U IME NARODA

Vrhovni kasacioni sud, u veću sastavljenom od sudija: Vesne Popović, predsednika veća, dr Ilije Zindovića i Božidara Vujičića, članova veća, u pravnoj stvari tužilaca AA iz ..., ul. ... br. ... i BB iz ..., ul. ... br. ..., čiji su zajednički punomoćnici Radoslav Tadić i Bojan Tadić, advokati iz ..., protiv tuženih VV iz ..., ul. ... broj ..., čiji je punomoćnik Svetolik Jeftić, advokat iz ..., GG iz ..., DD iz ... i ĐĐ iz ..., odlučujući o reviziji tužilaca izjavljenoj protiv presude Apelacionog suda u Beogradu Gž 2333/17 od 18.04.2018. godine, u sednici održanoj 04.12.2019. godine, doneo je

P R E S U D U

ODBIJA SE kao neosnovana revizija tužilaca izjavljena protiv presude Apelacionog suda u Beogradu Gž 2333/17 od 18.04.2018. godine.

O b r a z l o ž e nj e

Presudom Osnovnog suda u Ubu P 678/15 od 19.01.2017. godine, stavom prvim izreke, utvrđeno je da su tužioci po osnovu nasleđa svoje sestre sada pok. EE iz ..., stekli pravni osnov za sticanje prava svojine sa udelima od po 1/3 na jednoj porodičnoj kući koja se sastoji od prizemlja i sprata ukupne površine 280m2 kao vanknjižnoj nepokretnosti, koja se nalazi na kat. parc. br. ..., njiva treće klase ukupne površine 0,27,67ha iz L.N br. ... KO ..., kao i pravo susvojine na istim udelima na delu KP br. neophodno za redovnu upotrebu navedene kuće, a u merama i granicama bliže opisanim u tom stavu izreke, pri čemu opisani deo kat. parc. ... ima površinu od 0.04,03 ha sve KO ..., što su tuženi VV i ĐĐ, kao pravni sledbenici sada pok. ŽŽ iz ... i tuženi GG i DD, kao pravni sledbenici sada pok. ZZ iz ..., kao vlasnika iz L.N br. ... KO ..., dužni priznati i trpeti da tužioci po osnovu ove presude nakon njene pravnosnažnosti upišu svoje pravo vlasništva sa udelima od po 1/3 na porodičnoj stambenoj zgradi koja se nalazi na kat. parc. br. ... kada se steknu uslovi za to. Stavom drugim izreke, obavezan je tuženi VV da tužiocima na ime troškova parničnog postupka isplati iznos od 252.300,00 dinara.

Rešenjem Osnovnog suda u Ubu P 678/15 na zapisniku od 28.09.2016. godine dozvoljeno je preinačenje tužbe iz podneska tužilaca AA i BB od 19.01.2016. godine na novotuženu ĐĐ iz ... .

Presudom Apelacionog suda u Beogradu Beogradu Gž 2333/17 od 18.04.2018. godine, stavom prvim izreke, preinačeno je rešenje Osnovnog suda u Ubu P 678/15 od 28.09.2016. godine, tako što se ne dozvoljava preinačenje tužbe iz podneska tužilaca AA i BB od 19.01.2016. godine. Stavom dva izreke, preinačena je presuda Osnovnog suda u Ubu P 678/15 od 19.01.2017. godine, u stavu prvom izreke, tako što je odbijen tužbeni zahtev tužilaca kojim su tražili da se utvrdi da su tužioci po osnovu nasleđa iza svoje sestre, sada pok. EE iz ..., stekli pravni osnov za sticanje prava svojine sa udelima na po 1/3 na jednoj porodičnoj kući koja se sastoji od prizemlja i sprata ukupne površine 280m2 kao i vanknjižnoj nepokretnosti koja se nalazi na kat. par. ... njiva treće klase ukupne površine 0.27,67ha iz L.N br. ... KO ..., kao i pravo susvojine sa istim udelima na delu KP br. ... neophodnom za redovnu upotrebu navedene kuće, u merama i granicama bliže opisanom u tom stavu izreke, a koji deo od kat. parc. ... ima površinu od 0.04,03 ha sve KO ..., što su tuženi VV i ĐĐ, kao pravni sledbenici sada pok. ŽŽ iz ... i tuženi GG i DD, kao pravni sledbenici sada pok. ZZ iz ..., kao vlasnika iz L.N br. KO ..., bili dužni priznati i trpeti da tužioci po osnovu ove presude nakon njene pravnosnažnosti upišu svoje pravo suvlasništva sa udelima od po 1/3 na porodičnoj stambenoj zgradi koja se nalazi na kat. parc. br. ... kada se steknu uslovi za to, kao neosnovan. Stavom tri izreke, preinačeno je rešenje o troškovima postupka sadržano u stavu drugom izreke prvostepene presude, tako što su obavezani tužioci AA i BB solidarno da naknade troškove postupka tuženom VV u iznosu od 12.000,00 dinara u roku od 15 dana. Stavom četiri izreke, obavezani su tužioci da naknade troškove drugostepenog postupka tuženim VV u iznosu od 23.800,00 dinara i ĐĐ u iznosu od 23.800,00 dinara u roku od 15 dana.

