.jpg "Sudska praksa")
Republika Srbija
VRHOVNI KASACIONI SUD
Rev 2144/2019
30.05.2019. godina
Beograd
U IME NARODA
Vrhovni kasacioni sud, u veću sastavljenom od sudija: Predraga Trifunovića, predsednika veća, Zvezdane Lutovac i Jelene Borovac, članova veća, u parnici tužioca AA iz ..., koga zastupa punomoćnik Srđan Aleksić, advokat iz ..., protiv tužene Republike Srbije, Ministarstvo odbrane, Beograd, koju zastupa Vojno pravobranilaštvo iz Beograda, radi utvrđenja diskriminacije, odlučujući o reviziji tužene izjavljenoj protiv presude Apelacionog suda u Novom Sadu Gž 1094/19 od 12.03.2019. godine, u sednici veća održanoj 30.05.2019. godine, doneo je
P R E S U D U
PREINAČUJU SE presuda Apelacionog suda u Novom Sadu Gž 1094/19 od 12.03.2019. godine i presuda Višeg suda u Somboru P1 1387/18 od 27.12.2018. godine tako što se tužbeni zahtev tužioca za utvrđenje diskriminacije i naknadu troškova parničnog postupka u iznosu od 29.000,00 dinara ODBIJA u celini.
OBAVEZUJE SE tužilac da tuženoj naknadi troškove postupka u iznosu od 12.000,00 dinara u roku od 15 dana.
O b r a z l o ž e nj e
Presudom Višeg suda u Somboru P1 1387/18 od 27.12.2018. godine, usvojen je tužbeni zahtev i utvrđeno da je zaključkom Vlade Republike Srbije broj 401- 161/2008 od 17.01.2008. godine kojim su dozvoljena sredstva radi isplate novčane pomoći ratnim vojnim rezervistima sa prebivalištem na teritoriji sedam nerazvijenih opština (Kuršumlija, Blace, Bojnik, Lebane, Žitorađa, Doljevac i Prokuplje) povređeno načelo jednakih prava i obaveza čime je izvršena diskriminacija tužioca kao učesnika rata 1999. godine, a po osnovu mesta njegovog prebivališta koje nije u navedenom zaključku Vlade Republike Srbije. Tužena je obavezana da tužiocu naknadi troškove parničnog postupka u iznosu od 29.000,00 dinara sa zakonskom zateznom kamatom počev od dana izvršnosti pa do konačne isplate.
Apelacioni sud u Novom Sadu je presudom Gž 1094/19 od 12.03.2019. godine žalbu tužene odbio i presudu Višeg suda u Somboru P1 1387/18 od 27.12.2018. godine potvrdio. Odbijeni su i zahtevi parničnih stranaka za naknadu troškova žalbenog postupka.
Ispitujući pravilnost pobijane presude u smislu člana 408. ZPP („Službeni glasnik RS“ br. 72/11...55/14), Vrhovni kasacioni sud je našao da je revizija osnovana.
U sprovedenom postupku nije učinjena bitna povreda odredaba parničnog postupka iz člana 374. stav 2. tačka 2. ZPP, na koju Vrhovni kasacioni sud pazi po službenoj dužnosti, a nema ni drugih bitnih povreda odredaba parničnog postupka na koje se ukazuje revizijom.
