U IME NARODA

Vrhovni kasacioni sud, u veću sastavljenom od sudija Slađane Nakić Momirović, predsednika veća, Dobrile Strajina i Biljane Dragojević, članova veća, u pravnoj stvari tužioca AA iz ..., čiji je punomoćnik Slavica Marjanović, advokat iz ..., protiv tužene Republike Srbije, Vlade Republike Srbije, koju zastupa Vojno pravobranilaštvo, Odeljenje u Nišu, radi utvrđenja diskriminacije, odlučujući o reviziji tužioca izjavljenoj protiv presude Apelacionog suda u Nišu Gž 51/18 od 31.05.2018. godine, u sednici održanoj 16.05.2019. godine, doneo je

P R E S U D U

ODBIJA SE, kao neosnovana, revizija tužioca izjavljena protiv presude Apelacionog suda u Nišu Gž 51/18 od 31.05.2018. godine.

O b r a z l o ž e nj e

Presudom Višeg suda u Vranju P 2755/16 od 11.10.2017. godine, stavom prvim izreke, odbijen je zahtev tužioca kojim je tražio da se utvrdi da je Zaključkom Vlade Republike Srbije 05 broj 401-161/2008 od 17.01.2008. godine, kojim su obezbeđena sredstva radi isplate novčane pomoći ratnim vojnim rezervistima sa prebivalištem na teritoriji sedam nerazvijenih opština (Kuršumlija, Blace, Bojnik, Lebane, Žitorađa, Doljevac i Prokuplje) povređeno načelo jednakih prava i obaveza, čime je izvršena diskriminacija po osnovu mesta prebivališta ratnih vojnih rezervista na teritoriji svih ostalih opština koje nisu navedene u Zaključku Vlade Republike Srbije od 17.01.2008. godine, a time i tužioca, kao vojnog ratnog rezerviste – učesnika rata u SRJ 1999. godine. Stavom drugim izreke, obavezan je tužilac da tuženoj na ime troškova postupka plati 6.000,00 dinara.

Presudom Apelacionog suda u Nišu Gž 51/18 od 31.05.2018. godine, odbijena je, kao neosnovana, žalba tužioca i potvrđena prvostepena presuda.

Protiv pravnosnažne presude donete u drugom stepenu, tužilac je blagovremeno izjavio reviziju zbog pogrešne primene materijalnog prava.

Vrhovni kasacioni sud je ispitao pobijanu presudu na osnovu člana 408. ZPP („Sl. glasnik RS“, broj 72/11, 55/14) i utvrdio da revizija tužioca nije osnovana.

U postupku nije učinjena bitna povreda odredaba parničnog postupka iz člana 374. stav 2. tačka 2. ZPP, na koju revizijski sud pazi po službenoj dužnosti.

Prema utvrđenom činjeničnom stanju, tužilac je bio učesnik rata u periodu od 24.03.1999. godine do 26.06.1999. godine, kao civilno lice, radnik Saveznog ministarstva odbrane – Odsek u ..., na poslovima u Centru za osmatranje i obaveštavanje i obavljao poslove radnog mesta i redovno primao platu. Tužilac nije bio mobilisan za učešće u ratu od strane vojne pošte niti vojnog odseka. Vlada Republike Srbije je 17.01.2008. godine donela Zaključak broj 401-161/2008-1 kojim je prihvaćena informacija o potrebi obezbeđenja sredstava ostvarenih u postupku privatizacije za isplatu pomoći nerazvijenim opštinama koje su sastavni deo ovog Zaključka, a kojim je potvrdila Sporazum od 11.01.2008. godine. Navedenim Zaključkom je odlučeno da će se deo sredstava ostvarenih u postupku privatizacije iz 2007. godine u iznosu od 2.000.000.000,00 dinara preneti na posebne račune nerazvijenih opština Kuršumlije, Blace, Bojnik, Lebane, Žitorađa, Doljevac i Prokuplje. U Zaključku je navedeno da će kriterijumi za raspodelu novčane pomoći sačiniti posebna zajednička komisija sastavljena od predstavnika lokalne samouprave i štrajkačkog odbora ratnih vojnih rezervista, da će pravo na dobijanje novčane pomoći steći svaki ratni vojni rezervista iz opština navedenih u zaključku koji dostavi pravnosnažnu presudu donetu na osnovu odricanja od tužbenog zahteva pred nadležnim sudovima Republike Srbije, radi isplate naknade, kao i pismenu izjavu da nema daljih potraživanja po ovom osnovu prema Republici Srbiji.

Kod ovako utvrđenog činjeničnog stanja, pravilno su nižestepeni sudovi primenili materijalno pravo kada su odbili, kao neosnovan zahtev tužioca.

Članom 7. Zakona o vojsci Jugoslavije („Službeni list SRJ“, br.43/94, 28/96 „Službeni list SCG“, br.7/05 i 44/05), propisano je da vojsku sačinjavaju stalni i rezervni sastav, da stalni sastav vojske sačinjavaju profesionalni vojnici i vojnici na služenju vojnog roka, dok rezervni sastav vojske sačinjavaju rezervni oficiri, rezervni podoficiri, vojnici u rezervi i žene – vojni obveznici.

