U IME NARODA

Vrhovni kasacioni sud, u veću sastavljenom od sudija: Zvezdane Lutovac, predsednika veća, Jelene Borovac i Dragane Marinković, članova veća, u parnici tužioca AA iz ..., čiji je punomoćnik Miroslav Pupovac, advokat u ..., protiv tuženih „Eurobank“a.d.Beograd, „Imo Property Invenstments“, a.d.Beograd i Republike Srbije, Osnovnog suda Stara Pazova, Sudska jedinica u Inđiji, koga zastupa Državno pravobranilaštvo, Odeljenje u Novom Sadu, radi proglašenja izvršenja nedopuštenim, ništavosti ugovora i utvrđenja prava svojine, odlučujući o reviziji tužioca izjavljenoj protiv presude Apelacionog suda u Novom Sadu broj Gž 3164/19 od 15.11.2019. godine, u sednici održanoj 02.12.2020. godine, doneo je

P R E S U D U

ODBIJA SE kao neosnovana revizija tužioca izjavljena protiv presude Apelacionog suda u Novom Sadu broj Gž 3164/19 od 15.11.2019. godine.

O b r a z l o ž e nj e

Presudom Višeg suda u Sremskoj Mitrovici broj P 330/2017 od 19.04.2019. godine je odbijen kao neosnovan tužbeni zahtev tužioca kojim je tražio da se proglasi nedopuštenim sprovođenje izvršenja na nepokretnosti koja je upisana u list nepokretnosti broj ... KO ... ... - deo ..., prizemna porodična zgrada broj ... u ..., u ulici ... broj ..., sagrađena na parceli .../..., zemljište pod zgradom – objektom od 01 a 68 m2, prizemna zgrada za koju nije poznata namena broj ..., sagrađena na parceli broj .../..., zemljište pod zgradom – objektom od 41 m2, prizemna zgrada poslovnih usluga sagrađena na parceli broj .../..., zemljište pod zgradom – objektom od 01 a 68 m2, zemljište uz zgradu – objekat od 05 a 00 m2, parcela broj .../... njiva I klase, površine 02a 97m2, a sve u vlasništvu tužioca AA i da se ukinu sve radnje i odluke suda koje su u vezi sa određivanjem sprovođenja izvršenja na predmetnoj nepokretnosti, upisom prodaje i založnog prava u katastar nepokretnosti, te da se ukine zaključak Sudske jedinice Inđija broj Iv 4918/11 od 11.02.2013. godine i sve odluke u vezi sa prodajom i predajom u izvršnom postupku, a sve u izvršnom postupku koji se vodi pred Osnovnim sudom u Staroj Pazovi – Sudska jedinica u Inđiji broj Iv 4918/11, a što su tuženi dužni da priznaju i trpe (stav 1). Drugim stavom izreke je odbijen kao neosnovan tužbeni zahtev tužioca kojim je tražio da se utvrdi da je ništav ugovor o kupoprodaji nepokretnosti zaključen u Inđiji 08.09.2016. godine između Osnovnog suda u Staroj Pazovi – Sudska jedinica u Inđiji i „Imo Property Invenstments“,a.d. Beograd koji za predmet ima nepokretnosti koje se nalaze u ... u ulici ... broj ..., broj parcele .../..., upisane u list nepokretnosti broj ... KO ... ... – deo ..., i da ne proizvodi pravno dejstvo, a što su tuženi dužni da priznaju i trpe. Trećim stavom izreke je odbijen kao neosnovan tužbeni zahtev tužioca kojim je tražio da se utvrdi da je ništav sporazum o prodaji neposrednom pogodbom zaključen u ... 