U IME NARODA

Vrhovni kasacioni sud, u veću sastavljenom od sudija Zvezdane Lutovac, predsednika veća, Jelene Borovac i Branka Stanića, članova veća, u parnici tužioca AA iz ..., koga zastupa punomoćnik Srđan Aleksić advokat iz ..., protiv tužene Republike Srbije, Ministarstvo odbrane, Beograd, koju zastupa Vojno pravobranilaštvo iz Beograda, radi utvrđenja diskriminacije, odlučujući o reviziji tužioca izjavljenoj protiv presude Apelacionog suda u Novom Sadu Gž 3270/2019 od 28.08.2019. godine, u sednici veća održanoj dana 29.01.2020. godine, doneo je

P R E S U D U

ODBIJA SE kao neosnovana revizija tužioca izjavljena protiv presude Apelacionog suda u Novom Sadu Gž 3270/2019 od 28.08.2019. godine.

O b r a z l o ž e nj e

Presudom Višeg suda u Subotici P broj 343/18 od 27.03.2019. godine, odbijen je tužbeni zahtev tužioca kojim je tražio da se utvrdi da je Zaključkom Vlade Republike Srbije broj 401-161/2008 od 17.01.2008. godine kojim su dozvoljena sredstva radi isplate novčane pomoći ratnim vojnim rezervistima sa prebivalištem na teritoriji sedam nerazvijenih opština (Kuršumlija, Blace, Bojnik, Lebane, Žitorađa, Doljevac i Prokuplje), povređeno načelo jednakih prava i obaveza, čime je izvršena diskriminacija na osnovu prebivališta tužioca a koje nije navedeno u Zaključku Vlade Republike Srbije broj 401-161/2008 od 17.01.2008. godine. Tužilac je obavezan da tuženoj naknadi troškove parničnog postupka u iznosu od 6.000,00 dinara sa zakonskom zateznom kamatom od izvršnosti pa do konačne isplate.

Apelacioni sud u Novom Sadu je presudom Gž 3270/2019 od 28.08.2019. godine odbio žalbu tužioca i potvrdio presudu Višeg suda u Subotici P broj 343/18 od 27.03.2019. godine. Odbijen je zahtev tužioca za naknadu troškova drugostepenog postupka.

Protiv pravnosnažne presude donete u drugom stepenu tužilac je izjavio reviziju, zbog bitne povrede odredaba parničnog postupka i pogrešne primene materijalnog prava.

Ispitujući pravilnost pobijane presude u smislu 408. ZPP Vrhovni kasacioni sud je našao da je revizija neosnovana.

U postupku nije učinjena bitna povreda odredaba parničnog postupka iz člana 374. stav 2. tačka 2. ZPP na koju Vrhovni kasacioni sud pazi po službenoj dužnosti, a nema ni drugih bitnih povreda odredaba parničnog postupka iz navedene zakonske odredbe koja bi mogla predstavljati osnov za uvažavanje revizije tužioca.

Prema utvrđenom činjeničnom stanju tužilac je bio na redovnom odsluženju vojnog roka u periodu od 30.09.1998. godine do 29.09.1999. godine kada je mobilisan za učešće u ratu u periodu od 24.03.1999. godine do 25.06.1999. godine. U to vreme je bio stacioniran u Prokuplju. Nije dobijao nikakve dnevnice za vreme učešća u ratu, niti je tužio Republiku Srbiju za isplatu dnevnica i naknadu štete zbog diskriminacije. Sporazumom između Vlade Republike Srbije i štrajkačkog odbora ratnih vojnih rezervista iz nerazvijenih sedam opština od 11.01.2008. godine regulisana je isplata pomoći navedenim nerazvijenim opštinama u ukupnom iznosu od 2 milijarde dinara. Sporazumom je utvrđeno je da je jedinstveni kriterijum za sticanje prava na dobijanje pomoći dostavljanje pravnosnažne presude donete na osnovu odricanja od tužbenog zahteva podnetih od strane ratnih vojnih rezervista iz navedenih opština pred nadležnim sudovima protiv Republike Srbije po osnovu isplate naknada i da se kao kriterijum uzima vreme provedeno na ratištu, a to je maksimalno 78 dana. Zaključkom Vlade Republike Srbije od 17.01.2008. godine br. 401-161/2008 utvrđeno je da se prihvata informacija o potrebi obezbeđivanja sredstava ostvarenih u postupku privatizacije za isplatu pomoći nerazvijenim opštinama a koje je sastavni deo tog Zaključka i da se deo sredstava ostvarenih u postupku privatizacije iz 2007. godine u iznosu od 2 milijarde dinara prenosi u šest mesečnih rata počev od januara 2008. godine na posebne račune navedenih nerazvijenih opština uz navođenje novčanih iznosa za svaku opštinu pojedinačno u iznosima navedenim bliže u tački 2. Zaključka. Tačkom 5. Zaključka predviđeno je da će pravo na dobijanje novčane pomoći steći svaki ratni vojni rezervista iz navedenih opština koji dostavi pravnosnažnu presudu donetu na osnovu odricanja od tužbenog zahteva pred nadležnim sudovima protiv Republike Srbije radi isplate naknade, kao i pismenu izjavu da nema daljih potraživanja po ovom osnovu prema Republici Srbiji. Tužilac u ovoj parnici tvrdi da je na pomenuti način u odnosu na njega povređeno načelo jednakih prava i obaveza i izvršena diskriminacija na osnovu prebivališta ratnih vojnih rezervista.

