Protiv preinačujućeg dela pravnosnažne presude donete u drugom stepenu, tužilja je blagovremeno izjavila reviziju zbog pogrešne primene materijalnog prava i bitnih povreda odredaba parničnog postupka.

Vrhovni kasacioni sud je ocenio da je revizija tužilje dozvoljena na osnovu člana 403. stav 2. tačka 2. Zakona o parničnom postupku („Službeni glasnik RS“ br. 72/11... 18/20), ispitao je pobijanu presudu na osnovu člana 408. tog Zakona i utvrdio da revizija nije osnovana.

U postupku nije učinjena bitna povreda odredbe parničnog postupka iz člana 374. stav 2. tačka 2. ZPP, na koju Vrhovni kasacioni sud pazi po službenoj dužnosti.

Prema utvrđenom činjeničnom stanju, rešenjem Prvog opštinskog suda u Beogradu O 1275/2001 od 07.11.2001. godine prekinut je postupak raspravljanja zaostavštine pok. VV, a tužilja je upućena na parnicu da utvrdi da zaostavštinu njene majke pok. VV čini pravo suvlasništva u delu od ½ na delu od ¼ nepokretnosti, kuće broj .. sagrađene na kp. .. i .. sa odgovarajućim pravom korišćenja kp. .., .. i .., sve upisano u ZKUL .. KO ... . Roditelji parničnih stranaka sada pok. VV i GG zaključili su brak ...1949. godine i u tom braku rođene su tužilja 1954. godine i tužena 1950. godine. VV preminula je ...1993. godine, a otac parničnih stranaka GG preminuo je u toku parnice ...2008. godine.

Deda parničnih stranaka DD je pored njihovog oca GG, imao sinove ĐĐ i EE i ćerku ŽŽ, a preminuo je 1965. godine. Dedin otac zvao se ZZ i pored sina DD imao je i sina II i jednu ćerku.

U ZKUL .. KO ... (zk. telo 1) upisane su parcela .. kućište i dvorište, .. dvorište i .. njiva, kao i kuća broj .. na kp. br. .. i .. jedna zgrada na kp. .. (zk. telo ..). Kao vlasnici zk. tela .. upisani su II sa ½ idealnog dela, GG sa ¼ idealnog dela i JJ sa ¼ idealnog dela. Na kućnom placu koji predstavlja nekadašnju parcelu .. KO ... u ulici ... postoje dve kuće, kućni broj .. i kućni broj .. . Obe kuće izgrađene su u toku trajanja bračne zajednice roditelja parničnih stranaka. Kuća broj .. u ulici ... izgrađena je 1955-1956. godine na osnovu sporazuma svih odraslih članova domaćinstva da izgrade kuću sa tri ulaza sa namenom da svako od graditelja koristi svoj deo, svaki deo površine od oko 20m². Prethodno je porušena stara kuća u svojini GG oca, DD. U izgradnji kuće učestvovalo je šest lica, i to roditelji parničnih stranaka i otac sada pok. GG i njegova supruga, kao i brat ĐĐ sa svojom suprugom. Kuća je posle smrti DD podeljena na jednake delove između oca stranaka i strica po vertikali.

Zaostavština dede parničnih stranaka sada pok. DD raspravljena je rešenjem Prvog opštinskog suda u Beogradu O 617/72 od 24.10.1972. godine, tako što je utvrđeno da njegovu zaostavštinu, pored ostalog, čini vlasništvo ½ kuće u ... na parceli .. sa dvorištem i tri zgrade, na kojoj su za naslednike oglašeni sinovi GG i ĐĐ sa po ½ idealnog dela. Kuću redni broj .. izgradili su roditelji parničnih stranaka kasnije, kada su već živeli u odvojenom domaćinstvu, tako što su od strica II kupili preostali deo parcele .. KO ..., tako što je ugovorom o prodaji, kao kupac označen GG, 22.08.1963. godine. Roditelji parničnih stranaka su porušili sobu i štalu kupljenu od II i na toj parceli podigli objekat površine 41m². Na osnovu nalaza i mišljenja veštaka ekonomsko-finansijske struke utvrđen je radni doprinos pok. VV u sticanju u delu od ½.

