Presudom Apelacionog suda u Beogradu Gž 6228/23 od 06.03.2024. godine, stavom prvim izreke, odbijena je kao neosnovana žalba tužioca i potvrđena presuda Višeg suda u Smederevu P 28/21 od 27.09.2023. godine. Stavom drugim izreke, odbijen je zahtev tužioca za naknadu troškova drugostepenog postupka.

Protiv pravnosnažne presude donete u drugom stepenu, tužilac je blagovremeno izjavio reviziju, zbog pogrešne primene materijalnog prava, bitne povrede odredaba Zakona o parničnom postupku i pogrešno i nepotpuno utvrđenog činjeničnog stanja.

Vrhovni sud je ispitao pobijanu presudu primenom odredbe člana 408. Zakona o parničnom postupku („Službeni glasnik RS“, br. 72/11... 10/23) i utvrdio da revizija tužioca nije osnovana.

U postupku nije učinjena bitna povreda odredaba parničnog postupka iz člana 374. stav 2. tačka 2. ZPP, na koju revizijski sud pazi po službenoj dužnosti, niti je pak učinjena neka druga bitna povreda odredaba parničnog postupka. Pogrešno ili nepotpuno utvrđeno činjenično stanje nije osnov za izjavljivanje revizije.

Prema utvrđenom činjeničnom stanju, tužilac je registrovan kao privredni subjekat na osnovu rešenja Privrednog suda u Pančevu od 25.10.1995. godine i to kao DOO za građevinarstvo po kom osnovu je od osnivanja obavljao poslove iz svoje delatnosti. Po navodima tužioca, isti je došao u nemilost Opštine Kovin pa je opština iz tog razloga prestala da im dodeljuje poslove, već je to činila svojim konkurentskim firmama. Tužilac je dobro poslovao i ranije je za Opštinu Kovin obavljao brojne poslove. Međutim, iz njemu nepoznatih razloga od strane političkih struktura opštine ova firma je stavljena na crnu listu tako da je Eko gradnji onemogućeno da dobije poslove na tenderima u opštini. Tužilac je podnosio više krivičnih prijava PU za grad Pančevo protiv nepoznatih izvršilaca krivičnih dela (zloupotrebe službenog položaja iz člana 359. KZ), zaposlenih u Opštini Kovin i to zbog nepoštovanja Zakona o javnim nabavkama. Poslove izdavanja zemljišta u zakup u Opštini Kovin do 23.05.2007. godine vršilo je JP za planiranje, uređenje prostora i građevinsko zemljište „Geoplan“ u Kovinu. Nakon njegove likvidacije fond za građevinsko zemljište Opštine Kovin je preuzeo taj posao. Predsednik Opštine Kovin je dana 25.09.2006. godine doneo rešenje kojim se tužiocu daje u zakup zemljište – nepokretnost državne svojine na ime izgradnje objekta upisano u listu nepokretnosti broj .. KO Kovin, ukupne površine 5 ari i 44m² i to na dve katastarske parcele i to: broj .. u površini od 3 ara i 05m² i br. .. u površini od 5 ari i 39m² obe kao neizgrađeno građevinsko zemljište i to na period od 99 godina. Rešenje je trebalo da predstavlja osnov za zaključenje ugovora o zakupu zemljišta. Tužena je sačinila formu ugovora broj 463-24/2007-VII od 19.09.2007. godine kojim je utvrđena obaveza kupca da plati zakupninu u iznosu od 150,00 dinara po m² i naknadu za uređenje građevinskog zemljišta u iznosu od 720,00 dinara. Na ime zakupnine obračunat je ukupan iznos od 81.600,00 dinara koji iznos je tužilac uplatio 29.09.2007. godine, a na ime naknade za uređeno građevinsko zemljište iznos od 473.280,00 dinara uz dogovor da taj iznos tužilac plati u 35 jednakih mesečnih rata u iznosima od po 11.190,86 dinara i to do 10. u mesecu počev od 10.10.2007. godine zaključno sa 10.08.2010. godine. Iako je tužilac izvršio svoju obavezu tužena opština preko svog ovlašćenog predstavnika AA, koja je obavljala funkciju direktora Fonda za građevinsko zemljište, je bez ikakvih razloga odbila da potpiše navedeni ugovor. Ugovor nije potpisan ni u kasnijem periodu, a kao opravdanje je navela da Fond nema ovlašćenje za potpisivanje takvog ugovora sa takvom sadržinom već da to treba da potpiše predsednik opštine. U vezi toga tužilac je pred Osnovnim sudom u Kovinu vodio spor ali je njegov zahtev pravnosnažno odbijen. Tužilac smatra da je on zbog nepotpisivanja ovog ugovora diskriminisan i to zbog njegovih ličnih svojstava kao i svojstava njegovog zakonskog zastupnika BB na način kako je to bliže opisano.

