Vrhovni kasacioni sud je ispitao pobijanu presudu u smislu člana 408. Zakona o parničnom postupku (''Službeni glasnik RS'' 72/11, 55/14, 87/18) i utvrdio da revizija nije osnovana.

U sprovedenom postupku nije učinjena bitna povreda odredaba parničnog postupka propisana odredbom člana 374. stav 2. tačka 2. ZPP, na koju revizijski sud pazi po službenoj dužnosti.

Prema utvrđenom činjeničnom stanju, tužilac je pravnosnažnom i izvršnom presudom Opštinskog suda u Požarevcu P 566/05 od 12.06.2006. godine obevezan da tuženoj izvrši isplatu određenog novčanog iznosa. Po predlogu tužene na osnovu ove izvršne isprave pokrenut je postupak izvršenja protiv tužioca i doneto rešenje o izvršenju I 822/07 od 23.10.2007. godine. Zaključkom od 25.10.2011. godine, delimično je sprovedeno izvršenje naplatom potraživanja u iznosu od 176.134,00 dinara u vidu prodaje putničkog vozila i predajom novčanih sredstava tuženoj, nakon čega je potraživanje na dan 19.10.2011. godine iznosilo 749.051,01 dinar (glavni dug sa zakonskom zateznom kamatom i troškovima postupka određenim rešenjem o izvršenju). Rešenjem od 28.12.2011. godine obustavljen je postupak izvršenja putem popisa, procene i prodaje pokretne stvari izvršnog dužnika i određeno da će se izvršenje protiv izvršnog dužnika AA radi naplate novčanog potraživanja u iznosu od 572.917,01 dinara, nastaviti zaplenom 2/3 zarade izvršnog dužnika koju ostvaruje u ... u ..., a dopisom od 30.05.2013. godine naloženo je Republičkom fondu PIO Požarevac da nastavi obustavu 2/3 primanja izvršnog dužnika, s obzirom da je u međuvremenu penzionisan. Podneskom od 05.03.2014. godine tužilac se obratio sudu navodeći da smatra da je u celini izmirio svoje dugovanje po predmetnoj pravnosnažnoj i izvršnoj presudi, da je čak isplato više nego što duguje i predložio da se izvršni poverilac o tome izjasni. Tužena se izjasnila preko punomoćnika dopisom od 29.04.2014. godine, u kojem je navela da smatra da dug nije izmiren. Tužilac je predložio da sud donese rešenje o obustavi daljeg postupka izvršenja. Radi provere navoda tužioca sud se obratio Republičkom fondu PIO od koga je dobio izjašnjenje da je u toku obustava dela penzije tužioca na ime glavnog duga od 322.265,83 dinara sa kamatom od 20.10.2011. godine. Kako bi se izvršila provera da li je izvršni dužnik izmirio svoje potraživanje u celosti, angažovan je stalni sudski veštak koji je izvršio obračun potraživanja (glavni dug i kamatu), a izvršni sud naložio RF PIO, Filijali u Požarevcu da odmah prestane sa realizacijom obustave penzije, do dalje odluke suda. Nakon davanja nalaza i izjašnjenja veštaka na primedbe izvršnog dužnika, prema kojem je obaveza izvršnog dužnika prema poveriocu (tuženoj) izmirena u potpunosti dana 26.08.2013. godine i da je počev od tada do dana izrade informacije 14.03.2016. godine, izvršni dužnik pretplatio obaveze prema izvršnom poveriocu u ukupnom iznosu od 440.785,41 dinar, izvršni sud je zaključio postupak izvršenja rešenjem I 338/10 od 31.05.2016. godine. U vezi potraživanja tužene, veštak je obračun kamate vršio primenom konformnog metoda do 03.03.2001. godine, a nakon toga prema stopama zatezne kamate prostom metodom, pozivajući se na odluku Ustavnog suda Uz 82/2009 („Službeni glasnik RS“ broj 73/12) kojom je konformna metoda kao metod obračuna zatezne kamate proglašen neustavnom, tako da se prema Zakonu o visini stope zatezne kamate počev od 03.03.2001. godine obračun zakonske zatezne kamate vrši metodom prostog interesnog računa.