Polazeći od ovako utvrđenog činjeničnog stanja, prvostepeni sud je usvojio tužbeni zahtev, nalazeći da je doprinos roditelja parničnih stranaka pok. GG i pok. VV u sticanju u bračnoj zajednici podjednak.

Drugostepeni sud je nakon održane rasprave potvrdio prvostepenu presudu u delu prvog stava izreke kojim je utvrđeno da predmetna zaostavština sada pok. VV, biv. iz ... čini 1/12 idealnih delova porodične kuće u Beogradu i dalje kako je već rečeno. Svoju odluku drugostepeni sud je bazirao na činjenicama da su roditelji parničnih stranaka sada pok. VV i GG u toku trajanja bračne zajednice stekli izgradnjom deo kuće broj .. površine oko 20m² sa posebnim ulazom, na osnovu sporazuma svih članova tadašnjeg domaćinstva da izgrade kuću sa namenom da svako od graditelja koristi svoje deo (tri dela površine svake oko 20m²). Posle smrti GG oca, DD, njegov deo podeljen je na jednake delove između oca stranaka i strica, tako da kuća kućni broj .. ima dva dela. Učešće roditelja parničnih stranaka u sticanju u toku trajanja zajednice života u braku je podjednako, ali se kod utvrđenja doprinosa sada pok. VV u sticanju kuće u ulici ... broj .. na kp. .., površine 2,12 ari, mora imati u vidu da parcela predstavlja posebnu imovinu njenog supruga sada pok. GG i njegovog brata po osnovu nasleđa. Kako su izgradnjom zemljište i objekat postali ekonomska celina, a tužilja nije predložila veštačenje kako bi se utvrdila vrednost parcele i kuće, to je udeo pok. VV utvrđen po slobodnoj oceni, a polazeći od površine ½ parcele (1.06 ari ) i dela kuće površine oko 20 metara kvadratnih, zaključeno je da im je vrednost podjednaka, i zbog čega njen udeo u sticanju na kući u ulici ... broj .. na kp. br. .. iznosi 1/12 idealnog dela sa pravom korišćenja parcele u istom udelu. Pored ove kuće, roditelji parničnih stranaka su stekli parcelu i kuću u toku 1963. godine kupovinom po ugovoru koji je zaključen sa II, te su rušenjem kupljenog objekta i izgradnjom stekli kuću koja nosi kućni broj .. u ulici ... na kp. br. .. i .. KO ... u podjednakim udelima sa pravom korišćenja parcela u istom udelu.

Po stanovištu Vrhovnog kasacionog suda, drugostepeni sud je, suprotno navodima revizije, na pravilno utvrđeno činjenično stanje, pravilnom primenom materijalnog prava iz Porodičnog zakona odlučio o tužbenom zahtevu.

Prema članu 195. Porodičnog zakona, imovina koju su zajedno sa supružnicima odnosno vanbračnim partnerima stekli radom članovi njihove porodice u toku trajanja zajednice života u porodičnoj zajednici, predstavlja njihovu zajedničku imovinu. Članovima porodice u smislu stava 1. ovog člana smatraju se krvni, tazbinski i adoptivni srodnici supružnika, odnosno vanbračnih partnera koji zajedno sa njima žive. Na imovinske odnose članova porodične zajednice shodno se primenjuju odredbe ovog zakona o imovinskim odnosima supružnika, osim odredbe člana 176. stav 2 (upisivanje u javni registar) i člana 180. stav 2 (pretpostavka o jednakim udelima). Sledi zaključak da kod sticanja u porodičnoj zajednici ne važi pretpostavka o jednakim udelima, koja shodno odredbi člana 180. stav 2. Porodičnog zakona važi za sticanje u bračnoj zajednici, kada se pretpostavlja da su udeli supružnika u zajedničkoj imovini jednaki. Prema odredbi člana 168. stav 1. Porodičnog zakona, imovina koju je supružnik stekao pre sklapanja braka predstavlja njegovu posebnu imovinu, a prema stavu 2. imovina koju je supružnik stekao u toku trajanja braka deobom zajedničke imovine odnosno nasleđem, poklonom ili drugim pravnim poslom kojim se pribavljaju isključivo prava, predstavlja njegovu posebnu imovinu.

