Presudom Višeg suda u Šapcu Gž 2742/23 od 10.07.2024. godine, stavom prvim izreke, preinačena je prvostepena presuda u obavezujućem delu stava prvog izreke na taj način što je ukinuto rešenje o izvršenju javnog izvršitelja Mirka Ratkovića iz ... broj IIvk 443/20 od 23.10.2020. godine za dug u periodu od 08.10.2019. godine do 30.06.2020. godine (pogrešno označeno 30.06.2019. godine) u iznosu od 28.105,51 dinara sa zakonskom zateznom kamatom od 23.10.2020. godine do isplate, kao i za srazmerne troškove izvršnog postupka od 4.200,00 dinara, a prigovor tužene u tom delu usvojen. Stavom drugim izreke, preinačena je prvostepena presuda u drugom stavu izreke, tako što je određeno da svaka stranka snosi svoje troškove.

Protiv pravnosnažne presude donete u drugom stepenu, tužilac je, na osnovu člana 404. ZPP blagovremeno izjavio reviziju, zbog pogrešne primene materijalnog prava.

Ispitujući dozvoljenost revizije u smislu odredbi člana 404. Zakona o parničnom postupku („Službeni glasnik RS“ broj 72/11 ... 10/23), revizijski sud je ocenio da je revizija dozvoljena, zbog potrebe ujednačavanja sudske prakse.

Vrhovni sud je ispitao pobijanu presudu na osnovu člana 408. ZPP i utvrdio da je revizija osnovana.

U postupku donošenja pobijane presude nije učinjena bitna povreda odredaba parničnog postupka iz člana 374. stav 2. tačka 2. ZPP, na koju revizijski sud pazi po službenoj dužnosti.

Prema utvrđenom činjeničnom stanju, tužena je 01.07.2016. godine nasledila stan u Šapcu, na adresi Kneza Miloša broj 4. Septembra meseca iste godine skinula je grejna tela i zavrnula ventile na sistemu daljinskog grejanja, što su zaposleni tužioca zapisnički konstatovali. Dopisom od 30.09.2016. godine tužilac je obavestio tuženu da do sledeće grejne sezone isključenje mora biti sprovedeno na propisani način blindiranjem cevi. Tužena po nalogu tužioca nije postupila, niti je naknadu za toplotnu energiju plaćala, iako su joj ispostavljani računi. Od tog vremena, tužilac u svojoj evidenciji vodi stan tužene kao isključenog potrošača i zadužuje tuženu za fiksni deo naknade, koja za sporni period od 08.10.2019. godine do 30.06.2020. godine iznosi 28.105,51 dinara.

Polazeći od navedenog utvrđenja, prvostepeni sud nalazi da je rešenje o izvršenju zakonito i pravilno, u smislu odredbi člana 361.a Zakona o energetici, člana 43. Odluke o uslovima i načinu proizvodnje, distribucije i snabdevanja toplotnom energijom („Službeni list Grada Šapca“ broj 11/19 i 5/20) i člana 5. Odluke o isključenju i naknadnom uključenju grejnog prostora od 16.02.2007. godine, koje materijalno pravo je važilo u vreme kada je tužena neovlašćeno isključila grejanje. Po navedenim odredbama, fiksni deo se obračunava u situaciji kada isporuka toplotne energije nije trajno obustavljena, a to se ima smatrati u konkretnom slučaju pošto tužena nije u skladu sa navedenim odredbama cevi isekla i zavarila, niti je podnela tužiocu zahtev za isključenje sa sistema daljinskog grejanja.

Drugostepeni sud ne prihvata primenu materijalnog prava na kojoj je zasnovana prvostepena presuda, iskazujući stanovište da tužena ne može da plaća naknadu za uslugu koja nije izvršena, pošto je to suprotno načelu jednake vrednosti davanja iz člana 15. Zakona o obligacionim odnosima. Radnici tužioca mogu uvek da provere da li se tužena samovlasno priključila na sistem grejanja tužioca, a tužena po sada važećim propisima nema mogućnost da se isključi sa sistema grejanja, jer joj je za to potrebna saglasnost svih stanara u zgradi, koju ne može dobiti. Osim toga, tužena je osporila postavljeni tužbeni zahtev, pa kada izričito nije učinila nespornom visinu potraživanja na tužiocu je bio teret dokazivanja činjenice visine naknade predlaganjem veštaka odgovarajuće struke.

