U IME NARODA

Vrhovni kasacioni sud u veću sastavljenom od sudija: Zvezdane Lutovac, kao predsednika veća, Jelene Borovac i Dragane Marinković, članova veća, u parnici tužioca AA iz ..., čiji je punomoćnik Zlatibor Vojislavljević, advokat iz ..., protiv tuženog BB iz ..., čiji je punomoćnik Draško Petrov, advokat iz ..., radi utvrđenja prava korišćenja i službenosti, odlučujući o reviziji tuženog izjavljenoj protiv presude Apelacionog suda u Nišu Gž 2907/2018 od 27.11.2018. godine, u sednici održanoj 13.05.2020. godine, doneo je

P R E S U D U

ODBIJA SE kao neosnovana revizija tuženog, izjavljena protiv presude Apelacionog suda u Nišu Gž 2907/2018 od 27.11.2018. godine u preinačujućem delu.

O b r a z l o ž e nj e

Presudom Osnovnog suda u Surdulici P 834/2017 od 29.01.2018. godine, stavom I izreke, odbijen je kao neosnovan tužbeni zahtev tužioca kojim je tražio da se prema tuženom utvrdi da je kao bivši vlasnik, sada nosilac prava korišćenja na dva „prostora“ na kućnom placu – kat. parceli br. ... u KO ..., u određenim merama i granicama, opisanim kao: a) prvi prostor u opisanim merama i granicama i b) drugi prostor u opisanim merama i granicama, te da se tuženom ukine pravo službenosti prolaza pešice, kolima, kamionom i svim drugim prevoznim sredstvima, preko oba opisana dela kat. parcele br. ... KO ..., kao i da mu se naloži da mu ustupi u državinu i na korišćenje ta dva prostora u označenim merama i granicama. Stavom II izreke, delimično je usvojen tužbeni zahtev tužioca, pa je utvrđeno prema tuženom da je on nosilac prava korišćenja kat. parcele br. ... KO ... u udelu od ½ idealnih delova. Stavom III izreke, odbijen je kao neosnovan tužbeni zahtev tužioca u delu kojim je tražio da se tuženom ukine pravo stalne službenosti prolaza pešice, kolima, kamionom i drugim prevoznim sredstvima preko ½ idealnog dela kat. parcele broj ... KO ... i da se obaveže da mu po izvršenoj deobi, pripadajući deo ustupi u državinu i na korišćenje i prestane sa svakim daljim prolaženjem tim delom. Stavom IV izreke, tužilac je obavezan da tuženom na ime naknade troškova postupka isplati 194.000,00 dinara, sa zakonskom zateznom kamatom počev od dana izvršnosti odluke do konačne isplate.

Presudom Apelacionog suda u Nišu Gž 2907/2018 od 27.11.2018. godine, stavom prvim izreke, odbijene su kao neosnovane žalbe parničnih stranaka i potvrđena je navedena prvostepena presuda u stavu 1. izreke u delu kojim je odbijen tužbeni zahtev tužioca za ukidanje prava službenosti prolaza tuženom preko kat. parcele ... KO ... i u stavovima 2. i 3. izreke. Stavom drugim izreke, ista presuda je preinačena u delu stava 1. izreke koji se odnosi na utvrđenje prava korišćenja i u stavu 4. izreke (troškovi postupka) tako što je utvrđeno prema tuženom da je tužilac kao bivši vlasnik, sada nosilac prava korišćenja na dva prostora na kućnom placu kp br. ... u KO ... u sledećim merama i granicama i to: a) prvi prostor: sa istoka do ulice ... u širini od 0,32 metara, sa zapada do nesporne granice između kat. parcela br. ... i ... u širini od 0,0 m, sa severa do preostalog nespornog dela kat. parcele tužioca br. ... u dužini od 23,45 m i sa juga do kat. parcele ... u dužini od 23,45 m i d) drugi prostor: sa istoka do nesporne granične linije između kat. parcela br. ... i ..., KO ... u širini od 0,0 m, sa zapada do kat. parcele tuženog br. ..., KO ... u širini od 0,65 m, sa severa kat. parcele tužioca br. ... u dužini od 8,30 m i sa juga do kat. parcele ... KO ... u dužini od 8,12 m, te je naloženo tuženom da tužiocu ustupi u državinu i na korišćenje oba napred opisana prostora u datim merama i granicama i odlučeno je da svaka stranka snosi svoje troškove postupka.

Protiv navedene pravnosnažne presude donete u drugom stepenu i to u preinačenom delu odluke, tuženi je blagovremeno izjavio reviziju, zbog bitne povrede odredaba parničnog postupka i pogrešne primene materijalnog prava.

