Dopunskom presudom Osnovnog suda u Paraćinu P2 283/21 od 25.07.2022. godine, stavom prvim izreke, odbijen je deo tužbenog zahteva tužilje maloletne AA iz ... kojim je tražila da sud obaveže tuženu da na ime doprinosa u izdržavanju maloletne AA plaća preko dosuđenog iznosa od 3.000,00 dinara, iznos od još 4.500,00 dinara od 1. do 5. u mesecu za tekući mesec i to preko zakonskog zastupnika maloletne dece oca VV počev od 10.11.2020. godine kao dana podnošenja tužbe pa ubuduće dok za to postoje zakonski razlozi kao neosnovana. Stavom drugim izreke odbijen je deo tužbenog zahteva tužioca maloletnog BB iz ..., kojim je tražio da sud obaveže tuženu da tužiocu na ime doprinosa u izdržavanju maloletnog BB plaća preko dosuđenog iznosa od 3.000,00 dinara iznos od još 3.500,00 dinara od 1. do 5. u mesecu za tekući mesec i to preko zakonskog zastupnika maloletne dece oca VV počev od 10.11.2020. godine kao dana podnošenja tužbe pa ubuduće dok za to postoje zakonski razlozi, kao neosnovan.

Presudom Apelacionog suda u Kragujevcu Gž2 377/22 od 14.10.2022. godine, stavom prvim izreke, odbijena je kao neosnovana žalba tužilaca izjavljena protiv dopunske presude Osnovnog suda u Paraćinu P2 283/21 od 25.07.2022. godine i potvrđena je dopunska presuda. Stavom drugim izreke odbačena je kao nedozvoljena žalba tužilaca izjavljena protiv presude Osnovnog suda u Paraćinu P2 283/21 od 26.01.2022. godine u odnosu na stav prvi, drugi i četvrti izreke presude. Stavom trećim izreke potvrđeno je rešenje o troškovima postupka sadržano u stavu pet izreke presude Osnovnog suda u Paraćinu P2 283/21 od 26.01.2022. godine.

Protiv pravnosnažne presude donete u drugom stepenu, tužioci su blagovremeno izjavili reviziju, iz svih zakonskih razloga zbog kojih se revizija može izjaviti.

Vrhovni sud je ispitao pobijanu presudu u smislu člana 408. ZPP u vezi sa članom 208. Porodičnog zakona („Službeni glasnik RS“ br. 72/11 ...10/23) i našao da revizija nije osnovana.

U sprovedenom postupku nije učinjena bitna povreda odredaba parničnog postupka iz člana 374. stav 2. tačka 2. ZPP, na koju revizijski sud pazi po službenoj dužnosti. Revizijom se posebno ne ukazuje na druge bitne povrede odredaba parničnog postupka iz člana 374. stav 1. ZPP koji su zakonom (član 407. stav 1. tačka 2. ZPP) propisani kao razlog za ovaj pravni lek.

Prema utvrđenom činjeničnom stanju, pravnosnažnom presudom Osnovnog suda u Paraćinu P2 10/20 od 13.02.2020. godine i P2 271/20 od 14.09.2020. godine, koja je ispravljena rešenjem istog suda od 16.10.2020. godine, izmenjena je prethodna odluka Osnovnog suda u Paraćinu P2 125/18 od 26.04.2018. godine kojim presudama je roditeljsko pravo nad maloletnom decom parničnih stranaka koja su prvobitnom odlukom suda bila poverena majci GG, roditeljsko pravo nad maloletnom decom odlukama čija izmena je tražena poverena su ocu VV iz .... Po ovim prethodnim odlukama tužena je obavezana da plaća na ime doprinosa za izdržavanje iznos od po 1.000,00 dinara za izdržavanje maloletne AA i iznos od po 1.000,00 dinara mesečno na ime izdržavanja maloletnog BB. Maloletna AA je rođena ... godine, ide u srednju školu - ..., od 2020. godine više vremena provodi kod oca, a od kada je dobio presudu o starateljstvu, on u potpunosti brine o njoj. AA je zdravo dete, ima stomatološke probleme, nosi protezu čija je cena 43.000,00 dinara, nije na specijalnom režimu ishrane zbog proteze i prema izjavi oca, njene potrebe iznose 15.000,00 dinara mesečno. Maloletni BB je rođen ... godine, ima isti zdravstveni problem kao i njegova sestra, ali još uvek ne nosi protezu. Za hranu, sredstva za higijenu, garderobu, pribor za školu i vanškolske aktivnosti, prosečno u toku meseca se izdvoji oko 13.000,00 dinara. Tužena je rođena ... godine, veštačenjem je utvrđeno da ima umanjenu opštu radnu sposobnost od 25 %, što konkretno znači da može da pronađe posao posredstvom NSZ uz prekvalifikaciju ili dokvalifikaciju, i to poslove pod opštim uslovima sa nižim stepenom kvalifikacije, a što podrazumeva obavljanje jednostavnih administrativnih poslova, poslova u narodnoj radinosti, poslove sortiranja proizvoda, manuelne poslove bez ograničenja. Prema rešenju NSZ filijala Jagodina od 03.07.2018. godine, utvrđeno je da tužena ima status osobe sa invaliditetom, da nije u radnom odnosu, nema redovna mesečna novčana primanja, prima socijalnu pomoć od 8.600,00 dinara od strane Centra za socijalni rad iz Paraćina. Zakonski zastupnik maloletnih tužilaca je rođen ... godine, od donošenja prethodnih odluka, čija se izmena o izdržavanju traži, promenile su se okolnosti jer je zakonski zastupnik maloletne dece u drugoj zajednici dobio još jedno dete i to maloletnu DD koja je rođena ... godine, te isti ima obavezu izdržavanja i tog maloletnog deteta. Zasnovao je novu vanbračnu zajednicu nakon razvoda sa tuženom, živi u kući koja je u porodičnom vlasništvu i ima oko 100 m2 stambenog prostora. Zakonski zastupnik tužilaca negira bilo kakve zdravstvene tegobe, po zanimanju je ..., obavlja poslove ... u ... radionici u ... i ostvaruje redovne prihode.