Kod ovako utvrđenog činjeničnog stanja pravilno su nižestepeni sudovi primenili materijalno pravo kada su odbili zahtev tužioca za utvrđenje diskriminatorskog ponašanja.

Prema članu 14. Evropske konvencije za zaštitu ljudskih prava i osnovnih sloboda uživanje prava i sloboda predviđenih u ovoj konvenciji obezbeđuje se bez diskriminacije po bilo kom osnovu kao što su pol, rasa, boja kože, veroispovest, političko ili drugo mišljenje, nacionalno ili socijalno poreklo, povezanost sa nekom nacionalnom manjinom, imovina, rođenje ili drugi status.

Članom 296. Zakona o vojsci Jugoslavije („Službeni list SRJ“ broj 43/94... 74/99) bilo je propisano služenje vojnog roka u trajanju od 12 meseci, dok je članom 215. istog zakona propisano da rezervni sastav vojske čine vojni obveznici koji su služili vojni rok i druga lica.

Imajući u vidu da je tužilac za vreme ratnih dejstava bio na redovnom odsluženju vojnog roka i da nije imao svojstvo ratnog vojnog rezerviste, to isti nije mogao biti Zaključkom Vlade RS (koji se odnosi na rezerviste iz sedam nerazvijenih opština) diskriminisan kako to pravilno zaključuju nižestepeni sudovi. Ovo iz razloga što tačkom 5. Zaključka Vlade RS od 17.01.2008. godine pravo na dobijanje novčane pomoći ima svaki ratni vojni rezervista pod uslovima koji su propisani bliže tim Zaključkom. Osim toga Zakon o vojsci Jugoslavije predviđa dve kategorije pripadnika oružanih snaga, a to je stalni sastav u koje ubraja vojnike na služenju vojnog roka i rezervni sastav u koje ubraja rezervne vojne obveznike.

Iz citiranih odredbi koje su važile u vreme kada je donet sporni Zaključak Vlada Republike Srbije, proizilazi da se lice na redovnom odsluženju vojnog roka ne može izjednačiti sa licem koje je u rezervnom sastavu vojske. Kako se Zaključak Vlade Republike Srbije odnosi na lica u rezervnom sastavu, odnosno na tzv. ratne vojne rezerviste, tužilac koji je u vreme ratnih dejstava bio vojnik na redovnom odsluženju vojnog roka, nije mogao biti diskriminisan Zaključkom Vlade Republike Srbije, pa njegovo lično svojstvo prebivališta nije bilo od uticaja na utvrđenje postojanja diskriminatorskog ponašanja, niti se na njega odnosi Zaključak Vlade Republike Srbije. Zaključak Vlade RS odnosi se na vojne rezerviste iz pomenutih sedam nerazvijenih opština, ali ne i na aktivna vojna lica, na vojnike na odsluženju redovnog vojnog roka, kao ni na profesionalne vojnike zbog čega nije bilo nejednakog postupanja prema tužiocu.

Kako se i ostalim navodima revizije ne dovodi u sumnju pravilnost pobijane odluke Vrhovni kasacioni sud je na osnovu člana 414. ZPP odlučio kao u izreci.

Predsednik veća - sudija

Zvezdana Lutovac,s.r.

Za tačnost otpravka

Upravitelj pisarnice

Marina Antonić