Neosnovano se revizijom tužilje ukazuje da je stanovište drugostepenog suda zasnovano na pogrešnoj primeni materijalnog prava. Kod utvrđivanja udela u zajedničkoj imovini sud najpre utvrđuje ukupnu imovinsku masu stečene imovine u zajednici. Građevinski objekat koji je izgrađen u zajednici može biti podignut na zemljištu koje je posebna svojina jednog ili više članova zajednice, ali ne svih. U takvom slučaju neophodno je utvrditi novčanu vrednost zajedničke imovine i vrednost placa kao posebne imovine. Procena vrednosti stvari je od posebnog značaja za pravilno donošenje presude o utvrđenju visine udela u zajedničkoj imovini. Pošto se od utvrđene vrednosti zajednički stečene imovine izdvoji deo vrednosti posebne imovine, ostaje deo vrednosti zajedničke imovine koja je isključivo rezultat rada bračnih drugova, odnosno svih članova u široj porodičnoj zajednici. Ako je doprinos članova porodične zajednice ili bračne zajednice bio podjednak novčana vrednost doprinosa svakog člana se izračunava deljenjem cele vrednosti brojem članova.

Suprotno navodima revizije tužilje da je nejasno kako je drugostepeni sud došao do udela pok. VV u zajednički stečenoj imovini od 1/12, drugostepeni sud je imao u vidu utvrđeno činjenično stanje da su roditelji parničnih stranaka sada pok. VV i GG u toku trajanja bračne zajednice stekli izgradnjom deo kuće kućni broj .. na kp. br. .. KO ..., površine oko 20m² sa posebnim ulazom, na osnovu sporazuma svih članova tadašnjeg domaćinstva da izgrade kuću sa namerom da svako od graditelja koristi svoj deo (tri dela površine po 20m²), a što dakle predstavlja 1/3 celog objekta. Prema nalaženju drugostepenog suda, od vrednosti zajednički stečene imovine (dela kuće površine od oko 20m²) trebalo je izdvojiti vrednost posebne imovine, polovine placa koju je sada pok. GG nasledio od svog oca DD od 1,06 ari (ceo plac ima površinu 2,12 ari), a koja je u odsustvu predloženog veštačenja, po slobodnoj oceni jednaka vrednosti pomenutog dela kuće u površini od oko 20m². Izdvajanjem posebne imovine pok. GG, došlo se do udela u zajedničkoj imovini samo po osnovu radnog doprinosa u visini od 1/6 celog objekta, a kod činjeničnog utvrđenja da je radni doprinos roditelja parničnih stranaka u sticanju zajedničke imovine bio podjednak, pa kada se ima u vidu da je tužbenim zahtevom traženo utvrđenje prava svojine po osnovu sticanja u odnosu na ceo objekat,usledio je zaključak o udelu pok. VV u zajednički stečenoj imovini u delu od 1/12 celog objekta sa parcelom, kako je zaključio drugostepeni sud, a u svemu kao pravilno prihvatio i Vrhovni kasacioni sud.

Bez osnova su navodi revizije da je netačno da je tužilja „tražila utvrđenje u odnosu na ceo objekat“, jer je tužilja upravo takav zahtev postavila, pa je sledom rečenog, bez značaja izjašnjenje tužilje saslušane kao stranke, da je tražila utvrđenje prava svojine majke na delu koji je pripao ocu, i zbog čega se ne mogu prihvatiti navodi revizije da je u postupku pred drugostepenim sudom učinjena bitna povreda odredbe parničnog postupka iz člana 374. stav 1. ZPP.

Vrhovni kasacioni sud je, ocenivši da se ni ostalim navodima u reviziji koje je takođe cenio, ne dovodi u sumnju pravilnost pobijane presude, te navode posebno nije obrazlagao.

Na osnovu iznetih razloga, a saglasno ovlašćenju iz člana 414. stav 1. ZPP, odlučeno je kao u izreci.

Predsednik veća - sudija

Vesna Subić,s.r.

Za tačnost otpravka

Upravitelj pisarnice

Marina Antonić