21.07.2006. godine između „Eurobank“a.d. Beograd i „Imo Property Invenstments“,a.d. Beograd koji za predmet ima nepokretnost koja se nalazi u ..., ulica ... broj ..., broj parcele .../..., upisanih u list nepokretnosti broj ... KO ... ... – deo ... i da ne proizvodi pravno dejstvo, a što su tuženi dužni da priznaju i trpe. Četvrtim stavom izreke je odbijen kao neosnovan tužbeni zahtev tužioca kojim je tražio da se utvrdi da je tužilac jedini i zakoniti vlasnik nepokretnosti bliže opisane u prvom stavu izreke, te da na osnovu ove presude upiše svoje pravo svojine u javne knjige, a da su tuženi dužni da priznaju i da trpe i da su dužni da omoguće tužiocu mirno uživanje prava svojine. Petim stavom izreke je odbijen kao neosnovan tužbeni zahtev tužioca kojim je tražio da se obavežu tuženi da mu predaju nepokretnost slobodnu od stvari i lica opisanu u prvom stavu izreke. Šestim stavom izreke je odbijen kao neosnovan eventualni tužbeni zahtev tužioca kojim je tražio da se poništi ugovor o kupoprodaji nepokretnosti zaključen u ... 08.09.2016. godine između Osnovnog suda u Staroj Pazovi – Sudska jedinica u Inđiji i „Imo Property Invenstments“,a.d. Beograd, koji za predmet ima nepokretnost bliže opisanoj u prvom stavu izreke usled rušljivosti te da ugovor ne proizvodi pravno dejstvo, a što su tuženi dužni da priznaju i trpe. Sedmim stavom izreke je odbijen kao neosnovan eventualni tužbeni zahtev tužioca kojim je tražio da se poništi sporazum o prodaji neposrednom pogodbom zaključen u ... 21.07.2016. godine između „Eurobank“a.d. Beograd i „Imo Property Invenstments“,a.d. Beograd, koji za predmet ima nepokretnost bliže opisanu u prvom stavu izreke, a što su tuženi dužni da priznaju i trpe. Osmim stavom izreke je odbijen kao neosnovan eventualni tužbeni zahtev tužioca kojim je tražio da se obavežu tuženi da tužiocu na ime štete isplate iznos od 100.000 evra u dinarskoj protivvrednosti po srednjem kursu NBS na dan isplate, sa zakonskom zateznom kamatom počev od podnošenja tužbe, pa do konačne isplate. Devetim stavom izreke je odbijen kao neosnovan kumulativni tužbeni zahtev za naknadu troškova parničnog postupka postavljen od strane tužioca kojim je tražio da se obavežu tužei da tužiocu solidarno naknade troškove parničnog postupka sa zakonskom zateznom kamatom od presuđenja pa do isplate. Desetim stavom izreke je obavezan tužilac da tuženom „Eurobank“a.d. Beograd naknadi troškove parničnog postupka u iznosu od 332.620,36 dinara u roku od 15 dana od dana pravnosnažnosti presude, dok se za iznos od 93.600,00 dinara zahtev ovog tuženog odbija kao neosnovan. Jedanaestim stavom izreke je obavezan tužilac da tuženom „Imo Property Invenstments“,a.d. Beograd naknadi troškove postupka u iznosu od 41.820,36 dinara. I dvanaestim stavom izreke je obavezan tužilac da tuženoj Republici Srbiji, Osnovnom sudu Stara Pazova, Sudska jedinica u Inđiji naknadi troškove parničnog postupka u iznosu od 41.820,36 dinara.

Apelacioni sud u Novom Sadu je presudom broj Gž 3164/19 od 15.11.2019. godine žalbu tužioca odbio kao neosnovanu i potvrdio presudu Višeg suda u Sremskoj Mitrovici.

Tužilac je protiv pravnosnažne presude donete od strane drugostepenog suda izjavio blagovremenu reviziju iz svih zakonom predviđenih razloga.

Vrhovni kasacioni sud je ispitao pobijanu presudu na osnovu člana 408. Zakona o parničnom postupku („Službeni glasnik RS“ broj 72/11 i 55/14), pa je ocenio da revizija tužioca nije osnovana.

U postupku pred nižestepenim sudovima nije učinjena bitna povreda parničnog postupka iz člana 374. stav 2. tačka 2. Zakona o parničnom postupku, na koju se u revizijskom postupku pazi po službenoj dužnosti.