Imajući u vidu ovako utvrđeno činjenično stanje nižestepeni sudovi su ocenili da su stekli uslovi za delimičnu izmenu odluke o izdržavanju tužilaca, delimičnim povećanjem doprinosa za izdržavanje, pa imajući u vidu njihove potrebe, mogućnosti tužene, kao i sve okolnosti propisane članom 160. Porodičnog zakona, ocenili su da tužena treba da na ime doprinosa za izdržavanje maloletne dece plaća mesečno po 3.000,00 dinara, dok tužbeni zahtev preko dosuđenog a do traženog iznosa odbili, kao previsoko opredeljen.

Pravilno su nižestepeni sudovi zaključili da su se od donošenja prethodne sudske odluke izmenile okolnosti koje, u smislu člana 164. Porodičnog zakona, opravdavaju izmenu visine dosuđenog izdržavanja, te da je tužena u mogućnosti da doprinosi izdržavanju maloletnih tužilaca u dosuđenom iznosu. Stoga su nižestepeni sudovi u ovom sporu,po nalaženju Vrhovnog suda, pravilno primenili materijalno pravo.

Prema odredbi člana 160. Porodičnog zakona izdržavanje se određuje prema potrebama poverioca i mogućnostima dužnika izdržavanja uz vođenje računa o minimalnoj sumi izdržavanja (naknadi za hranjenike odnosno lica na porodičnom smeštaju koji periodično utvrđuje nadležno ministarstvo). Potrebe poverioca izdržavanja zavise od njegovih godina, zdravlja, obrazovanja, imovine, prihoda i drugih okolnosti od značaja za određivanje izdržavanja, dok mogućnosti dužnika izdržavanja zavise od njegovih prihoda, mogućnosti za zaposlenje i sticanje zarade, njegove imovine, ličnih potreba, obaveza da izdržava druga lica te drugih okolnosti od značaja za određivanje izdržavanja.

Suprotno revizijskim navodima, kako to pravilno nalaze i nižestepeni sudovi, u konkretnom slučaju, imajući u vidu činjenicu da je veštačenjem utvrđeno da tužena ima umanjenu opštu radnu sposobnost od 25 % te da kao takva ima status osobe sa invaliditetom, da prima socijalnu pomoć od nadležnog Centra za socijalni rad u iznosu od 8.600,00 dinara, da nije u radnom odnosu i za sada nema redovna mesečna novčana primanja, Vrhovni sud, uzimajući u obzir napred navedene potrebe maloletnih tužilaca, smatra da tužena s obzirom na specifičnu situaciju u kojoj se trenutno nalazi, može i treba da doprinosi izdržavanju maloletnih tužilaca u iznosu od po 3.000,00 dinara mesečno. Odredbom člana 27. Konvencije o pravima deteta propisano je da svako dete ima pravo na životni standard primeren fizičkom, mentalnom, duhovnom i moralnom društvenom razvoju deteta, s tim što roditelji imaju prvenstvenu odgovornost u okviru svojih sposobnosti i finansijskih mogućnosti da obezbede životne uslove za razvoj deteta. Dosuđenim iznosom izdržavanja, uz finansijski doprinos oca obezbeđuje se za sada, zadovoljenje životnih potreba dece i predstavlja dovoljan iznos za zadovoljenje životnih potreba dece tog uzrasta, s tim da ocu dece, kao doprinos u izdržavanju se uračunava i svakodnevna briga i rad u podizanju i vaspitavanju maloletne dece koja su mu poverena na samostalno vršenje roditeljskog prava. Imajući u vidu specifične zdravstvene okolnosti na strani tužene, te njenu iskrenu želju, potrebu i angažovanje na pronalaženju poslova koje je u mogućnosti da radi da bi doprinela izdržavanju svoje maloletne dece, pravilna je odluka nižestepenih sudova u pogledu visine izdržavanja tužene u odnosu na svoju maloletnu decu – tužioce. Kod navedenog, a po oceni Vrhovnog suda, revizijom se neosnovano osporava pravilnost primenjenog materijalnog prava.

Ostalim revizijskim navodima tužilaca osporava se činjenično stanje koje isti smatraju bitnim, a koje po njihovom mišljenju nije pravilno i potpuno utvrđeno u sprovedenom postupku. Navodi revizije kojima se ukazuje na pogrešno i nepotpuno utvrđeno činjenično stanje ne mogu biti dozvoljen revizijski razlog u smislu člana 407. stav 2. ZPP, ni izuzetkom da se u smislu člana 403. stav 2. ovog zakona radi o reviziji izjavljenoj u porodičnom sporu za izdržavanje.

Na osnovu iznetog primenom člana 414. ZPP Vrhovni sud je odlučio kao u izreci.

Predsednik veća – sudija

Vesna Subić, s.r.

Za tačnost otpravka

Zamenik upravitelja pisarnice

Milanka Ranković