Po stanovištu Vrhovnog suda, primena materijalnog prava od strane drugostepenog suda ne može se prihvatiti, imajući u vidu nesumnjivo utvrđenje da je isključenje sa sistema daljinskog grejanja bilo protivpravno, da tužena nije preduzela aktivne radnje kako bi dobila status isključenog korisnika, a da prema sada važećim propisima, ovakav status ne može dobiti.

Prema Zakonu o komunalnim delatnostima („Službeni glasnik RS“ br. 88/11, 104/16 i 95/18), komunalne delatnosti su delatnosti pružanja komunalnih usluga od značaja za ostvarenje životnih potreba fizičkih i pravnih lica kod kojih je jedinica lokalne samouprave dužna da stvori uslove za obezbeđenje odgovarajućeg kvaliteta, obima, dostupnosti i kontinuiteta, kao i nadzor nad njihovim vršenjem (član 2. stav 1.); komunalne delatnosti su, između ostalog, proizvodnja, distribucija i snabdevanje toplotnom energijom (član 2. stav 3. tačka 3.); jedinica lokalne samouprave, u skladu sa ovim zakonom, obezbeđuje organizacione, materijalne i druge uslove za izgradnju, održavanje i funkcionisanje komunalnih objekata i za tehničko i tehnološko jedinstvo sistema i uređuje i obezbeđuje obavljanje komunalnih delatnosti i njihov razvoj (član 4. stav 1.); komunalnu delatnost mogu obavljati javno preduzeće, privredno društvo, preduzetnik ili drugi privredni subjekt (član 5); korisnik komunalne usluge u obavezi je da koristi komunalnu uslugu na način kojim se: 1) ne ometaju drugi korisnici i ne ugrožava životna sredina; 2) ne ugrožavaju objekti i oprema, koji su u funkciji obavljanja određene komunalne delatnosti (član 18.).

Imajući u vidu navedenu zakonsku regulativu, Grad Šabac je doneo odluke kojima je predviđena mogućnost isključenja sa sistema daljinskog grejanja i propisuje postupak, koje tužena 2016. godine, a ni kasnije nije ispoštovala. Sada propisanu saglasnost stanara u zgradi u kojoj živi za isključenje ne može dobiti. Činjenica da tužena sa tužiocem nije zaključila ugovor o isporuci toplotne energije nakon smrti oca ne oslobađa je obaveze plaćanja fiksne naknade za stan čiji je vlasnik, pošto je u ovom stanu tužilac isporučivao toplotnu energiju pre nego što je to tužena samovlasno onemogućila.

Prvostepeni sud je pravilno utvrdio i visinu osnovanog potraživanja tužioca, zasnovanu na finansijskim karticama tužioca koje su verodostojne isprave, a čiju sadržinu konkretizovanim primedbama tužena nije dovela u sumnju.

Proizilazi da se tužena ne može osloboditi obaveze plaćanja fiksnog dela naknade kao vlasnik stana u višestambenoj zgradi, za koju toplotnu energiju isporučuje tužilac, pa je na osnovu odredbe člana 416. stav 1. ZPP odlučeno kao u stavu drugom izreke.

Na osnovu odredbi članova 165. stav 2, 154. i 163. stavovi 1. i 2. ZPP odlučeno je o troškovima revizijskog postupka. Tužiocu su dosuđeni kao opravdani opredeljeni troškovi od ukupno 33.121,20 dinara, koje čine nagrada za sastav revizije od 18.000,00 dinara, te sudske takse na reviziju od 6.048,48 dinara i presudu ovog suda od 9.072,72 dinara.

Predsednik veća – sudija

Jelica Bojanić Kerkez,s.r.

Za tačnost otpravka

Zamenik upravitelja pisarnice

Milanka Ranković