Iz utvrđenog činjeničnog stanja proizilazi da su BB kao prodavac i VV kao kupac, te GG kao plodouživalac, 23.02.2009. godine zaključili ugovor o kupoprodaji nepokretnosti – prizemne stambene zgrade površine 238 m2 i poslovne zgrade površine 164 m2, koja se nalazi u ... u ulici ... broj ..., sagrađene na parceli broj .../..., upisane u zknj. uložak broj ... KO ..., po ceni od 55.000 evra. Plodouživalac je dala saglasnost da se ugovor zaključi i overi, te da se njeno pravo plodouživanja u ¼ dela opisanih nepokretnosti izbriše u javnim knjigama, a prodavac je dao saglasnost da kupac u javnim knjigama izvrši prenos vlasništva sa imena prodavca na svoje ime. Ugovor je overen 25.02.2009. godine u Opštinskom sudu u Inđiji.

Između VV kao prodavca i tužioca kao kupca je 16.03.2011. godine zaključen preugovor o kupoprodaji opisanih nepokretnosti za ugovorenu cenu od 100.000 evra. Predugovor nije overen u sudu. Između njih je zaključen ugovor o zameni nepokretnosti bez naknade 13.07.2011. godine, kojim je VV preneo tužiocu u svojinu spornu nepokretnost, a za uzvrat od tužioca dobio nepokretnosti bliže označene u ugovoru o zameni. Ugovorne strane su dale međusobne saglasnosti da druga strana može izvršiti prenos vlasništva na svoje ime u javnim knjigama. Ugovor o zameni je overen u Prvom osnovnom sudu u Beogradu 14.07.2011. godine.