Ispitujući pravilnost pobijane presude u smislu člana 408. ZPP, Vrhovni kasacioni sud je našao da je revizija dozvoljena na osnovu člana 403. stav 2. tačka 2. ZPP, ali da nije osnovana.

Donošenjem pobijane presude nije učinjena bitna povreda odredaba parničnog postupka iz člana 374. stav 2. tačka 2. ZPP na koju revizijski sud pazi po službenoj dužnosti i na koju revident neosnovano ukazuje.

Prema utvrđenom činjeničnom stanju, tužilac je vlasnik kuće i zgrada koje se nalaze na kat. parcele br. ... KO ... i nosilac prava korišćenja ove kat. parcele, na osnovu ugovora o poklonu nepokretnosti koji je u svojsvu poklonoprimca zaključio sa svojim ocem sada pok. VV kao poklonodavcem, overenim pred Opštinskim sudom u Surdulici pod Ov br.178/05, dana 16.02.2005. godine. Tužilac je kao poklonoprimac postao vlasnik i ½ idealnih delova od kat. parcele br. ... u KO ... na osnovu ugovora o poklonu koji je zaključio sa GG kao poklonodavcem a koji ugovor je overen pred Osnovnim sudom u Vranju – Sudska jedinica u Surdulici pod Ov br.10/2011 dana 05.01.2011. Navedena parcela ima ukupnu površinu od 80 m2 i vodi se u LN br. ... KO ... kao ostalo građevinsko zemljište u državnoj svojini i to sa udelima od po ½ na ime ovde tužioca i sada pok. DD (oca tuženog) kao sukorisnika. Na osnovu pravnosnažnog rešenja o nasleđivanju Opštinskog suda u Surdulici O br.59/2007 od 18.05.2007. godine, ovde tuženi je oglašen za zakonskog naslednika na zaostavštini svog oca pok. DD (jer su se njegove sestre i majka odrekle nasleđa) koju po tom rešenju čine porodična kuća i dvorište na kat. parceli br. ..., upisanoj u LN br. ..., KO ... sa udelom od 1/1. Uviđajem suda na licu mesta utvrđeno je da kat. parcela br. ... počinje od ulice ... i proteže se prema porodičnoj kući tuženog na kat. parc. br. ... KO ... i da se sa njene severne strane nalazi ograda kao međa sa kat. parcelom br. ... u dužini od 38,20 m. Kat. parcela br. ..., predstavlja prilazni put od betona na čijoj sredini se proteže staza od zemlje prikrivena travnatim pokrivačem. Prema nalazu i mišljenju sudskog veštaka geodete kat. parcela br. ... predstavlja pristupni put ograđen metalnom ogradom u datim merama i granicama i ima ukupnu površinu od 104 m2. Istim nalazom i mišljenjem je utvrđeno da postoji razlika u površini od 24 m u delu koji se faktički koristi kao pristupni put u odnosu na površinu ove parcele u katastru nepokretnosti. Te da postoje zauzeća dva dela kat. parcela ... koja je ukupne površine od 474 m2 i to u utvrđenim merama i granicama kao u izreci presude, ukupne površine od 7,30 metara i da je zauzeće izvršeno u korist kat. parcele ... Mere i granice spornog prostora opisanog u izreci pobijane presude pod a) predstavljaju deo kat. parcele broj ... u vezi sa kojom je svojinsko pitanje rešeno sudskim poravnanjem zaključenim u predmetu P 843/76 od 13.10.1976. godine, između pravnog prethodnika tuženog i komšija GG i ĐĐ kao tužilaca, a kojim je pravni prethodnik tuženog istima priznao pravo stalne službenosti prolaza pešice, konjskom zapregom, putnim vozilom i drugim prevoznim sredstvima, preko svoje kat. parcele br. ... koja ima karakter kućnog placa. Pravnosnažnom presudom na osnovu priznanja Opštinskog suda u Surdulici P 1193/92 od 27.11.1992. godine, usvojen je tužbeni zahtev sada pok. DD, prema tuženima GG i ĐĐ, pa je utvrđeno da oni nemaju pravo stalne službenosti prolaza pešice, zapregom i kolima, preko kat. parcele ..., koja je kućni plac tužioca radi dolaska do svoje kat. parcele ... kao povlasnog dobra. Pravnosnažnim rešenjem Opštinskog suda u Surdulici P br.1077/75 od 06.04.1976. godine, utvrđeno je da je pok. VV, smetao sada pok. DD u posedu puta koji vodi preko kat. parcele pok. VV tako što je trasu spornog puta suzio za 0,65 metara postavljanjem ograde od betona, stubova i žice i time onemogućio pravnog prethodnika tuženog da prolazi motornim vozilima. U vezi sa uređenjem načina korišćenja kat. parcele ..., ovde parnične stranke su pokrenule vanparnični postupak u predmetu prvostepenog suda R 25/17.

