Ispitujući pobijanu presudu u smislu člana 408. Zakona o parničnom postupku („Službeni glasnik RS“ br. 72/11 ...10/23, u daljem tekstu: ZPP), čije se odredbe u ovoj pravnoj stvari primenjuju na osnovu člana 202. Porodičnog zakona, Vrhovni sud je našao da revizija nije osnovana.

U postupku donošenja pobijane presude nema bitne povrede iz člana 374. stav 2. tačka 2. ZPP, na koju revizijski sud pazi po službenoj dužnosti.

Prema utvrđenom činjeničnom stanju, presudom Prvog osnovnog suda u Beogradu P2 866/18 od 19.02.2019. godine obavezan je tuženi da na ime svog doprinosa za izdržavanje maloletnih tužilaca AA i BB plaća mesečno iznos od 1.250 kruna po detetu, odnosno 2.500 kruna za oba deteta, počev od 01.10.2018. godine pa ubuduće, dok za to postoje zakonski uslovi. Prema Sporazumu o izmeni visine doprinosa za izdržavanje od 22.05.2023.godine, zaključenog između VV i GG, tuženi se obavezao da poveća svoju obavezu izdržavanja prema maloletnim tužiocima, te da plaća 2.500 kruna za svako dete, odnosno ukupno 5.000 kruna za oba deteta. U sporazumu stoji da isti predstavlja sastavni deo tužbe radi izmene presude Prvog osnovnog suda u Beogradu P2 866/18 od 19.02.2019. godine.

Na osnovu ovako utvrđenog činjeničnog stanja, nižestepeni sudovi su primenom odredbe člana 160., 162. stav 3. i 164. Porodičnog zakona RS, rukovodeći se najboljim interesom deteta, prihvatili navedeni sporazum koji su zaključile stranke, te su obavezali tuženog da plaća mesečno 5.000 kruna za oba deteta, odnosno 2.500 kruna po detetu počev od 19.06.2023. godine, kao dana podnošenja tužbe, pa ubuduće dok za to postoje zakonski uslovi.

Po oceni Vrhovnog suda, pravilno su nižestepeni sudovi primenili materijalno pravo pri odlučivanju o visini obaveze tuženog u izdržavanju njegove dece, maloletnih tužilaca, kao i o periodu na koji se dosuđena visina izdržavanja odnosi.

Naime, prema odredbi člana 67. Porodičnog zakona, pravo je ali i dužnost roditelja da se staraju o deci, dok prema članu 75. i 160. stav 1. istog zakona, dete ima pravo na izdržavanje od oba roditelja. Visina izdržavanja određuje se prema potrebama deteta, kao poverioca izdržavanja (član 160. stav 2.) dok mogućnost roditelja, kao dužnika izdržavanja, zavise od njihovim prihoda, mogućnosti za zaposlenje i sticanje zarade, njihovih ličnih potreba, ali i obaveze izdržavanja drugih lica i drugih okolnosti od značaja za izdržavanje (član 160. stav 3. Porodičnog zakona).

Nasuprot revizijskim navodima kojima se ukazuje na period tj.datum od kada teče uvećana obaveza tuženog u pogledu izdržavanja njegove maloletne dece, pravilno su nižestepeni sudovi obavezali tuženog na uvećanu obavezu od dana podnošenja tužbe. Naime, promenjene okolnosti na strani maloletnog poverioca izdržavanja (deteta) i na strani dužnika izdržavanja (roditelja) utiču na eventualno povećanje ili smanjenje alimentacije tj. predstavljaju razlog za promenu visine doprinosa za izdržavanje, a postupak za izmenu odluke o visini izdržavanja pokreće se tužbom koja se podnosi nadležnom sudu. Stoga, ukoliko se ranija odluka o izdržavanju izmeni, izmena se određuje od dana podnošenja tužbe iz razloga što se sa tim danom utvrđuje postojanje promenjenih okolnosti, koje su vezane za potrebe poverioca izdržavanja s obzirom na njegovu starosnu dob, zdravstveno stanje, troškove obrazovanja, imovinu, prihod i druge okolnosti od značaja za određivanje visine izdržavanja. Dužnik obaveze izdržavanja koji je tu obavezu redovno ispunjavao i u svemu je u saglasnosti sa odlukom koja je u tom pravcu doneta, u slučaju izmene izdržavanja, odnosno povećanja iste, dužan je od podnošenja tužbe u predmetnom sporu, platiti razliku između plaćene i novoutvrđene obaveze.

Pravilna je i odluka o troškovima postupka, s obzirom da o naknadi troškova postupka u vezi sa porodičnim odnosima sud odlučuje po slobodnoj oceni u svakoj konkretnoj parnici na osnovu člana 207. Porodičnog zakona, vodeći računa o razlozima pravičnosti.

Iz navedenih razloga, primenom člana 414. stav 1. ZPP odlučeno je kao u izreci.

Predsednik veća – sudija

Branka Dražić s.r.

Za tačnost otpravka

Zamenik upravitelja pisarnice

Milanka Ranković