Presudom Apelacionog suda u Beogradu Gž2 120/21 od 08.07.2021. godine, ispravljenom rešenjem tog suda Gž2 120/21 od 14.09.2022. godine, stavom prvim izreke, preinačena je ispravljena prvostepena presuda u delu stava prvog izreke tako što je tuženi obavezan da tužiocu na ime doprinosa za izdržavanje za period od podnošenja tužbe 07.04.2016. godine do 08.05.2017. godine plaća mesečni iznos od 350 švajcarskih franaka, a od 10.01.2020. godine pa ubuduće dok za to postoje zakonski uslovi iznos od 500 švajcarskih franaka, sve u dinarskoj protivvrednosti po srednjem kursu Narodne banke Srbije na dan isplate, do 05. u mesecu za tekući mesec, da dospele, a neisplaćene iznose izdržavanja plati odjednom u roku od 15 dana od prijema presude, sa zakonskom zateznom kamatom po Zakonu o zateznoj kamati počev od dospelosti svakog iznosa do isplate na označeni račun tužioca, na koji način je izmenjena presuda Osnovnog suda u Smederevu P2 893/12 od 11.03.2013. godine, preinačena presudom Apelacionog suda u Beogradu Gž2 140/14 od 20.03.2014. godine, te je odbijen tužbeni zahtev u delu kojim je traženo da se tuženi obaveže da za period od 07.04.2016. godine do 08.05.2017. godine tužiocu plaća iznos od još 150 švajcarskih franaka preko iznosa od 350 švajcarskih franaka do dosuđenog iznosa od 500 švajcarskih franaka u dinarskoj protivvrednosti po srednjem kursu NBS na dan isplate do 05. u mesecu za tekući mesec, te da dospele, a neisplaćene iznose izdržavanja isplati odjednom u roku od 15 dana, sa pripadajućom zakonskom zateznom kamatom od dospelosti do isplate. Stavom drugim izreke, ukinuta je ispravljena prvostepena presuda u preostalom delu stava prvog izreke i odbačena tužba u delu kojim je tužilac tražio da se obaveže tuženi da mu na ime doprinosa za izdržavanje za period od 08.05.2017. godine do 09.01.2020. godine plaća mesečno iznos od 500 švajcarskih franaka, sve u dinarskoj protivvrednosti po srednjem kursu Narodne banke Srbije na dan isplate do 05. u mesecu za tekući mesec, te dospele, a neisplaćene iznose izdržavanja isplati odjednom u roku od 15 dana od prijema otpravka presude, sa zakonskom zateznom kamatom po Zakonu o zateznoj kamati počev od dospelosti svakog iznosa do isplate. Stavom trećim izreke, potvrđeno je rešenje o troškovima postupka sadržano u trećem stavu ispravljene prvostepene presude. Stavom četvrtim izreke, odbijen je zahtev tuženog za naknadu troškova drugostepenog postupka.

Protiv pravnosnažne presude donete u drugom stepenu, u delu kojim je preinačena prvostepena presuda i tuženi obavezan da doprinosi izdržavanju tužioca mesečnim iznosom od 500 švajcarskih franaka u vremenskom periodu od 10.01.2020. godine pa ubuduće, tuženi je blagovremeno izjavio reviziju zbog pogrešne primene materijalnog prava i bitne povrede odredaba parničnog postupka iz člana 374. stav 2. tačka 10. ZPP.

Revizija je dozvoljena po odredbi člana 403. stav 2. tačka 1. Zakona o parničnom postupku („Službeni glasnik RS“ br. 72/11 ... 10/23), pa je Vrhovni sud ispitao presudu u pobijanom delu u skladu sa članom 408. ZPP i utvrdio da je revizija neosnovana.

U postupku donošenja pobijane presude nije učinjena bitna povreda odredaba parničnog postupka iz člana 374. stav 2. tačka 2. ZPP, na koju revizijski sud pazi po službenoj dužnosti. Suprotno navodima revizije, drugostepeni sud nije učinio bitnu povredu odredaba parničnog postupka iz člana 374. stav 2. tačka 10. ZPP, pošto je pravilno ocenio kao neosnovan prigovor presuđene stvari, koji je istaknut u toku prvostepenog postupka i ponovljen u žalbi. Pravnosnažnim delom presude prvostepenog suda P2 321/2016 od 20.07.2017. godine, koja je doneta u toku ove parnice, odbijen je tužbeni zahtev kojim je predloženo obavezivanje tuženog da tužicu na ime izdržavanja plaća mesečne iznose od 500 švajcarskih franaka u dinarskoj protivvrednosti po prodajnom kursu NBS na dan isplate, od dana punoletstva tužioca .... godine pa ubuduće dok za to postoje zakonski uslovi. Ta presuda zasnovana je na utvrđenoj činjenici da je tužilac u toku parnice koja je pokrenuta dana 07.04.2016. godine postao punoletan dana ... godine i da nije nastavio redovno školovanje. Međutim, tužilac je u daljem toku parnice nastavio redovno školovanje i na osnovu ove nove činjenice na ročištu od 10.01.2020. godine u skladu sa odredbom člana 200. stav 1. ZPP, preinačio tužbu, postavljajući zahtev za obavezivanje tuženog da doprinosi njegovom izdržavanju od punoletstva pa ubuduće. Pošto ne postoji identitet činjenica na kojima je zasnovani zahtev odbijen pravnosnažnim delom presude od 20.07.2017. godine i činjenica na kojima je zasnovan zahtev o kome je odlučeno pobijanom presudom, pravilno su nižestepeni sudovi doneli odluku o ovom delu zahteva.

