.jpg "Sudska praksa")
Republika Srbija
VRHOVNI KASACIONI SUD
Rev 5206/2020
11.03.2021. godina
Beograd
U IME NARODA
Vrhovni kasacioni sud u veću sastavljenom od sudija dr Dragiše B. Slijepčevića, predsednika veća, dr Ilije Zindovića i Branka Stanića, članova veća, u parnici tužilje AA iz ..., čiji je punomoćnik Tijana Lilić, advokat u ..., protiv tuženih Republike Srbije, Ministarstvo odbrane Beograd, koju zastupa Vojno pravobranilaštvo, Odeljenje u Nišu i PD„Drumovi A&D“ DOO Pirot, čiji je punomoćnik Jelica Nedeljković, advokat u ..., radi utvrđenja, odlučujući o reviziji tužene Republike Srbije izjavljenoj protiv presude Apelacionog suda u Nišu Gž 414/20 od 16.06.2020. godine, u sednici veća od 11.03.2021. godine, doneo je
P R E S U D U
ODBIJA SE, kao neosnovana, revizija tužene Republike Srbije izjavljena protiv presude Apelacionog suda u Nišu Gž 414/20 od 16.06.2020. godine.
O b r a z l o ž e nj e
Presudom Osnovnog suda u Pirotu P 358/19 od 14.11.2019. godine, stavom prvim izreke, poništen je Ugovor o kupoprodaji nepokretnosti OUP 153/2014 od 07.11.2014. godine, zaključen između tužene Republike Srbije, kao prodavca, i tuženog PD „Drumovi A&D“ DOO, kao kupca, u odnosu na katastarsku parcelu broj ..., mzv. ..., površine 1459 m2, upisanu u list nepokretnosti broj ... KO ...; stavom drugim izreke utvrđeno je da je tužilja vlasnik katastarske parcele broj ..., vrt druge klase, površine 1459 m2; stavom trećim izreke obavezani su tuženi da tužilji solidarno naknade troškove postupka u iznosu od 90.800,00 dinara.
Presudom Apelacionog suda u Nišu Gž 414/20 od 16.06.2020. godine ukinuta je prvostepena presuda i utvrđeno da je ništav ugovor o kupoprodaji nepokretnosti OUP 153/14 od 07.11.2014. godine, zaključen između tužene Republike Srbije, kao prodavca i tuženog PD „Drumovi A&D“ DOO, kao kupca, u odnosu na katastarsku parcelu broj ..., mzv. ..., površine 1459 m2, upisanu u list nepokretnosti broj ... KO ... i da je tužilja vlasnik katastarske parcele broj ..., vrt druge klase, površine 1459 m2, upisane u list nepokretnosti broj ... KO ... i obavezani su tuženi da tužilji solidarno naknade troškove postupka u iznosu od 98.300,00 dinara.
Protiv pravnosnažne presude donete u drugom stepenu tužena Republika Srbija je blagovremeno izjavila reviziju zbog pogrešne primene materijalnog prava.
Ispitujući pobijanu presudu u smislu člana 408. ZPP, Vrhovni kasacioni sud je ustanovio da revizija nije osnovana.
U postupku donošenja pobijane presude nije učinjena bitna povreda odredaba parničnog postupka iz člana 374. stava 2. tačke 2) ZPP, na koju revizijski sud pazi po službenoj dužnosti.
Prema činjeničnom stanju utvrđenom nakon otvaranja rasprave pred drugostepenim sudom, rešenjem Opštinskog sekretarijata za privredu, razvoj, urbanizam i komunalno-stambene delatnosti od 11.01.1988. godine eksproprisana je katastarska parcela broj ... KO ... koja je bila u svojini BB. Poravnanjem zaključenim u Opštinskom sudu u Pirotu između BB i Republike Srbije dana 21.12.1989. godine BB je u zamenu za eksproprisanu parcelu dodeljena u svojinu katastarska parcela broj ... KO ..., površine 1459 m2 i novčana naknada za razliku u površinama eksproprisane i dodeljene parcele. BB nije izvršio upis prava svojine na katastarskoj parceli broj ... KO ... u javnoj knjizi.
Tužilja, kao kupac i BB, kao prodavac, zaključili su 12.10.2004. godine ugovor o kupoprodaji čiji je predmet, između ostalog, i katastarska parcela broj ..., mzv. ..., njiva 3. klase, površine 14a i 59m2. Navedeni ugovor je overen u Opštinskom sudu u Pirotu Ov 3637/04 dana 14.10.2004. godine. Tužilja nije izvršila upis prava svojine na predmetnoj katastarskoj parceli u katastru nepokretnosti. Tužilja ima nesmetanu državinu predmetne parecele od zaključenja ugovora o kupoprodaji 2004. godine.
