U IME NARODA

Vrhovni kasacioni sud, u veću sastavljenom od sudija: Vesne Popović, predsednika veća, Zorane Delbašić i Gordane Komnenić, članova veća, u pravnoj stvari tužilje AA iz ..., čiji je punomoćnik Dragan Stojković, advokat iz ..., protiv tuženog BB iz ..., čiji je punomoćnik Milan Sučević, advokat iz ..., radi utvrđenja, odlučujući o reviziji tužilje izjavljenoj protiv presude Apelacionog suda u Beogradu Gž 3118/20 od 10.09.2020. godine, u sednici održanoj 01.04.2021. godine, doneo je

P R E S U D U

ODBIJA SE, kao neosnovana, revizija tužilje izjavljena protiv presude Apelacionog suda u Beogradu Gž 3118/20 od 10.09.2020. godine.

ODBIJA SE se zahtev tuženog za naknadu troškova odgovora na reviziju.

O b r a z l o ž e nj e

Presudom Višeg suda u Beogradu P 3879/17 od 07.11.2019. godine, koja je ispravljena rešenjem istog suda od 06.03.2020. godine, stavom prvim izreke dozvoljeno je objektivno preinačenje tužbe učinjeno podneskom od 17.11.2016. godine. Stavom drugim izreke odbačena je kao nedozvoljena tužba u delu kojim je tužilja tražila da se naloži RGZ, SKN Novi Beograd i Zemun da kada se za to steknu uslovi, a po pravnosnažnosti ove presude, izvrše upis prava svojine na predmetnim nepokretnostima i to: na ½ idealnog dela od utvrđene imovine na tužilju, kao i Osnovnom sudu u Banja Luci da upiše osnivačka prava – učešće u kapitalu u visini od 16,5% na preduzeću „Kendi LTD“ d.o.o. Banja Luka na tužilju, a što je tuženi dužan da prizna i trpi. Stavom trećim izreke delimično je usvojen tužbeni zahtev tužilje i utvrđen doprinos stranaka u tekovini tokom trajanja njihove vanbračne zajednice u visini od po ½ na sledećoj zajedničkoj imovini stranaka i to: nepokretnostima upisanim u LN .. KO ... i novčanim sredstvima na računima u Švajcarskoj, bliže određenim u ovom stavu izreke. Stavom četvrtim izreke odbijen je tužbeni zahtev kojim je tužilja tražila da sud utvrdi doprinos stranaka u tekovini tokom trajanja njihove vanbračne zajednice u visini od po ½ na sledećoj zajedničkoj imovini staranaka i to: novčanim sredstvima na računima u Švajcarskoj banci UBS i nepokretnostima upisanim u LN .. KO ..., bliže određenim u ovom stavu izreke. Stavom petim izreke odlučeno je da svaka stranka snosi svoje troškove postupka.

Presudom Apelacionog suda Beogradu Gž 3118/20 od 10.09.2020. godine, stavom prvim izreke preinačena je prvostepena presuda, ispravljena rešenjem istog suda od 06.03.2020. godine u stavu trećem izreke, tako što je odbijen tužbeni zahtev kojim je tužilja tražila da sud utvrdi doprinos stranaka u tekovini tokom trajanja njihove vanbračne zajednice u visini od po ½ na sledećoj zajedničkoj imovini stranaka i to: nepokretnostima upisanim u LN .. KO ... i novčanim sredstvima na računima u Švajcarskoj, bliže određenim u ovom stavu izreke. Stavom drugim izreke preinačeno je rešenje o troškovima parničnog postupka sadržano u stavu petom izreke prvostepene presude, ispravljene rešenjem istog suda od 06.03.2020. godine, tako što je obavezana tužilja da tuženom naknadi troškove parničnog postupka od 601.500,00 dinara. Stavom trećim izreke obavezana je tužilja da tuženom naknadi troškove drugostepenog postupka od 192.600,00 dinara.

Protiv pravnosnažne presude donete u drugom stepenu tužilja je izjavila reviziju zbog bitne povrede odredaba parničnog postupka i pogrešne primene materijalnog prava.

Tuženi je podneo odgovor na reviziju tužilje.

Ispitujući pobijanu presudu na osnovu člana 408. u vezi člana 403. stav 2. tačka 2. Zakona o parničnom postupku, koji se primenjuju na osnovu člana 506. stav 2. („Službeni glasnik RS“, broj 72/11, 55/14, 87/18 i 18/20), Vrhovni kasacioni sud je našao da revizija tužilje nije osnovana.

U postupku nije učinjena bitna povreda odredaba parničnog postupka iz člana 374. stav 2. tačka 2. Zakona o parničnom postupku, na koju se u revizijskom postupku pazi po službenoj dužnosti, dok se na druge bitne povrede odredaba parničnog postupka revizijom određeno ne ukazuje.