Protiv pravnosnažne presude donete u drugom stepenu, tužioci su blagovremeno izjavili reviziju zbog pogrešno utvrđenog činjeničnog stanja, pogrešne primene materijalnog prava i odluke o troškovima postupka.

Vrhovni kasacioni sud je ispitao pobijanu presudu u smislu člana 408. Zakona o parničnom postupku (''Službeni glasnik RS'' br. 72/11, 55/14) i utvrdio da revizija nije osnovana.

U sprovedenom postupku nije učinjena bitna povreda odredaba parničnog postupka iz člana 374. stav 2. tačka 2. Zakona o parničnom postupku, na koju revizijski sud pazi po službenoj dužnosti.

Prema utvrđenom činjeničnom stanju, tužioci su braća sada pok. EE koja je umrla 08.09.2011. godine. Isti su oglašeni za naslednike sa po ½ na njenoj zaostavštini, ali u zaostavštinu nije ušla i sporna kuća i deo kat. parc. ... KO .... Tuženi VV i tužena ĐĐ su deca sada pok. ŽŽ iz prvog braka sa njihovom majkom II. Pokojni ŽŽ je preminuo dana ... godine, njegova zaostavština je raspravljena i za naslednika su oglašeni EE sa 1/3 i tuženi VV sa 2/3 obzirom da se njegova sestra ĐĐ odrekla svog naslednog dela u njegovu korist. Tuženi GG i tuženi DD su deca sada pok. Kristijane Marjanović koja je upisana kao vlasnik kat. parc. ... KO .... Prilikom raspravljanja zaostavštine pok. ŽŽ, nije utvrđeno da njegovu zaostavštinu čini sporna kuća i deo kat. parc. ... KO ... iz razloga što se predmetna parcela vodila na ranijeg vlasnika ZZ čiji su naslednici sada tuženi GG i DD. Brak između EE i ŽŽ zaključen je dana 27.08.1988. godine i trajao sve do ŽŽ smrti. Isti su u početku braka živeli u staroj kući sa roditeljima ŽŽ, a zatim su do useljenja u spornu kuću živeli u stanu u sastavu ... u .... Majka sada pok. ŽŽ – JJ je 02.11.1992. godine prodala svoju parcelu u ... pa su EE i ŽŽ započeli izgradnju sporne kuće koja je trajala nekoliko godina. U izgradnji temelja kuće uložen je iznos od 10.000 austrijskih šilinga ostvaren prodajom naznačene parcele, a uložen je i novac od prodaje krave i teladi oca ŽŽ. U daljem toku nastavka gradnje uložen je iznos od 5.500 nemačkih maraka, ostvaren prodajom dve parcele u ... koje su bile vlasništvo EE. Iste je prodala 20.09.1996. godine i to jednu za 2.000 nemačkih maraka, a nakon toga prikupljen je i iznos od prodaje kuće u ... koju je gradio ŽŽ za vreme trajanja braka sa II majkom tuženog VV i tužene ĐĐ. EE je imala zaradu iz radnog odnosa jer je radila u ... u ... i ..., a i privatno, a ŽŽ je radio kao ... u ... i ... . Dva – tri meseca imali su privatnu ... u ... . ŽŽ nekoliko godina pred smrt je bio nezaposlen, a EE je otišla u penziju dana 01.12.2006. godine. Nakon smrti ŽŽ, EE je uložila određeni iznos novca u opremanje kuće (uradila drvene stubove na terasu, nastrešnicu, stubove na stepeništu, potkrovlja za gelendere, metalnu ogradu na terasi potkrovlja i uradila garažna metalna vrata, PVC vrata na izlasku iz garaže i dvoje matalnih vrata na svinjcu, a izgradila je stazu oko kuće i izvršila betoniranje oko bunara. Sporna kuća izgrađena je na kat. parc. ... KO ..., njena ukupna površina je 27,67 ari, ali tuženi ŽŽ je kupio deo te parcele 27.01.1966. godine u površine od 4,03 ara, dok je ostali deo parcele kupila KK. Nakon smrti ZZ na koju se i dalje u Službi za katastar nepokretnosti vodi predmetna parcela istu su nasledili ovde tuženi GG i DD, oba iz ... .

