Vrhovni kasacioni sud je ispitao pobijanu odluku primenom odredbe člana 408. Zakona o parničnom postupku („Službeni glasnik RS“, br. 72/11... 18/20) i ocenio da je revizija tužioca osnovana.

U postupku nije učinjena bitna povreda odredaba parničnog postupka iz člana 374. stav 2. tačka 2. Zakona o parničnom postupku na koju revizijski sud pazi po službenoj dužnosti.

Prema utvrđenom činjeničnom stanju, tužilac je u toku 1995. godine, bez prethodno pribavljene građevinske dozvole, započeo izgradnju objekta na adresi u ..., ul. ... br. .. . Ovaj objekat je zidan u etapama do 2006. godine. Prvi zahtev za legalizaciju objekta, tužilac je podneo 1995. godine. Dana 10.02.2004. godine tužilac je podneo nadležnom organu prijavu za legalizaciju objekta, a 01.12.2005. godine zahtev za izdavanje odobrenja za izgradnju i upotrebnu dozvolu. Zaključkom od 18.12.2006. godine ovaj zahtev tužioca je odbačen, a rešenjem drugostepenog organa od 20.03.2008. godine, zaključak je poništen i predmet vraćen nadležnom organu na ponovni postupak.

Tužilac je 20.06.2006. godine podneo novu prijavu za objekat izgrađen bez građevinske dozvole. 01.02.2007. godine upućen mu je nalog za dopunu dokumentacije. Kako u roku nije postupljeno po nalogu, zaključkom je prijava odbačena. Povodom žalbe tužioca, zaključak je poništen rešenjem drugostepenog organa od 21.03.2008. godine i predmet je vraćen na ponovni postupak. U ponovnom postupku 25.07.2012. godine tužiocu je upućen nov nalog za dopunu dokumentacije. Oba postupka su u toku.

Rešenjem opštinskog organa uprave Odeljenja za inspekcijske poslove Opštine Palilula od 21.07.2004. godine, tužiocu je naloženo da u roku od 3 dana poruši objekat na adresi ... broj .., jer se isti gradi, odnosno izgrađen je, bez građevinske dozvole i prijave početka izgradnje objekta. Dana 27.07.2004. godine donet je zaključak o dozvoli izvršenja. Zabeleškom inspektora od 17.03.2005. godine konstatovano je da je investitor nakon donetog rešenja o rušenju i zaključka o dozvoli izvršenja nastavio radove tako što je iznad objekta dimenzije 24h9,0m skinuo krov i nastavio zidanje objekta, da zida zidove potkrovlja. Kontrolnom zabeleškom od 26.08.2005. godine, konstatovano je da je investitor ponovo nastavio sa izvođenjem radova čime ukupna površina objekta prelazi 800m2 i naložena je obustava radova investitoru. Zaključkom od 02.09.2005. godine obustavljen je postupak inspekcijskog nadzora protiv ovde tužioca kao investitora, jer je objekat prešao bruto površinu od 800m2, pa se Odeljenje opštine Palilula za inspekcijske poslove oglasilo nenadležnim.

Tuženi je dva puta sproveo postupak rušenja dela objekta tužioca i to prvi put u julu-avgustu 2006. godine a drugi put u junu ili julu 2008. godine.

Nakon drugog rušenja objekta, tužilac je 09.09.2008. godine podneo sudu predlog za obezbeđenje dokaza. Prema nalazu i mišljenju sudskog veštaka građevinske struke datog u tom postupku prema neoverenoj projektnoj dokumentaciji, stambeno- poslovni objekat na adresi ... br. .., sastoji se od prizemlja, dva sprata i potkrovlja, ukupne površine 1.293,40m2, a nalazom i mišljenjem veštaka građevinske struke datog u ovom postupku, utvrđena je sadašnja tržišna i građevinska vrednost objekta.

Polazeći od ovako utvrđenog činjeničnog stanja, nižestepeni sudovi su odbili tužbeni zahtev tužioca, primenom člana 160. stav 1. i 162. Zakona o planiranju i izgradnji („Sl.glasnik RS“ br. 47/03), te člana 155. i 172. stav 1. Zakona o obligacionim odnosima, zaključivši da tužilac nije blagovremeno podneo prijavu za legalizaciju od 10.02.2004. godine, budući da je prijava podneta po isteku zakonskog roka od šest meseci od dana stupanja na snagu Zakona o planiranju i izgradnji (13.05.2003. godine), zbog čega je i doneto rešenje o rušenju objekta i rušenje sprovedeno pre okončanja postupka legalizacije, pa na strani tuženog nema nezakonitog i nepravilnog rada. Uz to, po stanovištu drugostepenog suda tužilac je sam prouzrokovao štetu budući da je znao, odnosno morao znati da izgradnjom objekta bez odobrenja rizikuje njegovo rušenje, posebno imajući u vidu da je u više navrata bio upozoren od strane građevinskog inspektora da obustavi radove na izgradnji.

Po oceni Vrhovnog kasacionog suda, nižestepeni sudovi su pogrešno primenili materijalno pravo, a zbog toga je činjenično stanje nepotpuno utvrđeno.