Pri ovako utvrđenom činjeničnom stanju, polazeći od odredbe čl. 18. i 21. Ustava Republike Srbije, člana 14. Evropske konvencije za zaštitu ljudskih prava i osnovnih sloboda i člana 1. Protokola ocenio da je tužbeni zahtev tužioca neosnovan. Zaključeno je da ponašanje tužene ne predstavlja diskriminaciju prema tužiocu odnosno njegovom zakonskom zastupniku u smislu navedenih propisa jer ne predstavlja neopravdano pravljenje razlike niti nejednako postupanje i stavljanje tužioca i njegovog zakonskog zastupnika u nepovoljniji položaj u istoj i sličnoj situaciji, a s obzirom da je glavno obeležje diskriminacije prema navedenim odredbama upravo pravljenje razlike između lica s obzirom na njihovo lično ili pretpostavljeno svojstvo. Zaključilo je da ponašanje tuženog nije bilo diskriminatorsko zbog statusa tužioca kao privrednog društva u privatnoj svojini odnosno nekog od ličnih svojstava njegovog osnivača. Tužilac nije učinio verovatnim postojanje nijednog postupanja tužene te da nema elemenata predviđenih članom 45. Zakona o diskriminaciji da bi se moglo smatrati da ista postoji. Stoga je tužbeni zahtev tužioca odbio kao neosnovan.

Drugostepeni sud je u svemu prihvatio pravnu argumentaciju prvostepenog suda nalazeći da je prvostepeni sud na pravilno utvrđeno činjenično stanje pravilno primenio odredbe materijalnog prava koje je naveo u prilog svoje odluke konstatujući da je prvostepeni sud pravilno ocenio da u konkretnom slučaju nisu ispunjeni uslovi za utvrđenje diskriminatorskog ponašanja tužene prema tužiocu ni po jednom osnovu na koji se tužilac poziva.

Po oceni Vrhovnog suda, pravilno je drugostepeni sud zaključio da u konkretnom slučaju ne postoji osnov za usvajanje tužbenog zahteva te da tužilac nije dokazao da je tužena istoga stavila u nepovoljniji položaj u odnosu na neke druge subjekte i da iza toga stoji vlast u Opštini Kovin.

Prema odredbi člana 21. Ustava Republike Srbije propisano je da su pred Ustavom i zakonom svi jednaki te da svako ima pravo na jednaku zakonsku zaštitu bez diskriminacije i da je zabranjena svaka diskriminacija neposredna ili posredna po bilo kom osnovu.

Odredbom člana 14. Evropske konvencije za zaštitu ljudskih prava i osnovnih sloboda propisano je da se uživanje prava i sloboda predviđenih u ovoj Konvenciji obezbeđuje bez diskriminacije po bilo kom osnovu, kao što su pol. rasa, boja kože, jezik, veroispovest, političko ili drugo mišljenje, nacionalno ili socijalno poreklo, veza sa nekom nacionalnom manjinom, imovno stanje, rođenja ili drugi status. Te odredbe su dodatno konkretizovane u članu 1. Protokola 12 uz Evropsku konvenciju kao i u članu 2. stav 1. tačka 1. Zakona o zabrani diskriminacije.

Prema članu 41. stav 1. Zakona o zabrani diskriminacije propisano je da je svako ko je povređen diskriminatorskim ponašanjem ima pravo da podnese tužbu sudu dok je članom 43. propisano da sudska zaštita podrazumeva i pravo na naknadu materijalne i nematerijalne štete. Odredbom člana 45. naznačenog zakona propisana su i pravila o teretu dokazivanje, te je teret dokazivanja prebačen na tuženu ukoliko je evidentno da postoji diskriminacija zbog čega je ona stranka koja to dokazuje - da nije bilo diskriminatorskog ponašanja. Pravilno je zaključeno da iz utvrđenog činjeničnog stanja proizlazi da u konkretnom slučaju nisu ispunjeni uslovi za utvrđenje diskriminatorskog ponašanja prema tužiocu niti njegovom zakonskom zastupniku. Tužilac nije dokazao da ga je tužena stavila u nepovoljniji položaj u odnosu na druge pravne subjekte. Činjenica da je predsednik Opštine Kovin doneo rešenje kao i da je urađen nacrt ugovora ali da je direktor Direkcije za izgradnju građevinskog zemljišta odbio da potpiše naznačeni ugovor ne ukazuje na okolnost da je izvršena diskriminacija na koju se tužilac poziva i da je predmetna radnja osnov za utvrđivanje da je takva diskriminacija učinjena.

Navodima revizije ne dovodi se u sumnju pravilnost pobijane odluke. U revizijskim navodima u najvećem obimu se ponavljaju navodi koje je tužilac isticao i u prvostepenom i u žalbenom postupku i koji navodi su cenjeni. Po mišljenju Vrhovnog suda, većina tih navoda ne ukazuje na okolnost da u radnjama tuženih stoji čin diskriminacije izvršen prema tužiocu i njegovom zakonskom zastupniku.

Prema članu 414. stav 2. ZPP predviđeno je da Vrhovni sud neće detaljno da obrazlaže presudu kojom se revizija odbija kao neosnovana, ako zaključi da to nije potrebno zbog toga što se u reviziji ponavljaju žalbeni razlozi ili kad se obrazloženjem presude kojom se revizija odbija ne bi postiglo novo tumačenje prava ili doprinelo ujednačenom tumačenju prava. U konkretnom slučaju evidentno je da se žalbeni navodi ponavljaju u reviziji. Stoga Vrhovni sud nalazi da nema potrebe dalje obrazlagati presudu.

Imajući u vidu napred izneto, na osnovu člana 414. stav 1. ZPP odlučeno je kao u izreci.

Predsednik veća – sudija

Gordana Komnenić,s.r.

Za tačnost otpravka

Zamenik upravitelja pisarnice

Milanka Ranković