga u konkretnom slučaju Vrhovni kasacioni sud smatra da je od prvenstvenog značaja da se najboljem interesu deteta posveti poseban značaj, u odnosu na interes oca, jer on može prevagnuti u odnosu na interes oca (presuda Sahin protiv Nemačke, Velikog veća od 08.07.2003. godine, predstavka broj 3943/96, strane 64 i 66).

Mišljenje deteta uzrasta pet godina, može se ostvariti i kroz razgovor sa detetom, neverbalnu komunikaciju i opservaciju deteta, pa je tako Centar za socijalni rad Mladenovac i utvrdio da se dete nalazi u uzrastu kada je s obzirom na zadovoljenje osnovnih potreba upućenije na majku, zbog čega je suprotno navodima revizije pravilan zaključak nižestepenih sudova da je u najboljem interesu deteta da se u sadašnjem uzrastu poveri na samostalno vršenje roditeljskog prava majci.

Na osnovu izloženog, kako se ostalim navodima revizije pravilnost primene materijalnog prava ne dovodi u sumnju, Vrhovni kasacioni sud je primenom člana 414. stav 1. ZPP, doneo odluku kao u izreci presude.

Odluka o troškovima revizijskog postupka doneta je na osnovu člana 165. stav 2. u vezi sa članom 153. i 154. ZPP. Tuženom nisu priznati troškovi revizijskog postupka, s obzirom da nije uspeo u ovom postupku, dok tužilji nisu priznati troškovi sastava odgovora na reviziju, jer nisu bili nužni radi vođenja revizijskog postupka.

Predsednik veća - sudija

Branislava Apostolović,s.r.

Za tačnost otpravka

Upravitelj pisarnice

Marina Antonić