Polazeći od utvrđenog činjeničnog stanja, prvostepeni sud je zaključio da je došlo do zauzeća tužiočeve kat. parcele br. ... na dva odvojena „prostora“ u utvrđenim merama i granicama, ali da je neosnovan tužbeni zahtev kojim je tužilac tražio da se utvrdi da ta dva prostora pripadaju ovoj katastarskoj parceli čiji je on korisnik i da mu se zato ustupe u državinu i na korišćenje, obzirom da je ogradu između ove i kat. parcele br. ... postavio pravni prethodnik tužioca sada pok. VV, još 1975. godine i da nakon toga stranke nisu uredile među između navedenih kat. parcela, tim pre što je zauzeće učinjeno u korist kat. parcele br. ... čiji su oboje sukorisnici. Što se tiče zahteva u pogledu kat. parcele ... na kojoj su sukorisnici sa udelima od po ½ idealnih delova, odbijen je tužiočev zahtev za utvrđenje prava korišćenja na ovoj kat. parceli u udelu većem od ½ idealnih delova i sledom toga i zahtev za ukidanje prava stalne službenosti prolaza pešice, kolima, avionom i svim drugim prevoznim sredstvima, preko istog idealnog udela; a imajući u vidu da se razvrgnuće njihove sukorisničke zajednice na ovoj kat. parceli sprovodi u vanparničnom postupku.

Pravilno je drugostepeni sud i po stanovištu ovoga suda pobijanom odlukom preinačio prvostepenu presudu u delu koji se odnosi na utvrđenje tužiočevog prava korišćenja na zauzetim delovima kat. parcele ... KO ... u identifikovanim merama i granicama, sa nalogom tuženom da mu ih ustupi u državinu i na korišćenje, u situaciji kada je utvrđeno da je došlo do zauzeća kat. parcele ... čiji je tužilac korisnik i da to zauzeće iznosi 7,30 metara (u datim merama i granicama). Pravilno je kod takvog činjeničnog stanja tužiocu pružio traženu zaštitu kao nekadašnjem vlasniku, a sada korisniku ove kat. parcele, nalazeći da mu pripada pravo na svojinsku zaštitu predajom na korišćenje i u državinu zauzetih delova navedene kat. parcele shodno članu 37. Zakona o osnovima svojinskopravnih odnosa.

Bez uticaja su revizijski navodi tuženog da je između istih ovih parničnih stranaka u toku vanparnični postupak radi sporazumne deobe kat. parcele br. ... KO ... i načina uređenja korišćenja iste i da zato nije bilo razloga za postupanje u ovoj pravnoj stvari, s obzirom na to da se pobijana odluka odnosi na omogućavanje korišćenja i predaju u posed zauzetih delova kat. parcele ... .

Nisu osnovani revidentovi navodi da je donošenjem pobijane presude učinjena bitna povreda odredaba parničnog postupka iz člana 374. stav 2. tačka 2) ZPP, jer je odlučio o zahtevu koji ne spada u sudsku nadležnost, već u nadležnost organa uprave, za koji je propisan upravni postupak pošto je predmetno zemljište po statusu gradsko građevinsko zemljište. Ovo iz razloga što je u ovom sporu reč o sudskoj zaštiti ranije stečenih stvarnih prava vlasnika objekta i korisnika zemljišta i njihovim međusobnim odnosima kao nosiocima stvarnih prava iz domena odredbi Zakona o svojinskopravnim odnosima, pa nije reč o licima koja pretenduju na dodelu i uređenje građevinskog zemljišta radi izgradnje objekata ili prometa prava korišćenja, čija zaštita je obezbeđena pred nadležnim organom uprave a prema pravilima upravnog postupka.

Budući da je tuženi zakonski naslednik svog oca sada pok. DD, koji je upisan u javnim knjigama kao sukorisnik kat. parcele ... KO ..., u čiju korist je izvršeno zauzeće, to je on pasivno legitimisan u ovoj parnici, bez obzira što formalno nije upisan u tom svojstvu kao korisnik iste, pa se ovim revizijskim navodima neosnovano ukazuje na pogrešnu primenu materijalnog prava.

Pravilno je pobijanom odlukom odlučeno i o troškovima postupka na osnovu člana 165. stav 2. u vezi člana 153. stav 1. i 154. stav 2. ZPP.

Iz izloženih razloga, odlučeno je kao u izreci presude na osnovu člana 414. stav 1. ZPP.

Predsednik veća – sudija

Zvezdana Lutovac,s.r.

Za tačnost otpravka

Upravitelj pisarnice

Marina Antonić