Prema utvrđenom činjeničnom stanju, parnične stranke su zasnovale vanbračnu zajednicu 1989. godine u ... gde je tužilja držala kiosk, a tuženi bio zaposlen u kiosku. Po izbijanju nemira 1991. godine tužilja i tuženi su zajedno došli u ... . U toku zajednice života parničnih stranaka 1993. godine rođen je zajednički sin VV. Vanbračna zajednica prekinuta je krajem 2002. godine, početkom 2003. godine. Parnične stranke su 27.10.2005. godine zaključile Ugovor o regulisanju međusobnih prava i obaveza koji je overen pod Ov ../2005, u kome je konstatovano da je vanbračna zajednica stranaka trajala počev od 1989. godine do 2002. godine, da je mal. VV poveren na čuvanje i vaspitanje majci, da je tužilja pokrenula pred Četvrtim opštinskim sudom u Beogradu dva parnična postupka i to: radi vanbračne tekovine i radi izdržavanja, te da u cilju definitivnog i trajnog regulisanja svih međusobnih odnosa ugovorne strane navedenim ugovorom regulišu međusobna prava i obaveze tako što utvrđuju, između ostalog, da su sulasnici sa po 1/2 dela stana br. .. u ... na ..., da je tuženi ugovorom o poklonu poklonio tužilji ½ idealnog dela stana u ... br. .. na ... i ½ idealnog dela stana br. .. u ul. ... br. .. na ..., uz ustanovljenje tereta doživotnog prava uživanja na navedenim stanovima u korist tuženog, dok je članom 6. predviđeno da ovim ugovorom ugovorne strane definitivno i trajno regulišu svoje međusobne odnose jedna prema drugoj i neće imati bilo kakvih daljih potraživanja po bilo kom osnovu, dok će tužilja istovremeno realizacijom sporazuma povući tužbe odricanjem od tužbenog zahteva u predmetima Četvrtog opštinskog suda u Beogradu. Tužilja je povukla tužbu za podelu bračne tekovine.

U toku trajanja vanbračne zajednice stranaka poslovalo je preduzeće Neno eksport-import, imali su kiosk na ... u vlasništvu firme Igma komerc, a počev od 1997. godine tuženi je postao suvlasnik preduzeća Kendi LTD u ... za čije potrebe rada je početkom 1998. godine kupljen plac u ... i započeta izgradnja objekta sa namerom proizvodnje instant pića. Na kupljenoj parceli u ... podignut je objekat od 500 m2, a tokom 2007. godine dokupljeno još 10 ari placa. Kako proizvodnja nije zaživela osnovana je firma u ... u kojoj je tuženi takođe bio suvlasnik. Prema izvodu iz ZKUL .. KO ... na kat.parc. .., njiva površine 64a i kat.parc. .., njiva površine 13a, kao suvlasnik sa udelom 1800/7700 idealnih delova upisan je tuženi, a prema LN .. KO ... na nepokretnostima i to: kat.parc. .. i kat.parc. .., ukupne površine 76 a 96 m2, između ostalih, upisan je tuženi kao suvlasnik sa udelom od 900/7696 idealnih delova. Prema G listu iz izvoda LN .. KO .. na kat.parc .. nalazi se deo zgrade broj .. sa kat. parcele broj .., ukupne površine 819 m2, od čega se 460 m2 nalazi na kat.parc. .., a preostali deo od 359 m2 nalazi se na kat.parc. ... Prema overenom prevodu potvrde o otvaranju računa i vrednosnih papira od 06.12.2000. godine UBS je obavestila tuženog da su u njegovo ime otvoreni računi i to: za valutu USD za privatne klijente tekući račun ..., za valutu evro za privatne klijente, te račun vrednosnih papira ... . Prema izvodu računa broj ... i računa Centralnog registra ... isti glase na ime tuženog, a ukupni saldo neto raspolaganja na računu broj ... je 880.652 švajcarskih franaka i sa odobrenim saldom na računu broj ... od 235.795,76 DM, na dan 05.12.2000. godine.

Polazeći od ovako utvrđenog činjeničnog stanja, prvostepeni sud je zaključio da je vanbračna zajednica parničnih stranaka trajala od 1989. do kraja 2002. godine odnosno početka 2003. godine, da katastarske parcele .. i .. predstavljaju zajedničku imovinu parničnih stranaka, budući da su ove katastarske parcele kupljene 1998. godine za vreme trajanja vanbračne zajednice stranaka, a na kojima je tuženi bio upisan u ZKUL .. KO ... kao suvlasnik, a da je i u LN .. KO ... na tim parcelama je upisan njegov suvlasnički udeo, pri tom ocenivši i da sredstva na računu br. ... koja se u Centralnom registru vode na ime tužnog, kao i saldo neto raspolaganja na dan 05.12.2000. godine predstavljaju zajedničku imovinu stranaka u smislu člana 171. Porodičnog zakona sa jednakim udelima na istoj, zbog čega je delimično usvojio tužbeni zahtev (stav treći izreke), dok je u preostalom delu odbio tužbeni zahtev (stav četvrti izreke).