Prema utvrđenom činjeničnom stanju, od značaja za pobijani deo presude, tužilac, rođen ... godine, živi u domaćinstvu sa majkom u ... . Od oktobra meseca ... godine on je redovan student ... fakulteta u ... . U ... živi u studentskom domu, pretežno se hrani u studentskoj menzi, a po ovim osnovima ima mesečni izdatak od 29.000,00 dinara. Dva do tri puta mesečno odlazi u ... i koristi gradski prevoz u ... . Mesečni troškovi na ime odevanja, obuće i higijene su mu oko 8.500,00 dinara. Za sportske aktivnosti mesečno izdvaja 7.000,00 dinara. Tužilac i njegova majka žive u iznajmljenom stanu u ..., za koji mesečni izdaci iznose 30.000,00 dinara. Majka tužioca je zaposlena, sa mesečnom zaradom nešto nižom od 50.000,00 dinara, ali joj je ona umanjena zbog dužeg bolovanja. Od imovine majka tužioca ima jedan plac, koji je zaparložen. Tuženi živi u ..., zaposlen je na radnom mestu ... i mesečno ostvaruje neto primanja od 3.800 švajcarskih franaka. Od novembra meseca 2018. godine živi sam. Njegov mesečni trošak po osnovu stanarine, režijskih troškova i zdravstvenog osiguranja iznosi 1.900 švajcarskih franaka. Vlasnik je automobila kojim se prevozi do posla, pa po ovom osnovu ima troškove za benzin, kao i osiguranje na kraju godine. Podigao je stambeni kredit, od kog novca je kupio kuću ćerki u ..., a po ovom osnovu ima mesečne izdatke od 800 švajcarskih franaka.

Sa polazištem na navedeno utvrđenje, nižestepeni sudovi zaključuju da utvrđene potrebe tužioca, kao punoletnog deteta na redovnom školovanju u drugom gradu i mogućnosti tuženog, kao radno sposobnog oca sa stalnim prihodima u inostranstvu, daju osnova za obavezivanje tuženog da doprinosi izdržavanju svog punoletnog sina, te odluku u pobijanom delu zasnivaju na odredbama člana 160. Porodičnog zakona.

Po oceni Vrhovnog suda, pravilno su nižestepeni sudovi primenili materijalno pravo kada su obavezali oca da doprinosi izdržavanju punoletnog deteta na redovnom školovanju, počev od dana postavljanja tužbenog zahteva pa ubuduće, dok za to postoje zakonski uslovi.

Porodični zakon („Službeni glasnik RS“ br. 18/2005 ... 6/2015), propisuje da punoletno dete koje se redovno školuje ima pravo na izdržavanje od roditelja srazmerno njihovim mogućnostima, a najkasnije do navršene 26. godine života (član 155. stav 2.); da se izdržavanje određuje prema potrebama poverioca i mogućnostima dužnika izdržavanja, pri čemu se vodi računa o minimalnoj sumi izdržavanja (član 160. stav 1.), potrebe poverioca izdržavanja zavise od njegovih godina, zdravlja, obrazovanja, imovine, prihoda, te drugih okolnosti od značaja za određivanje izdržavanja (član 160. stav 2.), a mogućnosti dužnika izdržavanja zavise od njegovih prihoda, mogućnosti za zaposlenje i sticanja zarade, njegove imovine, njegovih ličnih potreba, obaveze da izdržava druga lica, te drugih okolnosti od značaja za određivanje izdržavanja (član 160. stav 3.); poverilac izdržavanja može po svom izboru zahtevati da visina izdržavanja bude određena u fiksnom mesečnom novčanom iznosu ili u procentu od redovnih mesečnih novčanih primanja dužnika izdržavanja (član 162. stav 1.), a ako se visina izdržavanja određuje u procentu od redovnih mesečnih novčanih primanja dužnika izdržavanja (zarada, naknada zarade, penzija, autorski honorar itd), visina izdržavanja po pravilu ne može biti manja od 15%, niti veća od 50% od redovnih mesečnih novčanih primanja dužnika izdržavanja umanjenih za poreze i doprinose za obavezno socijalno osiguranje (član 162. stav 2.).

Prema navedenim zakonskim odredbama, tužilac, kao punoletno dete ima pravo na izdržavanje od oba roditelja. Prema utvrđenim činjenicama, materijalne prilike oca su nesumnjivo znatno bolje od materijalnih prilika majke, sa kojom tužilac živi u zajedničkom domaćinstvu. Dosuđeni iznos od 500 švajcarskih franaka predstavlja 13% od utvrđenih neto mesečnih primanja tuženog, pa imajući u vidu strukturu utvrđenih mesečnih potreba tužioca, da redovnim školovanjem on stvara u perspektivi buduće bolje uslove života, kao i da je tuženi podigao stambeni kredit i na taj način punoletnoj ćerki u ... obezbedio stambenu potrebu, po oceni ovog suda ne postoje okolnosti koje ograničavaju mogućnost tuženog da doprinosi izdržavanju punoletnog sina u dosuđenom iznosu tokom redovnog školovanja.

Pravilno je odlučeno i o troškovima postupka, na osnovu člana 207. Porodičnog zakona.

Iz iznetih razloga, na osnovu člana 414. stav 1. ZPP, odlučeno je kao u izreci.

Predsednik veća – sudija

Jelica Bojanić Kerkez,s.r.

Za tačnost otpravka

upravitelj pisarnice

Marina Antonić