Izrada katastra nepokretnosti za KO ... završena je 1960. godine. Na osnovu javnog izlaganja u prvom premeru katastarska parcela broj ... bila je upisana kao društvena svojina VP ... ... . Godine 1988. izvršena je eksproprijacija dela parcele broj ..., a novoformirane katastarske parcele broj ..., ... (poršine 1459 m2) i ... ostale su upisane na dotadašnjeg vlasnika u pl. br. ... KO ... . Prilikom izrade katastara nepokretnosti 2000. godine list nepokretnosti broj ... je prenumerisan u list nepokretnosti broj ..., a parcele broj ..., ... i ... upisane su kao državna svojina sa pravom korišćenja Ministarstva odbrane.
Republika Srbija, kao prodavac i PD „Drumovi A&D“ DOO, kao kupac, zaključili su Ugovor o kupoprodaji nepokretnosti OPU 153/14 dana 07.11.2014. godine čiji je predmet prodaja vojnog kompleksa ... u ... koji čini 18 objekata i zemljište, među kojima i katastarska parcela broj ... . Tuženi PD „Drumovi A&D“ DOO je na osnovu navedenog ugovora upisan u katastru nepokretnosti kao vlasnik parcele broj ... .
Prema stanovištu drugostepenog suda, BB je pravo svojine na predmetnoj parceli stekao na osnovu pravnosnažnog rešenja o eksproprijaciji i sudskog poravnanja, pa upis prava svojine u katastar nepokretnosti nema konstitutivno dejstvo. Tužilja je stekla pravo svojine održajem protekom roka od 10 godina jer ima zakonitu i savesnu državinu predmetne parcele od zaključenja pismenog i overenog ugovora o kupoprodaji sa vlasnikom parcele 12.10.2004. godine. Ugovor o kupoprodaji zaključen između tuženih je ništav jer je tužena Republika Srbija raspolagala parcelom koja nije bila u njenoj svojini.
Nisu osnovani revizijski navodi kojima se ukazuje na pogrešnu primenu materijalnog prava. BB je pravo svojine na parceli broj ... KO ... stekao na osnovu odluka državnih organa - pravnosnažnog rešenja o eksproprijaciji od 11.01.1988. godine i sudskog poravnanja od 21.12.1989. godine. Iz odredaba člana 74. Zakona o eksproprijaciji ("Službeni glasnik SRS", br. 40/84 sa izmenama i dopunama), kao i odredaba Zakona o osnovama svojinskopravnih odnosa kojima se propisuju načini sticanja prava svojine proizlazi da u slučaju kada se pravo svojine stiče odlukom državnog organa upis prava svojine u javne knjige ima deklarativno, a ne konstitutivno dejstvo. Dakle, BB je u momentu zaključenja ugovora o kupoprodaji sa tužiljom, 12.10.2004. godine, bio vlasnik predmetne parcele. Ugovor o kupoprodaji od 12.10.2004. godine je, saglasno članu 4. stavu 1. Zakona o prometu nepokretnosti ("Službeni glasnik RS", br. 42/98), zaključen u pismenoj formi i sudski overen. Tužilja ima zakonit osnov za sticanje prava svojine jer je kupila spornu parcelu od vlasnika na osnovu pismenog i overenog ugovora o kupoprodaji. Tužilja ima savesnu državinu predmetne parcele od zaključenja ugovora jer nije mogla znati da ta parcela nije njena pošto se BB legitimisao kao vlasnik parcele na osnovu odluka državnih organa. Kako tužilja ima zakonitu i savesnu državinu parcele od 12.10.2004. godine, stekla je pravo svojine održajem, na osnovu člana 28. stava 2. Zakona o osnovama svojinskopravnih odnosa - 12.10.2014. godine. Shodno navedenom, pobijanom presudom je na osnovu pravilne primene materijalnog prava usvojen tužbeni zahtev za utvrđenje prava svojine na predmetnoj parceli u korist tužilje.
Tužena Republika Srbija je raspolagala predmetnom parcelom u postupku eksproprijacije tako što je parcelu dodelila u svojinu BB. Pri tome tužena Republika Srbija nije podnela zahtev za upis prava svojine u javne knjige u korist BB iako je prema članu 74. stavu 2. Zakona o eksproprijaciji bila legitimisana za podnošenje tog zahteva. Tužena Republika Srbija je raspolagala istom parcelom ponovo 07.11.2014. godine kada je zaključila ugovor o kupoprodaji sa tuženim PD „Drumovi A&D“ DOO iako tada nije bila vlasnik predmetne parcele. Kako je tužena Republika Srbija raspolagala parcelom koja nije bila u njenoj svojini, ugovor o kupoprodaji od 07.11.2014. godine je zaključen protivno imperativnim zakonskim odredbama iz člana 3. Zakona o osnovama svojinskopravnih odnosa zbog čega je ništav u smislu člana 103. ZOO.
Shodno navedenom, Vrhovni kasacioni sud je, primenom člana 414. stava 1. ZPP, odlučio kao u izreci.
Predsednik veća-sudija
dr Dragiša B. Slijepčević, s.r.
Za tačnost otpravka
Upravitelj pisarnice
Marina Antonić