Međutim drugostepeni sud je preinačio prvostepenu presudu i odbio tužbeni zahtev zaključivši da je tužilja propustila da u parnici radi utvrđenja doprinosa stranaka u tekovini na kat.parcelama .. i .., zemljište pod zgradom – objektom i na zgradama na parcelama, sve upisano u LN .. KO ... tužbom obuhvati sve suvlasnike navedenih parcela koji su nužni suparničari, a koji propust predstavlja nedostatak stranačke pasivne legitimacije, kao i da su u odnosu na devizna sredstva, osim konstatacije stanja na računima, izostali dokazni predlozi tužilje da je reč o novčanim sredstvima stečenim u toku trajanja vanbračne zajednice parničnih stranaka i datumima kada su uplate vršene.

Neosnovani su navodi i razlozi revizije tužilje kojima se pravnosnažna presuda pobija zbog pogrešne primene materijalnog prava.

Odredbom člana 211. stav 1. Zakona o parničnom postupku propisano je da nužno suparničarstvo postoji ako po zakonu ili zbog prirode pravnog odnosa tužbom moraju da se obuhvate sva lica koja su učesnici materijalno pravnog odnosa. Stavom 2. odredbe zakona propisano je da ako sva lica iz stava 1. tog stava nisu obuhvaćena tužbom, kao stranke, sud će da odbije tužbeni zahtev kao neosnovan. Stavom 3. navedene odredbe propisano je da o nužnom suparničarstvu sud vodi računa po službenoj dužnosti.

Prema utvrđenom činjeničnom stanju u ZKUL .. KO ... upisane su kat. parcele .. i .. na ime tuženog sa udelom od 1800/7700 idealnih delova, a prema izvodu iz LN .. KO ... navedene katastarske parcele i to: kat.parcela .. i .., ukupne površine 76a 96m2, upisane su između ostalih, na ime tuženog sa udelom od 900/7696 idealnih delova, a na kojim parcelama su podignuti objekti za potrebe poslovanja preduzeća „Kendy LTD“ od 500 m2 (prema izvodu iz lista nepokretnosti .. KO ... deo zgrade koje se nalaze na kat.parceli .. nalazi se delom i na kat.parceli .. i objekti su građani zajedno sa ortakom firme Kendy). Kako su u konkretnom slučaju, pored tuženog, kao suvlasnika na predmetnim nepokretnostima, sa određenim udelom upisana i treća lica, a isti nisu obuhvaćeni tužbom, to na strani tuženog nema potpune pasivne legitimacije, kako to pravilno zaključuje drugostepeni sud. Naime, u konkretnom slučaju svi vlasnici predmetnih nepokretnosti su jedinstveni i nužni suparničari, jer spor mora da se reši na jednak način prema svima. Stoga, po oceni Vrhovnog kasacionog suda, pravilno je odlučio drugostepeni sud kada je preinačio prvostepenu presudu i odbio tužbeni zahtev tužilje.

Suprotno navodima revizije, pravilna je odluka drugostepenog suda da su, u odnosu na devizna sredstva osim konstatacije stanja na računima, izostali dokazni predlozi tužilje da je reč o novčanim sredstvima stečenim u toku trjanja vanbračne zajednice parničnih stranaka i datumima kada su uplate vršene. Naime, u pogledu zahteva tužilje da se utvrdi njen udeo na sredstvima na računima (bliže navedenim u stavu prvom izreke pobijane odluke) po osnovu sticanja u zajednici sa tužnim, pravilno razjašnjenje karaktera ove imovine zahtevalo je utvrđenje datuma sticanja, porekla sredstava i osnova sticanja, kao i da li je postojao doprinos tužilje u sticanju ove imovine u toku trajanja vanbračne zajednice, kako to pravilno zaključuje drugostepeni sud. Kako tužilja u konkretnom slučaju, sudu nije dostavila dokaze da je reč o novčanim sredstvima stečenim u toku trajanja vanbračne zajednice parničnih stranaka i datumima kada su uplate vršene, budući da potvrda o otvaranju računa i vrednosnih papira predstavlja dokaz o eventualnom postojanju nekih deviznih sredstava, ali ne i da je reč o zajedničkoj imovini vanbračnih partnera, niti da su novčana sredstva stečena njihovim zajedničkim radom u toku trajanja zajednice, kako to pravilno zaključuje drugostepeni sud. Imajući u vidu navedeno, kao i činjenicu da su parnične stranke 27.10.2005. godine zaključile Ugovor o regulisanju međusobnih prava i obaveza i overile pod Ov ../2005, u kome je članom 6. predviđeno da ovim ugovorom ugovorne strane definitivno i trajno regulišu svoje međusobne odnose jedna prema drugoj i neće imati bilo kakvih daljih potraživanja po bilo kom osnovu, stoga je pravilno drugostepeni sud preinačio prvostepenu presudu i odbio tužbeni zahtev i u pogledu novčanih sredstava.

Iz navedenih razloga, Vrhovni kasacioni sud je odlučio kao u stavu prvom izreke, na osnovu člana 414. stav 1. ZPP.

Troškovi odgovora na reviziju, po oceni Vrhovnog kasacionog suda nisu bili nužni, zbog čega je zahtev tuženog za njihovu naknadu odbijen i primenom člana 165. stav 1. u vezi člana 154. ZPP, i odlučeno kao u stavu drugom izreke.

Predsednik veća - sudija

Vesna Popović, s.r.

Za tačnost otpravka

Upravitelj pisarnice

Marina Antonić