Postojanje diskriminacije izvršene Sporazumom od 11.01.2008. godine i Zaključkom Vlade Republike Srbije od 17.01.2008. godine, nastalim pre stupanja na snagu Zakona o zabrani diskriminacije („Službeni glasnik RS“, br. 22/09 - stupio na snagu 07.04.2009. godine), pravilno je cenjeno od strane nižestepenih sudova na osnovu člana 21. Ustava Republike Srbije i člana 14. Evropske konvencije za zaštitu ljudskih prava i osnovnih sloboda.

Diskriminacija je svako neopravdano pravljenje razlike između određenih lica po osnovu više kriterijuma, pa i po osnovu ličnog svojstva. Prebivalište, pored ličnog imena i državljanstva, predstavlja atribut svake fizičke ličnosti, zbog čega je moguća diskriminacija lica po osnovu prebivališta ili boravišta. Zaštita od diskriminacije predstavlja pravo ličnosti zagarantovanu Ustavom Republike Srbije (Član 21.) i Evropskom konvencijom za zaštitu ljudskih prava i osnovnih sloboda (član 1. Protokola 12. uz Evropsku konvenciju). Lica koja ukazuju da je u odnosu na njih izvršena diskriminacija dužni su da dokažu da su nejednako tretirani u odnosu na druga lica koja su u istoj ili sličnoj situaciji, a suprotna strana – lice na čije se diskriminatorsko postupanje ukazuje, dužno je da dokaže postojanje objektivnog i opravdanog razloga za različitost u postupanju.

Iz sadržine Sporazuma od 11.01.2008. godine i Zaključka Vlade Republike Srbije od 17.01.2008. godine, sledi da je finansijska pomoć koja je uplaćena na poseban račun sedam opština navedenih u Sporazumu, uplaćena radi isplate ratnih dnevnica ratnim vojnim rezervistima koji su učestvovali u odbrani zemlje u toku NATO bombardovanja 1999. godine. Opštine Kuršumlija, Blace, Bojnik, Lebane, Žitorađa, Doljevac i Prokuplje imale su status nerazvijenih opština, ali to ne znači da i svi rezervisti sa prebivalištem na teritoriji ovih opština spadaju u kategoriju socijalno ugroženih lica, niti da rezervisti sa teritorija drugih opština (van opština navedenih u sporazumu) ne spadaju u tu kategoriju lica, jer se status socijalne ugroženosti dokazuje na zakonom propisan način. Ovakvim postupanjem tužena jeste izvršila diskriminaciju u odnosu na sve ostale vojne rezerviste koji imaju prebivalište na teritoriji drugih opština i koji su bili u istoj situaciji kao i rezervisti sa teritorija navedenih sedam opština odnosno koji su učestvovali u odbrani zemlje tokom NATO bombardovanja 1999. godine i po tom osnovu ostvarili pravo na isplatu ratnih dnevnica, ali ista nije isplaćena.

Diskriminacija predstavlja svako neopravdano, po bilo kom osnovu pravljenje razlike ili nejednako postupanje u odnosu na neko lice ili grupu lica, ali koja se nalazi u istoj pravnoj ili činjeničnoj situaciji, što je u konkretnom slučaju izostalo, jer se tužilac nije ni nalazio u istoj situaciji kao ratni vojni rezervisti iz sedam opština, na koje se Zaključak Vlade RS odnosio i kojima ratne dnevnice do 17.01.2008. godine odnosno do donošenja Zaključka nisu bile isplaćene. Tužilac je kao civilno lice, radnik Saveznog ministarstva odbrane, Odsek u ... na poslovima u Centru za osmatranje i obaveštavanje tokom rata 1999. godine obavljao poslove radnog mesta i redovno primao platu kao zaposleno lice. Kako iz sadržine Sporazuma od 11.01.2008. godine i Zaključka Vlade Republike Srbije od 17.01.2008. godine sledi da je novčana pomoć isplaćena na posebne račune sedam opština, radi isplate ratnih dnevnica vojnim rezervistima sa prebivalištem na teritoriji tih opština, to po oceni Vrhovnog kasacionog suda tužilac nije bio u istoj situaciji kao rezervisti na koje se isti odnose, jer tužilac u spornom periodu nije pripadao rezervnom sastavu vojske, već je kao civilno lice, radnik Saveznog ministarstva odbrane – Odsek u ..., na poslovima radnog mesta i redovno primao platu.

Imajući ovo u vidu, Vrhovni kasacioni sud nalazi da nižestepeni sudovi osnovano zaključuju da navedenim Zaključkom Vlade Republike Srbije od 17.01.2008. godine, nije izvršena diskriminacija u pogledu isplate ratnih dnevnica u odnosu na tužioca, iako mu iste nisu isplaćene, zbog čega je njegov zahtev neosnovan i kao takav pravilno odbijen.

Shodno navedenom, na osnovu člana 414 stav 1. ZPP, odlučeno je kao u izreci.

Predsednik veća-sudija

Slađana Nakić Momirović,s.r.

Za tačnost otpravka

Upravitelj pisarnice

Marina Antonić