Izvršni poverilac, ovde tužena „Eurobank“a.d. Beograd je podnela predlog za izvršenje protiv izvršnog dužnika BB, te je rešenjem Osnovnog suda u Sremskoj Mitrovici, Sudska jedinica Inđija broj Iv 4918/11 od 27.04.2011. godine na osnovu verodostojne isprave – menice obavezan izvršni dužnik BB da u roku od tri dana isplati potraživanje izvršnom poveriocu u iznosu od 4.418.504,53 dinara, sa zakonskom zateznom kamatom i troškovima izvršenja, a da će se u suprotnom sprovesti izvršenje popisom, procenom i prodajom pokretnih stvari izvršnog dužnika. Zaključkom broj Iv 4918/11 od 03.06.2011. godine, a na predlog izvršnog poverioca, obustavljen je postupak izvršenja na pokretnim stvarima izvršnog dužnika i postupak je nastavljen prodajom spornih nepokretnosti izvršnog dužnika upisanih u ln. broj ... KO ... ... – deo ... Tim zaključkom je utvrđeno da je donošenjem rešenja o izvršenju broj Iv 4918/11 od 27.04.2011. godine izvršni poverilac „Eurobank“a.d. Beograd stekla založno pravo na nepokretnostima izvršnog dužnika, te da je dat nalog RGZ SKN Inđija, da na nepokretnostima opisanim i upisanim u ln broj ... KO ... ... – deo .., izvrši upis zabeležbe ovog zaključka u javnu knjigu utvrđenjem vrednosti i prodajom nepokretnosti, s tim da upisana zabeležba ostaje na snazi do pravnosnažnog okončanja izvršnog postupka. U vreme donošenja ovog zaključka izvršni dužnik BB je bio vlasnik sporne nepokretnosti sa pravom korišćenja parcele .../... na kojoj su izgrađeni objekti. Zaključak je uručen izvršnom dužniku BB 09.04.2013. godine. Izvršni sud je 13.05.2013. godine doneo zaključak o utvrđivanju tržišne vrednosti nepokretnosti koji je dostavljen punomoćniku izvršnog poverioca, a izvršnom dužniku je dostava izvršena putem oglasne table suda jer se nije nalazio na prijavljenoj adresi. Izvršni dužnik je 25.08.2015. godine zahtevao od izvršnog suda otklanjanje nepravilnosti u postupku izvršenja u kom zahtevu je naveo da je nepokretnost koja je predmet izvršenja, on prodao 23.02.2009. godine VV. Osnovni sud u Staroj Pazovi – Sudska jedinica u Inđiji Sud je 07.10.2015. godine je rešenjem odbio zahtev izvršnog dužnika za otklanjanje nepravilnosti, a to rešenje je potvrđeno od strane IP veća toga suda 13.11.2013. godine. Na dva ročišta za javnu prodaju nepokretnosti izvršnog dužnika nije bilo zainteresovanih ponuđača, te je 07.04.2016. godine izvršni poverilac sudu dostavio sporazum o neposrednoj pogodbi zaključen 21.07.2016. godine između „Eurobank“a.d. Beograd i „Imo Property Invenstments“,a.d. Beograd, te je 11.07.2016. godine sud doneo zaključak o prodaji neposrednom pogodbom. Nakon što je kupac „Imo Property Invenstments“, a.d. Beograd isplatio ugovorenu cenu, donet je 26.10.2016. godine zaključak kojim se izvršnom kupcu „Imo Property Invenstments“,a.d. Beograd kao najpovoljnijem ponudiocu, dodeljuje nepokretnost izvršnog dužnika BB upisana u ln. broj ... KO ... ... – deo ... Istog dana je donet zaključak o predaji nepokretnosti izvršnom kupcu, a izvršnom dužniku je naloženo da je preda slobodnu od lica i stvari, a RGZ SKN Inđiji je naloženo da izvrši upis prava svojine predmetne nepokretnosti u korist kupca, da izvrši brisanje zabeležbe prinudne javne prodaje nepokretnosti i da izvrši brisanje upisanih tereta, te je rešenjem od 26.10.2016. godine obustavljen izvršni postupak po predlogu izvršnog poverioca. RGZ SKN Inđija je odbio nalog suda, uz obrazloženje da je kao vlasnik predmetne nepokretnosti upisan ovde tužilac AA, koji se upisao kao vlasnik 2017. godine, nakon čega je prvostepeni sud 20.02.2017. godine doneo zaključak kojim je naložio RGZ SKN Inđija da sprovede upis prava svojine predmetne nepokretnosti sa imena tužioca na tuženog „Imo Property Invenstments“,a.d. Beograd, što je RGZ SKN Inđija i sproveo 26.05.2017. godine.

Nakon kupovine predmetnih nepokretnosti tužilac nije znao kako da ih koristi, te su one ostale nekorišćene do 2017. godine kada mu je od strane DD (sa njegovim advokatom) saopšteno da postoje problem sa predmetnom nepokretnošću, pa je tužilac tek tada podneo zahtev za uknjižbu (nakon predaje nepokretnosti i donošenja zaključka o obustavi izvršnog postupka od 26.10.2016. godine). Tužilac je u izvršnom postupku istakao prigovor trećeg lica koji nije prihvaćen zato što je zakasnio sa njegovim podnošenjem.

Na osnovu ovako utvrđenog činjeničnog stanja, nižestepeni sudovi su odbili kako primarne tako i eventualne tužbene zahteve tužioca, pravilnom primenom materijalnog prava.

Odredbom člana 60. Zakona o državnom premeru i katastru („Službeni glasnik RS“ broj 72/09... 15/2015) je propisano da se svojina i druga stvarna prava na nepokretnostima stiču, prenose i ograničavaju upisom u katastar nepokretnosti (konstitutivnost upisa), a da prestaju brisanjem upisa (stav 1). Odredbom člana 62. istog zakona je predviđeno da su podaci upisani u katastar nepokretnosti istiniti i pouzdani i da niko ne može snositi štetne posledice zbog tog pouzdanja. Načelo obaveznosti je predviđeno članom 61. istog zakona, te obavezuje imaoca prava na nepokretnosti da podnese zahtev za upis prava svojine u katastar nepokretnosti.