U ovoj pravnoj stvari tužioci su podneli tužbu protiv tuženog VV, DD i GG. Prvostepeni sud je odlučujući o zahtevu doneo presudu P 187/13 od 17.12.2013. godine. Odlučujući o žalbi Apelacioni sud u Beogradu je rešenjem Gž 1649/14 od 22.10.2015. godine ukinuo naznačenu prvostepenu presudu i predmet dostavio Osnovnom sudu na ponovno suđenje. Pored ostalih razloga navedenih u tom rešenju naznačeno je da sud nije na pouzdan način utvrdio da li postoji potpuna pasivna legitimacija na strani tuženih iz razloga što je pok. ŽŽ imao još jedno dete osim tuženog VV, ovde sada tuženu ĐĐ, a ista nije bila obuhvaćena tužbom. Radi se o određenom pravnom odnosu u kom se odlučuje a zbog prirode tog odnosa isti se može rešiti na jedinstven način prema svim vlasnicima predmetne nepokretnosti, pa kako svi oni čine procesnu zajednicu pasivnih jedinstvenih suparničara shodno članu 204. ZPP, to je bilo neophodno tužbom obuhvatiti i tuženu ĐĐ iz ... . U daljem toku postupka, tužioci su podneskom od 19.01.2016.godine, izvršili subjektivno preinačenje tužbe tako što su kao tuženu pored ostalih tuženih označili i ĐĐ iz ... . Međutim, tužena ĐĐ iz ... se nije saglasila sa preinačenjem tužbe ali je prvostepeni sud pored njenog protivljenja rešenjem P 678/15 od 28.09.2016. godine dozvolio preinačenje tužbe. Prvostepeni sud je naznačeno rešenje doneo primenom člana 199. ZPP, sa obrazloženjem da su ispunjen uslovi za subjektivno preinačenje tužbe jer je to celishodno za konačno rešenje odnosa prema strankama, a postupak po preinačenoj tužbi neće znatno da produži trajanje parnice, obzirom da će izvesti dokaz saslušanjem stranaka i dva svedoka kao i da će se tražiti dodatno izjašnjenje veštaka. Nakon toga, shodno izvedenim dokazima prvostepeni sud je odlučio o tužbenom zahtevu tako što je isti usvojio i obavezao tužene na plaćanje troškova postupka.