Polazeći od utvrđenog činjeničnog stanja, prvostepeni sud je odbio kao neosnovan tužbeni zahtev. Prihvatio je obračunski deo nalaza veštaka finansijske struke, na koji stranke nisu imale primedbi, ali je našao da ovaj dokaz nije mogao da posluži za donošenje odluke u ovoj pravnoj stvari, jer smatra da je obračun zakonske zatezne kamate pogrešno izvršen primenom metode prostog interesnog računa za period od 02.03.2001. godine, i da je kamata trebalo da bude obračunata po konformnoj metodi, do dana objavljivanja odluke Ustavnog suda u ,,Službenom glasniku Republike Srbije“ 27.07.2012. godine, zbog čega nije pravilno utvrđena visina potraživanja tužene kako bi se u izvršnom postupku izveo pouzdan zaključak da je i ukoliko jeste u kom momentu tužilac izvršio svoju obavezu po izvršnoj ispravi, iz čega dalje sledi da u ovom parničnom postupku tužilac nije dokazao visinu svog potraživanja.

Pravilno je po oceni Vrhovnog kasacionog suda drugostepeni sud primenio materijalno pravo kada je odlučio u ovom sporu preinačenjem prvostepene presude tako što je usvojio tužbeni zahtev u pogledu glavnog potraživanja, pravilno dosuđujući i zakonsku zateznu kamatu od podnošenja tužbe do isplate.

Odlukom Ustavnog suda Uz 82/09 od 12.07.2012. godine koja je objavljena u „Službenom glasniku RS", broj 73 od 27.07.2012. godine utvrđeno je da je odredba člana 3. stav 1. Zakona o visini stope zatezne kamate („Službeni list SRJ", broj 9/01) u delu koji glasi „primenom konformne metode“ nije u saglasnosti sa Ustavom.

Odredbom člana 60. Zakona o Ustavnom sudu (,,Službeni glasnik RS", broj 109/07) propisano je da se Zakon i drugi opšti akti za koje je odlukom Ustavnog suda utvrđeno da nisu u saglasnosti s Ustavom, opšteprihvaćenim pravilima međunarodnog prava, potvrđenim međunarodnim ugovorima ili zakonom, ne mogu se primenjivati na odnose koji su nastali pre dana objavljivanja odluke Ustavnog suda, ako do tog dana nisu pravnosnažno rešeni (stav 1.), kao i da se izvršenje pravnosnažnih pojedinačnih akata donetih na osnovu propisa koji se više ne mogu primenjivati, ne može ni dozvoliti ni sprovesti, a ako je izvršenje započeto - obustaviće se (stav 3.).

Prihvaćenim obračunom veštaka ekonomske struke iz izvršnog predmeta, obračun kamate pravilno je izvršen primenom konformnog metoda do 03.03.2001. godine, a nakon toga prema stopama zatezne kamate prostom metodom, odnosno metodom prostog interesnog računa, čime je suprotno revizijskim navodima pouzdano utvrđeno potraživanje tužene prema tužiocu, a time i momenat kada je tužilac izvršio svoju obavezu po izvršnoj ispravi, zbog čega je i po oceni ovog suda tužilac dokazao visinu svog potraživanja prema tuženoj po pravilima o sticanju bez osnova. Obračunavanje kamate konformnom metodom u praksi znači obračun „kamate na kamatu“ što je suprotno načelu zabrane anatocizma, čime se vređa i ustavno načelo jednakosti pravnog položaja subjekata na tržištu, kao i suština zakonske zatezne kamate - koja se od pretpostavljene štete transformiše u novčanu kaznu čija visina znatno premašuje pretrpljenu stvarnu štetu, što nije dozvoljeno. Neosnovano je pozivanje revidenta na odredbe člana 61. stav 1. i 2. Zakona o Ustavnom sudu, kod jasne i izričite odredbe člana 60. stav 3. istog Zakona kojom je propisana automatska, zakonska obaveza obustave izvršenja pravnosnažnih pojedinačnih akata donetih na osnovu propisa koji se više ne mogu primenjivati. Izvršni sud je zaključio postupak izvršenja 31.05.2016. godine, nakon utvrđenja da je izvršni dužnik preplatio svoje obaveze, a tužilac je dokazao visinu preplaćene obaveze, koju je tužena u obavezi da mu isplati shodno pravilima o sticanju bez osnova propisanim odredbom člana 210. ZOO, s tim što je na navedeni iznos dužna platiti tužiocu i zateznu kamatu od dana podnošenja zahteva odnosno tužbe u ovoj parnici, jer je do tog trenutka bila savesna, kako je to propisano odredbom člana 214. ZOO. S obzirom na izneto neosnovani su navodi revizije o pogrešnoj primeni materijalnog prava.

Iz navedenih razloga, Vrhovni kasacioni sud je odlučio kao u izreci, na osnovu člana 414. stav 1. Zakona o parničnom postupku.

Predsednik veća – sudija

Jasminka Stanojević, s.r.

Za tačnost otpravka

Upravitelj pisarnice

Marina Antonić