Odredbom člana 33. Zakona o osnovama svojinskopravnih odnosa je propisano da se na osnovu pravnog posla, pravo svojine na nepokretnostima stiče upisom u javne knjige ili na drugi odgovarajući način predviđen zakonom.

Utvrđeno je da je tužilac na osnovu ugovora o zameni nepokretnosti bez naknade zaključenim 13.07.2011. godine sa VV, stekao pravo na upis vlasništva sporne nepokretnosti u javnim knjigama. Međutim, to pravo tužilac nije iskoristio, te stoga nije ni postao vlasnik, jer je za sticanje vlasništva neophodno da njegovo pravo bude upisano u javne knjige (član 33. Zakona o osnovama svojinskopravnih odnosa). Naime, samo zaključenje ugovora o zameni nepokretnosti nije bilo dovoljno za sticanje svojine u konkretnom slučaju bez upisanog prava u javnim knjigama. Odredbom člana 117. stav 1. Zakona o državnom premeru i katastru je propisano da je imalac prava na nepokretnosti dužan da u roku od 30 dana od nastanka promene podnese zahtev za sprovođenje promene Službi. Utvrđeno je da je tužilac zahtev za uknjižbu podneo nakon predaje nepokretnosti tuženom „Imo Property Invenstments“,a.d. Beograd i nakon donošenja zaključka o obustavi izvršnog postupka od 26.10.2016. godine. Tužilac je u izvršnom postupku isticao prigovor trećeg lica, ali je i sa njim zakasnio tako da je njegov prigovor odbijen. Pravilno su nižestepeni sudovi cenili da je tužilac u izvršnom postupku imao mogućnosti da iscrpljuje sve pravne lekove protiv odluka koje se mogu pobijati pravnim lekovima propisanim Zakonom o izvršenju i obezbeđenju („Službeni glasnik RS“ broj 31/11), koji se primenjuje u konkretnom slučaju i to sve do okončanja izvršnog postupka, što tužilac nije učinio, tako da neosnovano u reviziji ističe nepravilnosti navodno učinjene u izvršnom postupku. Nižestepeni sudovi su pošli od činjenice da je tužena „Eurobank“a.d. Beograd kao izvršni poverilac podnela predlog za izvršenje na osnovu verodostojne isprave – menice protiv izvršnog dužnika BB, radi isplate duga, koji je u to vreme bio vlasnik spornih nepokretnosti, da nije postojala ni zabeležba postojanja bilo kakvih prava trećih lica na spornim nepokretnosti, te je izveden pravilan zaključak da tužilac nije imao pravo koje sprečava izvršenje.

Pravilan je takođe zaključak nižestepenih sudova, da je tuženi „Imo Property Invenstments“,a.d. Beograd pravo svojine na spornim nepokretnostima stekao originarnim putem na osnovu člana 20. stav 2. Zakona o osnovama svojinskopravnih odnosa na osnovu odluke suda dosuđenjem i predajom nepokretnosti kao kupcu u izvršnom postupku (član 131. stav 1. ZIO), odnosno donošenjem zaključka broj Iv 4918/11 od 26.10.2016. godine. Prema tome, pravilno su odlučili nižestepeni sudovi kada su odbili tužbeni zahtev tužioca da se utvrdi da je on jedini i zakoniti vlasnik spornih nepokretnosti, kao i da se tuženi obavežu da mu nepokretnost predaju u posed ili pak naknade štetu u visini njene vrednosti.

Revident ponavlja u reviziji navode koje je isticao i u žalbi o kojima se drugostepeni sud jasno i obrazloženo izjasnio. Vrhovni kasacioni sud je ocenio da se navodima revizijom ne dovodi u pitanje pravilnost presuđenja.

Na osnovu izloženog odlučeno je kao u izreci na osnovu člana 414. stav 1. ZPP.

Predsednik veća - sudija

Zvezdana Lutovac,s.r.

Za tačnost otpravka

Upravitelj pisarnice

Marina Antonić