Odlučujući o žalbi, drugostepeni sud je zauzeo stanovište da je prvostepeni sud pogrešno postupio kada je dozvolio preinačenje tužbe iz podneska tužilaca od 19.01.2016. godine. Pri tome drugostepeni sud nalazi da je prvobitno podneta tužba od 28.01.2013. godine morala da sadrži sve u smislu odredbe člana 192. stav 1. ZPP. Subjektivno preinačenje tužbe u smislu člana 201. stav 1. ZPP postoji kada tužilac umesto prvobitnog tuženog tuži drugo lice, te označenje pored prvobitno tuženih da je tužena ĐĐ ne predstavlja subjektivno preinačenje tužbe kako je naslovljen podnesak tužilaca od 19.01.2016. godine ali da pri svemu tome nije bilo mesta donošenju rešenja niti mogućnosti primene člana 199. ZPP, iz razloga što ĐĐ nije pristala na proširenje tužbe te da stoga nisu bili ispunjeni uslovi propisani članom 205. stav 2. ZPP. Stoga je stavom prvim izreke drugostepenog suda preinačeno rešenje prvostepenog suda od 28.09.2016. godine tako što nije dozvoljeno preinačenje tužbe iz podneska tužilaca od 19.01.2016. godine. Pri tome drugostepeni sud nalazi da je članom 211. stav 1. ZPP propisano da suparničarstvo postoji ako po zakonu ili zbog prirode pravnog odnosa ''tužbom moraju da se obuhvata sva lica koja su učesnici materijalno-pravnog odnosa, a stavom 2. istog člana je propisano da ako sva lica iz stava 1. ovog člana nisu obuhvaćena tužbom kao stranke, sud će da odbije tužbeni zahtev kao neosnovan''. Stavom 3. istog člana propisano je da o suparničarstvu sud vodi računa po službenoj dužnosti. Budući da ĐĐ nije bila obuhvaćena tužbom, to je pasivna legitimacija nepotpuna pa obzirom da ista nije dala saglasnost za subjektivno preinačenje tužbe, to je sud tužbeni zahtev morao odbiti kao neosnovan jer zbog prirode pravnog odnosa spor može rešiti na jednak način prema svim tuženima koji su u ovom slučaju bili jedinstveni suparničari predviđeni članom 210. ZPP.

Po oceni Vrhovnog kasacionog suda, pravilno je postupio drugostepeni sud kada je preinačio rešenje Osnovnog suda u Ubu P 678/15 od 28.09.2016. godine i nije dozvolio preinačenje tužbe tužilaca iz podneska od 19.01.2016. godine i shodno tome pravilno je postupio kada je odbio tužbeni zahtev tužilaca jer iz svega toga proizilazi da na strani tuženog postoji nedostatak potpune pasivne legitimacije, a obzirom da se radi o nužnim i jedinstvenim suparničarima prema kojima se na jedinstven način mora rešiti sporni odnos. Stoji činjenica da je 201. ZPP predviđena mogućnost subjektivnog preinačenja tužbe. Međutim, prvostepeni sud nije mogao bez saglasnosti ĐĐ koja je označena naknadno kao tužena da dozvoli preinačenje tužbe tj. nije bilo mesta primeni člana 199. ZPP. Shodno tome proizilazi da nisu bili ispunjeni uslovi propisani članom 205. stav 2. ZPP. U slučajevima kada novooznačeni tuženi ne pristane na subjektivno preinačenje tužbe, tužilac može podneti novu tužbu protiv istog tuženog (novotuženog) i tražiti spajanje predmeta što u ovom slučaju nije učinjeno.

Nisu od značaja navodi iz revizije tužilaca da se tužena ĐĐ svog naslednog dela odrekla u korist ovde tuženog VV iz ... svoga brata, te da se ne može smatrati nužnim suparničarem ovo iz razloga što prilikom raspravljanja zaostavštine pokojnog ŽŽ, oca VV i ĐĐ, nije utvrđeno da njegovu zaostavštini čini i sporna nepokretnost. Shodno tome, i ako se radi o naknadno pronađenoj imovini, i ako se ne bi vodio novi ostavinski postupak, svi zakonski zaveštajni naslednici ostavioca, morali bi biti obuhvaćeni tužbom i tužbenim zahtevom u slučaju rešavanja spornog odnosa u parničnom postupku. Jednom okončan ostavinski postupak ne može se ponovo pokretati, već se sva sporna pitanja vezano za ostavinsku masu ostavioca moraju rešavati u parničnom potupku. Međutim, to ne znači da bi iz parničnog postupka, bila eliminisana i lica koja su naslednioci ostavioca bez obzira da li su se ista prihvatila ili ne imovine koja je bila predmet raspravljanja zaostavštine. Isti se smatraju nužnim suparničarima i moraju biti obuhvaćeni tužbom u slučaju rešavanja spornog odnosa u parničnom postupku.

Ni ostali navodi iz revizije tužilaca nisu od takvog značaja da mogu dovesti do drugačije odluke suda.

Iz napred iznetih razloga, primenom člana 414. stav 1. ZPP, odlučeno je kao u izreci.

Predsednik veća sudija

Vesna Popović,s.r.

Za tačnost otpravka

Upravitelj pisarnice

Marina Antonić