Presudom Apelacionog suda u Novom Sadu Gž 482/15 od 26.11.2015. godine, odbijena je žalba tužioca i potvrđena navedena presuda.

Protiv pravnosnažne presude donete u drugom stepenu blagovremeno je izjavio reviziju tužilac zbog bitne povrede odredaba parničnog postupka i pogrešne primene materijalnog prava.

Vrhovni kasacioni sud je ispitao pobijanu odluku na osnovu člana 408. Zakona o parničnom postupku („Službeni glasnik RS“ br. 72/11 ...55/14) i nalazi da revizija nije osnovana.

U sprovedenom postupku nema bitne povrede odredaba parničnog postupka iz člana 374. stav 2. tačka 2. Zakona o parničnom postupku na koju se neosnovano ukazuje revizijom. Sudska nadležnost za odlučivanje u sporovima za rehabilitaciono obeštećenje je propisana članom 27. stav 3. i 4. Zakona o rehabilitaciji (''Službeni glasnik RS'' br. 92/2011).

Prema utvrđenom činjeničnom stanju pravnosnažnim rešenjem Višeg suda u Novom Sadu Reh 61/2013 od 21.05.2013. godine delimično je usvojen zahtev za rehabilitaciju BB, oca tužioca i utvrđeno da je presuda Vojnog suda u Skoplju I Suda 105/52 od 12.03.1952. godine ništava u delu kojim je BB oglašen krivim i osuđen za krivično delo kontrarevolucionarni napad na državno i društveno uređenje FNRJ iz člana 103. KZ i da je navedena presuda u tom delu ništava od trenutka donošenja, kao i sve njene pravne posledice, te da se za taj deo BB smatra neosuđivanim, dok je za drugo krivično delo zahtev odbijen. Otac tužioca je uhapšen 01.12.1951. godine, bio je osuđen na kaznu strogog zatvora u trajanju od 5 godina i 6 meseci, uz ograničenje građanskih prava u trajanju od jedne godine, a kaznu je izdržavao u Bileći i na Golom Otoku. Pušten je na slobodu 01.12.1954. godine, a preminuo je 25.12.2012. godine. Tužilac je rođen ... godine.

Na utvrđeno činjenično stanje pravilno su nižestepeni sudovi primenili materijalno pravo odbijanjem tužbenog zahteva za rehabilitaciono obeštećenje.

Zakonom o rehabilitaciji, članom 1. stav 1., uređen je institut rehabilitacije lica koja su iz političkih, verskih, nacionalnih ili ideoloških razloga, lišeni života, slobode ili drugih prava do dana stupanja na snagu ovog zakona. Članom 7. istog zakona je propisan krug lica koji mogu podneti zahtev za rehabilitaciju, a među njima pod tačkom 5. su navedena i deca lica iz člana 1. stav 1. ovog zakona, koja su za vreme trajanja prava i slobode roditelja rođena u ustanovama za izvršenje sankcija, odnosno koja su u tim ustanovama sa njima provela deo vremena ili su za to vreme rasla bez roditeljskog staranja jednog, drugog ili oba roditelja.

Prema članu 26. stav 1. Zakona o rehabilitaciji, rehabilitovano lice ima pravo na obeštećenje za materijalnu štetu nastalu zbog povrede prava i slobode, u skladu sa zakonom kojim se uređuju obligacioni odnosi. Stavom 3.istog člana je propisano da rehabilitovano lice i lice iz člana 7. tačka 5. ovog zakona, ima pravo na naknadu nematerijalne štete za duševne bolove zbog lišenja slobode, u skladu sa zakonom kojim se uređuju obligacioni odnosi. Iz citiranih propisa izričito proizlazi da je Zakon o rehabilitaciji specijalan propis u odnosu na Zakon o obligacionim odnosima u pogledu regulisanja prava na obeštećenje za materijalnu i nematerijalnu štetu (rehabilitaciono obeštećenje). Zakonom o rehabilitaciji je propisan krug lica koja imaju određena prava po tom osnovu, kao i obim tih prava. Navedenim zakonom je izričito propisano da pravo na naknadu materijalne štete zbog povrede prava i sloboda imaju rehabilitovana lica, dok to pravo nije predviđeno i za njihove naslednike. Kako je otac tužioca preminuo tokom postupka za rehabilitaciju tužilac kao naslednik rehabilitovanog lica nema pravo na obeštećenje za materijalnu štetu, koju je rehabilitovano lice pretrpelo za vreme lišenja slobode, odnosno zbog povreda prava i sloboda. Nižestepene odluke su stoga zasnovane na pravilnoj primeni citiranih propisa. Suprotno navodima revizije pobijana presuda sadrži pravilne i zakonite razloge, nije arbitrarna, niti zasnovana na proizvoljnoj primeni materijalnog prava. Nisu osnovani ni navodi o diskriminaciji tužioca, jer nema neosnovanog pravljenja razlike prema tužiocu po bilo kom ličnom svojstvu.

Tužilac nije rođen u ustanovi za izvršenje sankcija, niti je rastao bez staranja oca, obzirom da je rođen nakon izlaska delimično rehabilitovanog lica iz zatvora. Stoga je pravilan i zaključak da tužilac ne spada u krug lica iz člana 7. tačka 5. Zakona o rehabilitaciji i da nema pravo na naknadu nematerijalne štete.

Sa iznetih razloga odlučeno je kao u izreci presude na osnovu člana 414. stav 1. Zakona o parničnom postupku.

Predsednik veća-sudija

Milomir Nikolić,s.r.

Za tačnost otpravka

Upravitelj pisarnice

Marina Antonić