U postupku nije učinjena bitna povreda odredaba parničnog postupka iz člana 374. stav 2. tačka 2. Zakona o parničnom postupku, na koju Vrhovni sud pazi po službenoj dužnosti.

Prema utvrđenom činjeničnom stanju, pravnosnažnom presudom Višeg suda u Novom Sadu P 186/17 od 01.02.2018. godine, obavezan je Grad Novi Sad (ovde tužilac) da AA (ovde tužena), isplati iznos od 6.723.537,00 dinara sa zakonskom zateznom kamatom od dana presuđenja do isplate i da joj naknadi troškove parničnog postupka u iznosu od 347.026,00 dinara sa zakonskom zateznom kamatom od izvršnosti do isplate. Navedena presuda zasnovana je na utvrđenom činjeničnom stanju da je AA vlasnik parcela broj .. površine 583 m2, .. površine 136 m2 i .. površine 93 m2, sve upisane u k.o. Veternik i da su te parcele, na osnovu planske dokumentacije, ušle u sastavu Ulice ..., u celosti, privođenjem urbanističkoj nameni za javnu i saobraćajnu površinu te da u prirodi predstavljaju ul. ... u Novom Sadu i to parcela .. u površini od 136 m2, a parcela .. u površini od 93 m2, dok parcela .. površine 583 m2 u prirodi predstavlja ulicu u površini od 524 m2 odnosno 89,9% njene površine predstavlja ul. ... . U toku trajanja parnice pred Višim sudom u Novom Sadu u predmetu P 186/17 pred Osnovnim sudom u Novom Sadu tekao je parnični postupak P 5299/17 po tužbi tužilaca BB, VV, GG, DD i ĐĐ protiv tužene AA, radi utvrđenja prava svojine na gore navedenim parcelama. Presudom Osnovnog suda u Novom Sadu P 5299/17 od 08.12.2017. godine (pravnosnažna 04.01.2018. godine, a izvršna 20.01.2018. godine), utvrđeno je da je tužilac BB suvlasnik sa 92/583 dela, tužilac VV sa 105/583 dela i tužilac GG sa 115/583 dela na parceli .. k.o. Veternik, što je tužena AA dužna da prizna i trpi da se tužioci upišu u katastru. Nakon pravnosnažnosti i izvršnosti te presude, AA (koja je parnicu izgubila), je 03.05.2018. godine podnela predlog za izvršenje protiv Grada Novog Sada, kao izvršnog dužnika, radi naplate iznosa od 6.723.537,00 dinara sa zakonskom zateznom kamatom od 01.02.2018. godine do isplate, pa je Osnovni sud u Novom Sadu rešenjem Ii 1564/2018 od 26.04.2018. godine, dozvolio predloženo izvršenje utvrdivši troškove izvršnog poverioca u iznosu od 63.473,00 dinara pa je tako AA, u izvršnom postupku, naplatila od Grada Novog Sada 6.723.527,00 dinara sa pripadajućom kamatom. Presudom na osnovu priznanja Osnovnog suda u Novom Sadu P 2465/19 od 15.05.2019. godine (po tužbi Grada Novog Sada od 18.03.2019. godine), utvrđeno je da je Grad Novi Sad stekao pravo svojine na 524/583 dela parcele broj .. površine 583 m2, parcele broj .. površine 136 m2 i parcele .. u površini od 93 m2, upisane u list nepokretnosti broj .. k.o. Veternik, što je tužena AA dužna da prizna i trpi upis prava svojine na navedenom suvlasničkom udelu u korist Grada Novog Sada. Grad Novi Sad je podneo 07.10.2019. godine predlog za upis javne svojine RGZ SKN na predmetnim parcelama. Rešenjem RGZ SKN Novi Sad 1 broj 952-02-4-090-152873/19 od 26.11.2019. godine, dozvoljen je u listu nepokretnosti broj .. k.o. Veternik upis prava javne svojine u korist Grada Novog Sada u 1/1 na k.p. br. .. njiva 2. klase površine 136 m2 i kat. parc. .. njiva 2. klase površine 93 m2 iz lista nepokretnosti broj .. dosadašnjeg vlasnika AA sa delom poseda 1/1. Dozvoljen je u l.n. br. .. k.o. Veternik upis prava javne svojine u korist Grada Novog Sada sa delom poseda 271/583 na k.p. .., zemljište pod delom zgrade površine 5 m2, k.p. br. .. njiva 2. klase površine 578 m2, dosadašnjeg vlasnika AA sa delom poseda 271/583, a obustavljen je postupak upisa javne svojine u korist Grada Novog Sada u 253/583 dela parcele broj .. jer su u tom delu u katastru već upisana druga lica kao suvlasnici (na osnovu pravnosnažne i izvršne presude Osnovnog suda u Novom Sadu P 5299/17 od 08.12.2017. godine). Tužilac Grad Novi Sad je po presudi Višeg suda u Novom Sadu P 186/17 od 01.02.2018. godine, odnosno presudi Apelacionog suda u Novom Sadu Gž 1159/18 od 22.03.2018. godine, tuženoj platio 6.723.537,00 dinara, za ukupnu površinu od 753 m2, a uknjižio se na ukupnoj površini od 500 m2 (136+93+271). Razlika od 253 m2 odnosi se na parcelu broj .. k.o. Veternik koja je bila predmet parnice P 5299/17. Isplaćena tržišna vrednost razlike površine od 253 m2 iznosi 2.259.037,00 dinara.

