Tužioci su prosti suparničari, pa se po odredbama članova 205., 209. i 28. ZPP vrednost predmeta spora utvrđuje prema vrednosti pojedinačnog potraživanja. Tužba je podneta 10.11.2022. godine, a preinačna povišenjem zahteva podneskom od 16.05.2023. godine. Vrednost predmeta spora pobijanog dela presude po preinačenoj tužbi AA je 5.963.076,90 dinara, po tužbi BB 2.981.538,45 dinara i po tužbi VV 813.036,59 dinara. Pošto jedino vrednost predmeta spora po tužbi AA prelazi imovinski cenzus koji omogućuje izjavljivanje revizije, u odnosu na preostala dva tužioca revizija je nedozvoljena, pa je odluka u stavu drugim izreke doneta na osnovu člana 413. ZPP.

Vrhovni sud je ispitao presudu u odnosu na tužioca AA u smislu člana 408. ZPP i utvrdio da je revizija neosnovana.

U postupku donošenja pobijane presude nije učinjena bitna povreda odredaba parničnog postupka iz člana 374. stav 2. tačka 2. ZPP, na koj u Vrhovni sud pazi po službenoj dužnosti, a revizijom se ne konkretizuju druge bitne povrede postupka zbog kojih se revizija po članu 407. stav 1. tačke 2. i 3. ZPP može izjaviti.

Prema utvrđenom činjeničnom stanju, pravni prethodnik tužilaca, koji je umro ...1992. godine, bio je vlasnik parcele broj .. kanal površine 36 a 46 m2 u KO Veternik, koja je u postupku obnove zemljišne knjige u toj katastarskoj opštini sprovedenom 1984. – 1985. godine, bez pravnog osnova otpisana iz privatne u društvenu svojinu. Sporna površina od 590 m2 parcele ušla je u sastav aktuelne parcele broj .., koja je po kulturi ulica površine 36 a 41 m2, upisana u listu nepokretnosti .. KO Veternik, kao javna svojina tuženog Grada. U pitanju je ulica ... u Veterniku. Tržišna vrednost 1 m2 sporne parcele je 16.538,58 dinara. Tužilac AA je po pravnom osnovu nasleđa nosilac prava na 22/36 dela sporne imovine, što u odnosu na površinu od 590 m2 koja je ušla u sastav parcele broj .. predstavlja dosuđeni iznos od 5.963.076,90 dinara.

Pošto tuženi, na kome je po članu 231. ZPP teret dokazivanja nije pružio dokaze da je za spornu nepokretnost pravnom prethodniku tužilaca isplaćena naknada, odnosno dato drugo odgovarajuće zemljište, a sporna površina je po upisu u listu nepokretnosti ulica, pa se kao javno dobro više decenija koristi od strane neograničenog broja trećih lica, nižestepeni sudovi na osnovu člana 58. Ustava Republike Srbije nalaze da se pravična ravnoteža između privatnog i javnog interesa postiže dosudom tržišne vrednosti imovine koje su tužilac AA lišen.

Po stanovištu Vrhovnog suda, neosnovano se revizijom ukazuje da tuženi Grad Novi Sad ne stoji u materijalnopravnom odnosu sa tužiocem AA, iz razloga što je upis prava društvene svojine na zemljištu, a kasnije prava javne svojine u korist Grada Novog Sada izvršio republički organ – zemljišno knjižno odeljenje suda, samostalno.

Prema članu 58. Ustava Republike Srbije jemči se mirno uživanje svojine i drugih imovinskih prava stečenih na osnovu zakona (stav 1.); pravo svojine može biti oduzeto ili ograničeno samo u javnom interesu utvrđenom na osnovu zakona, uz naknadu koja ne može biti niža od tržišne (stav 2.).

Prema Zakonu o nasleđivanju („Službeni glasnik RS“ br. 46/95, 101/2003 i 6/2015) nasleđuje se zaostavština ; zaostavštinu čine sva nasleđivanju podobna prava koja su ostaviocu pripadala u trenutku smrti (član 1. stavovi 1. i 2.); zaostavština prelazi po sili zakona na ostaviočeve naslednike u trenutku njegove smrti (član 212. stav 1.). Identičnu regulativu sadržale su odredbe članova 2. i 131. Zakona o nasleđivanju Socijalističke Autonomne Pokrajine Vojvodine („Službeni glasnik SAPV“ br 8/75 i 27/79), koji se primenjivao u vreme smrti pravnog prethodnika tužilaca, iz čije privatne svojine je bez pravnog osnova prešla u društvenu svojinu parcela broj .. KO Veternik.

Odredbom člana 10. stav 10. Zakona o javnoj svojini („Službeni glasnik RS“ br. 72/2011 ... 153/2020) propisano je, između ostalog, da su dobra u opštoj upotrebi – nekategorisani putevi, opštinski putevi i ulice i trgovi i javni parkovi u javnoj svojini jedinica lokalne samouprave na čijoj teritoriji se nalaze.

Sve činjenice od značaja za pravilnu primenu navedenih materijalnopravnih odredbi, potpuno su utvrđene sa osloncem na pravila o teretu dokazivanja iz člana 231. ZPP. Pravo privatne svojine na nepokrtnoj imovini prešlo je u konačnom u pravo javne svojine tužene lokalne samouprave, bez sprovedenog postupka eksproprijacije. Tuženi u toku ovog parničnog postupka nije pružio dokaze da je postojao pravni osnov za upis društvene svojine 1985. godine, niti da je pravnom prethodniku tužilaca isplaćena naknada u visini tržišnog ekvivalenta oduzete imovine. O pravu tužioca na nasleđe spornog imovinskog prava pravilno je odlučeno kao o prethodnom pitanju u skladu sa članom 12. ZPP, u situaciji kada ostavinskim rešenjem ono nije obuhvaćeno.

Stoga, kada je pravni prethodnik tužioca AA lišen nepokretne imovine bez pravnog osnova, nepokretnost aktuelno predstavlja izgrađenu ulicu na kojoj je u skladu sa zakonom u javnoj evidenciji nepokretnosti upisana javna svojina tuženog Grada Novog Sada, isplatom spornog iznosa otklanja se narušena ravnoteža između privatne i javne svojine.

Iz navedenih razloga, na osnovu člana 414. ZPP, odlučeno je kao u stavu prvom izreke.

Predsednik veća – sudija

Jelica Bojanić Kerkez, s.r.

Za tačnost otpravka

Zamenik upravitelja pisarnice

Milanka Ranković