Prema članu 160. Zakona o planiranju i izgradnji („Sl. glasnik RS“, br.47/03), koji se primenjuje na konkretni slučaj, vlasnik objekta izgrađenog, odnosno rekonstruisanog bez građevinske dozvole, dužan je da u roku od šest meseci od dana stupanja na snagu tog zakona prijavi opštinskoj, odnosno gradskoj upravi objekat čije je građenje, odnosno rekonstrukcija završena bez građevinske dozvole (stav 1.); po isteku roka iz stava 1. tog člana opštinska, odnosno gradska uprava u roku koji ne može biti duži od 60 dana obaveštava vlasnika, odnosno investitora objekta o uslovima za izdavanje odobrenja za izgradnju, odnosno o dokumentaciji koju je dužan da priloži uz zahtev.

Shodno članu 161. istog zakona, vlasnik objekta izgrađenog, odnosno rekonstruisanog bez građevinske dozvole, u roku od 60 dana od dana prijema obaveštenja iz člana 160. stav 3. zakona podnosi zahtev za izdavanje odobrenja za izgradnju (stav 1); kada opštinska, odnosno gradska uprava utvrdi da objekat koji se koristi, odnosno objekat čija je izgradnja završena bez građevinske dozvole, ispunjava propisane uslove za građenje i korišćenje, odobrenje za izgradnju i upotrebnu dozvolu može izdati jednim rešenjem (stav 3.).

Prema članu 162. istog zakona, ako vlasnik objekta izgrađenog, odnosno rekonstruisanog bez građevinske dozvole ne prijavi objekat u roku iz člana 160. tog zakona, odnosno ne podnese zahtev za izdavanje odobrenja za izgradnju u roku iz člana 161. zakona, opštinska, odnosno gradska uprava doneće rešenje o rušenju objekta, odnosno dela objekta.

Zakonom o izmenama i dopunama Zakona o planiranju i izgradnji („Sl. glasnik RS“, br. 34/06 od 18.04.2006. godine), članom 48. propisano je da je vlasnik objekta izgrađenog, odnosno rekonstruisanog bez građevinske dozvole do dana stupanja na snagu Zakona, dužan da u roku od šest meseci od dana stupanja na snagu tog zakona prijavi opštinskoj, odnosno gradskoj upravi, objekat čije je građenje, odnosno rekonstrukcija završena bez građevinske dozvole (stav 1.); po prijemu prijave, opštinska, odnosno gradska uprava u roku koji ne može biti duži od 90 dana obaveštava vlasnika, odnosno investitora objekta o mogućnostima usklađivanja objekta s urbanističkim planom, odnosno o uslovima za izdavanje odobrenja za izgradnju, odnosno o dokumentaciji koju je dužan da priloži uz zahtev (stav 3.). U članu 49. istog zakona propisano je da vlasnik objekta izgrađenog, odnosno rekonstruisanog bez građevinske dozvole, u roku koji ne može biti duži od 90 dana od dana prijema obaveštenja iz člana 48. stav 3. zakona, podnosi zahtev za izdavanje odobrenja za izgradnju (stav 1.).

Prema članu 172. stav 1. Zakona o obligacionim odnosima, pravno lice odgovara za štetu koju njegov organ prouzrokuje trećem licu u vršenju ili u vezi sa vršenjem svojih funkcija.

Prema članu 155. istog Zakona, šteta je umanjenje nečije imovine (obična šteta) i sprečavanje njenog povećanja (izmakla korist).

U konkretnom slučaju, tužilac zahtev za naknadu štete zasniva na tvrdnji da je tuženi izvršio rušenje dela njegovog objekta sazidanog bez građevinske dozvole, iako je postupak za legalizaciju bio u toku, odnosno nije pravosnažno okončan, što je protivno članu 162. Zakona o planiranju i izgradnji. Nižestepeni sudovi, utvrdivši da je tužilac prijavu iz člana 161. stav 1. tog zakona podneo 10.02.2004. godine, što je po isteku zakonskog roka od šest meseci, zaključuju da su bili ispunjeni uslovi za rušenje objekta i da nema nezakonitog i nepravilnog rada organa tuženog pa iz tog razloga tužbeni zahtev odbijaju. Međutim, donoseći ovakvu odluku nižestepeni sudovi nisu imali u vidu da je Zakon o izmenama i dopunama Zakona o planiranju i izgradnji („Sl.glasnik RS“, br. 34/06 od 18.04.2006. godine) u članu 48. produžio rok za podnošenje prijave, odnosno podnošenje zahteva za izdavanje odobrenja za izgradnju i s tim u vezi nisu cenili da je tužilac u skladu sa tim izmenama, 20.06.2006. godine podneo prijavu (za koju tužilac tvrdi da se odnosi na predmetni objekat) i da je u vezi sa tom prijavom postupak u toku. Uz to, nižestepeni sudovi su cenili blagovremenost prethodne prijave, uprkos činjenici da su nadležni organi po toj prijavi postupali, te da nisu našli da je ista neblagovremena.

U ponovnom postupku, potrebno je da prvostepeni sud, postupi po primedbama iz ovog rešenja, kako bi imao mogućnost da, na osnovu potpuno i pravilno utvrđenog činjeničnog stanja, pravilnom primenom materijalnog prava donese novu i pravilnu odluku.

Na osnovu odredbe člana 416. stav 2. Zakona o parničnom postupku, Vrhovni kasacioni sud je odlučio kao u izreci.

Predsednik veća - sudija

Gordana Komnenić, s.r.

Za tačnost otpravka

Zamenik upravitelja pisarnice

Milanka Ranković