Tužbeni zahtev tužioca u ovoj parnici zasniva se na činjenice da je on tužilji isplatio naknadu za 253 m2 više od površine na kojoj je uknjiženo njegovo pravo javne svojine pošto se uknjižio sa pravom javne svojine na parceli .. samo u 271/583 dela, a nije bio u mogućnosti da se uknjiži i u preostalom delu od 253,528 što znači da je tužena tužiocu prenela manje prava nego što joj je isplaćeno i time oštetila budžet Grada Novog Sada za vrednost površine parcele .. od 253 m2 za koji je primila novčanu naknadu.

Polazeći od ovako utvrđenog činjeničnog stanja, prvostepeni sud je tužbeni zahtev tužioca usvojio primenom odredbe čl. 11, 12, 17, 210. i 214. Zakona o obligacionim odnosima.

Drugostepeni sud je preinačio prvostepenu presudu tako što je tužbeni zahtev tužioca odbio nalazeći da je za presuđenje o osnovanosti tužbenog zahteva odlučna činjenica da je izvršena faktička eksproprijacija parcela .., .. (u celosti) i dela parcele .. (u površini od 524 m2) i na terenu izvršeno privođenju ovog zemljišta planiranoj nameni, pa je tužilac, na osnovu odredbe člana 10. stav 2. Zakona o javnoj svojini, postao vlasnik odnosno titular javne svojine na predmetnom zemljištu, pri čemu uknjižba u katastru nepokretnosti ima samo deklarativan karakter. Dakle, po nalaženju drugostepnog suda, tužilac je isplatio iznos od 6.723.537,00 dinara za površinu koju jeste faktički eksproprisao pa se ne može govoriti da se tužena neosnovano obogatila u smislu odredbe člana 210. Zakona o obligacionim odnosima, jer je isplatu tužilac izvršio na osnovu punovažne izvršne isprave – pravnosnažne i izvršne sudske presude. Tužilac nije platio nedugovano bez osnova niti je osnov plaćanja kasnije otpao jer je faktička eksproprijacija za koju je naknada plaćena nesumnjivo izvršena pa tužilac nije pretrpeo novčanu štetu u smislu umanjenja budžeta Grada Novog Sada pošto je izvršio isplatu za nesporno faktički eksproprisano zemljište koje je u javnoj svojini Grada Novog Sada.

Po oceni Vrhovnog suda, drugostepeni sud je, preinačenjem prvostepene presude, pravilno primenio materijalno pravo.

Odredbom člana 210. stav 1. Zakona o obligacionim odnosima, propisano je da kad je neki deo imovine jednog lica prešao na bilo koji način u imovinu nekog drugog lica, a taj prelaz nema svoju osnovu u nekom pravnom poslu ili u zakonu, sticalac je dužan da ga vrati, a kad to nije moguće – da naknadi vrednost postignutih koristi. Obaveza vraćanja odnosno naknade vrednosti nastaje i kada se nešto primi, s obzirom na osnov koji se nije ostvario ili koji je kasnije otpao (stav 2).

U konkretnom slučaju, tužilac je tuženoj iznos od 6.723.537,00 dinara isplatio na osnovu pravnosnažne i izvršne presude Višeg suda u Novom Sadu P 186/2017 od 01.02.2018. godine, u izvršnom postupku, na osnovu rešenja o izvršenju Osnovnog suda u Novom Sadu Ii 1564/2018 od 26.04.2018. godine, na ime naknade za parcele koje su faktički eksproprisane izgradnjom javnog puta u vlasništvu tužioca na osnovu odredbe člana 10. stav 2. Zakona o javnoj svojini. Do umanjenja budžeta Grada Novog Sada nije došlo jer je on isplatio ono što je bio dužan za zemljište koje je faktičkom eksproprijacijom prešlo u njegovu svojinu. To što je tužena primila deo isplate na koji nije imala pravo je na štetu suvlasnika kojima je taj deo naknade trebalo da pripadne, prema njihovim suvlasničkim udelima priznatim pravnosnažnom presudom Osnovnog suda u Novom Sadu P 5299/17 od 08.12.2017. godine. Međutim, to je odnos suvlasnika predmetnih parcela koji za tužioca nije od značaja. To što se tužilac nije uknjižio kao vlasnik i na delu od 253 m2 parcele broj .. k.o. Veternik, jer je to suvlasnički udeo drugih lica a ne tužene, je posledica činjenice da nije vođen postupak eksproprijacije u pogledu te parcele (ukupne površine 583 m2), koja u prirodi predstavlja ulicu ... u površini od 524 m2. Dakle, tužilac je isplatom iznosa novčane naknade za faktički eksproprisanu nepokretnost ispunio svoju obavezu po pravnosnažnoj i izvršnoj presudi Višeg suda u Novom Sadu P 186/2017 od 01.02.2018. godine pa se u reviziji neosnovano opoziva na pogrešnu primenu odredbe člana 210. Zakona o obligacionim odnosima.

Na osnovu odredbe člana 414. stav 1. Zakona o parničnom postupku, Vrhovni sud je odlučio kao u izreci.

Predsednik veća - sudija

Gordana Komnenić, s.r.

Za tačnost otpravka

Zamenik upravitelja pisarnice

Milanka Ranković