Prema utvrđenom činjeničnom stanju, tužilac je kao vojnik na redovnom odsluženju vojnog roka u VP .../... ... ... učestvovao u ratu periodu od 24.03. do 25.06.1999. godine. Za to vreme mu nisu isplaćene ratne dnevnice. Prebivalište tužioca je u ... . Sudski postupak u vezi sa neplaćenim ratnim dnevnicama nije vodio a putem medija saznao je da su nekim drugim licima iz sedam nerazvijenih opština s juga Srbije isplaćene naknade za učešće u ratu, zbog čega smatra da je u odnosu na njih doveden u neravnopravan položaj. Vlada Republike Srbije je 17.01.2008. godine postigla sporazum sa ratnim vojnim rezervistima koji imaju prebivalište u opštinama: Kuršumlija, Blace, Bojnik, Lebane, Žitorađa, Doljevac i Prokuplje koje su izabrane zbog statusa nerazvijenih opština, kojim je regulisana isplata ratnih dnevnica bez obaveze ratnih vojnih rezervista da dokažu svoj socijalno-ekonomski status. Zaključkom Vlade Republike Srbije 05 br. 401-161/2008-1 od 17.01.2008. godine prihvaćena je informacija o potrebi obezbeđenja sredstava ostvarenih u postupku privatizacije za isplatu nerazvijenim opštinama koje su sastavni deo ovog zaključka. Njima je odlučeno da će se deo sredstava ostvarenih u postupku privatizacije iz 2007. godine u iznosu od 2.000.000.000,00 dinara preneti u šest mesečnih rata počev od januara 2008. godine na posebne račune nerazvijnih opština (Kuršumlija, Lebane, Bojnik, Žitorađa, Doljevac, Prokuplje i Blace) u iznosima bliže navedenim u tački 2. zaključka. Tačkom 5. zaključka regulisano je da će pravo na dobijanje novčane pomoći steći svaki ratni vojni rezervista sa teritorija navedenih opština koji dostavi pravosnažnu presudu na osnovu odricanja od tužbenog zahteva, kao i pisanu izjavu da nema daljih potraživanja po ovom osnovu prema Republici Srbiji.
Kod utvrđenog činjeničnog stanja nižestepeni sudovi su zaključili da je prema tužiocu učinjen akt diskriminacije, zbog čega su usvojili zahtev za utvrđenje diskriminacije.
Osnovano se revizijom tužene ukazuje da su pobijane odluke donete uz pogrešnu primenu materijalnog prava.
Članom 14. Evropske konvencije za zaštitu ljudskih prava i osnovnih sloboda propisano je da se uživanje prava i sloboda predviđenih u ovoj konvenciji obezbeđuje bez diskriminacije po bilo kom osnovu kao što su pol, rasa, boja kože, veroispovest, političko ili drugo mišljenje, nacionalno ili socijalno poreklo, povezanost sa nekom nacionalnom manjinom, imovina, rođenje ili drugi status.
Zakonom o Vojsci Jugoslavije („Službeni list SRJ“ br. 43/94...74/99), članom 296. bilo je propisano služenje vojnog roka u trajanju od 12 meseci, dok je članom 315. istog zakona propisano da rezervni sastav vojske čine vojni obveznici koji su služili vojni rok i druga lica.
Predmet tužbenog zahteva je utvrđenje da je zaključkom Vlade RS povređeno načelo jednakih prava i obaveza i izvršena diskriminacija na osnovu prebivališta kao ličnog svojstva tužioca, a kao jedan od uslova za isplatu novčane pomoći (član 5. zaključka) predviđeno je da će pravo na dobijanje novčane pomoći steći svaki vojni rezervista iz opština navedenih u tački 2. zaključka.
U ovom slučaju nisu ispunjeni uslovi za utvrđenje diskriminacije tužioca, jer u vreme ratnih dejstava tužilac nije bio ratni vojni rezervista, već se nalazio na redovnom odsluženju vojnog roka (u VP .../... ...-...), zbog čega nije ni mogao biti diskriminisan zaključkom Vlade RS, pa njegovo lično svojstvo prebivališta nije bilo od uticaja na utvrđenje postojanja diskriminatorskog ponašanja, na šta se u reviziji osnovano ukazuje.
Kako su nižestepeni sudovi, na pravilno i potpuno utvrđeno činjenično stanje pogrešno primenili materijalno pravo, to je reviziju tužene valjalo usvojiti, preinačiti nižestepene presude i odbiti zahtev tužioca za utvrđenje diskriminacije i naknadu troškova parničnog postupka.
Na osnovu člana 416. stav 1. ZPP odlučeno je kao u izreci.
Odluku o troškovima postupka, Vrhovni kasacioni sud je doneo na osnovu člana 165. stav 2., 154. i 163. stav 2. ZPP, tako što je tuženoj na opredeljen zahtev dosudio troškove u visini od 12.000,00 dinara za sastav revizije. Troškovi su odmereni u skladu sa uspehom u sporu i važećom Advokatskom tarifom.
Predsednik veća – sudija
Predrag Trifunović, s.r.
Za tačnost otpravka
Upravitelj pisarnice
Marina Antonić
