.jpg "Sudska praksa")
Republika Srbija
VRHOVNI KASACIONI SUD
Rev 651/2021
14.07.2022. godina
Beograd
Vrhovni kasacioni sud, u veću sastavljenom od sudija: Biserke Živanović, predsednika veća, Spomenke Zarić i Gordane Komnenić, članova veća, u parnici tužilaca AA i BB, oboje iz ..., VV iz ... i GG iz ..., koje zastupa Dušan Drobnjaković, advokat iz ..., protiv tuženih JP „Srbijašume“ Beograd, Šumsko gazdinstvo Prijepolje i Republike Srbije, koju zastupa Državno pravobranilaštvo, Odljenje u Užicu, radi utvrđenja, odlučujući o reviziji tužilaca izjavljenoj protiv presude Apelacionog suda u Kragujevcu Gž 5418/19 od 13.10.2020. godine, u sednici veća od 14.07.2022. godine, doneo je
R E Š E NJ E
UKIDA SE presuda Apelacionog suda u Kragujevcu Gž 5418/19 od 13.10.2020. godine i predmet VRAĆA drugostepenom sudu na ponovno suđenje.
O b r a z l o ž e nj e
Presudom Osnovnog suda u Prijepolju P 424/19 od 16.10.2019. godine, stavom prvim izreke, usvojen je tužbeni zahtev tužilaca i utvrđeno prema tuženima da tužioci imaju pravo svojine sa udelom od po ¼ idealnog dela na nepokretnosti – zemljištu koje se vodi kao deo kat.parcele broj .., zvane ..., po kulturi pašnjak 5. klase u površini od 0.21,41 ha i pašnjak 6. klase u površini od 0.19,99 ha upisana u listu nepokretnosti broj .. KO ... na ime Republike Srbije, pravo korišćenja JP „Srbijašume“ Beograd sa udelom od 1/1 i to u merama i granicama placa i prilaznog puta opredeljenim u izreci, što su tuženi dužni da priznaju i trpe da se tužioci upišu kao vlasnici nepokretnosti sa udelom od po 1/4 idealnog dela kod Službe za katastar nepokretnosti u Prijepolju. Stavom drugim izreke, obavezani su tuženi da tužiocima naknade troškove parničnog postupka u iznosu od 860.860,00 dinara u roku od 15 dana od prijema presude.
Presudom Apelacionog suda u Kragujevcu Gž 5418/19 od 13.10.2020. godine, prvostepena presuda je preinačena i odbijen kao neosnovan tužbeni zahtev tužilaca kojim su tražili da se utvrdi prema tuženima da tužioci imaju pravo svojine sa udelom od po 1/4 idealnog dela na nepokretnosti – zemljištu koje se vodi kao deo kat.parc. broj .., zvana ..., po kulturi pašnjak 5. klase u površini od 0.21,41 ha i pašnjak 6. klase u površini od 0.19,99 ha, upisane u listu nepokretnosti broj .. KO ... na ime Republike Srbije, pravo korišćenja JP „Srbijašume“ Beograd, sa udelom od 1/1 i to placa u navedenim merama i granicama, u površini od 0.04,95 ha i prilaznog puta u navedenim merama i granicama, u površini od 0.00,45 ha, što su tuženi dužni da priznaju i trpe da se tužioci upišu kao vlasnici ove nepokretnosti sa udelom od po 1/4 idealnog dela kod Službe za katastar nepokretnosti u Prijepolju. Stavom drugim izreke, obavezani su tužioci da plate tuženoj Replublici Srbiji troškove parničnog postupka u iznosu od 30.000,00 dinara.
Protiv navedene presude donete u drugom stepenu, tužioci su blagovremeno izjavili reviziju zbog bitne povrede odredaba parničnog postupka iz člana 374. stav 1. ZPP učinjene u postupku pred drugostepenim sudom, pogrešne primene materijalnog prava i pogrešno i nepotpuno utvrđenog činjeničnog stanja.
Vrhovni kasacioni sud je ispitao pobijanu presudu na osnovu člana 408. Zakoan o parničnom postupku – ZPP u vezi sa članom 403. stav 2. tačka 2. ZPP i utvrdio da je revizija osnovana.
Osnovano se u reviziji ukazuje da je drugostepeni sud učinio bitnu povredu odredaba parničnog postupka iz člana 374. stav 1. ZPP u vezi sa članom 394. ZPP, a koja je bila od uticaja na zakonitost i pravilnost pobijane presude, što je revizijski razlog predviđen odredbom člana 407. stav 1. tačka 3. ZPP, kao i da zbog pogrešne primene materijalnog prava činjenično stanje nije pravilno i potpuno utvrđeno.
Preinačujući pobijanom odlukom prvostepenu presudu, drugostepeni sud je naveo da je pogrešan zaključak da su ispunjeni uslovi za sticanje svojine građenjem na tuđem zemljištu budući da je tužilac tražio da se utvrdi da ima pravo svojine na placu i prilaznom putu ne navodeći bilo kakav građevinski objekat i ne tražeći utvrđenje zemljišta za redovnu upotrebu tog objekta, te da u postupku nije utvrđeno na kojoj se parceli nalazi građevinski objekat da bi se na osnovu njegovog položaja i namene mogla da utvrdi površina zemljišta za redovnu upotrebu.
Međutim, prema utvrđenju prvostepenog suda, pravni prethodnik tužilaca DD, u svojstvu kupca i ĐĐ i EE, u svojstvu prodavaca, su zaključili i u sudu overili kupoprodajni ugovor 13.12.1968. godine kojim su prodavci prodali pravnom prethodniku tužioca deo kat. parcele .., koja je u katastru 1954. godine bila upisana na ime prodavaca, a što odgovara sadašnjoj katastarskoj parceli broj .. KO ..., koja je upisana u listu nepokretnosti kao dražvna svojina sa pravom korišćenja JP „Srbijašume“. Veštačenjem nije moglo da se utvrdi kako je sporna parcela prestala da se vodi na prodavce, a utvrđeno je da je upis tuženih izvršen „na osnovu prijave“, bez navođenja pravnog osnova za takav upis. Suprotno navodima drugostepenog suda, prvostepeni sud je uviđajem na licu mesta utvrdio da na spornom zemljištu postoji kuća koja se sastoji od prizemlja i sprata, da je ukopana na strmoj desnoj obali Lima, da do nje sa javnog puta vodi zemljani put, da se na delu okućnice nalazi vrt i pomoćni objekat – šupa pod betonskom pločom, od tvrdog materijala, da je porodična kuća izgrađena 1969. godine, da se sastoji od okućnice i dela placa pod kosinom. Izveden je i dokaz veštačenjem od strane veštaka arhitektonske struke na okolnost površine zemljišta koje je neophodno za korišćenje i održavanje kuće, sa pristupnim putem i utvrđeno da to u velikoj većini predstavlja površinu parcele.
U situaciji kada je prvostepeni sud svoj zaključak o osnovanosti tužbenog zahteva izveo na osnovu uviđaja, pisanih isprava, odgovarajućih veštačenja i iskaza svedoka, drugostepeni sud nije mogao da izvede drugačiji zaključak od onog koji je izveo prvostepeni sud, a da ne zakaže raspravu i ocenom izvedenih dokaza utvrdi postojanje ili nepostojanje bitnih činjenica od značaja za primenu članu 24. Zakona o o osnovama svojinsko pravnih odnosa ili nekog drugog osnova sticanja prava svojine na spornoj nepokretnosti, budući da sud nije vezan u pogledu osnova postavljenog tužbenog zahteva.
Prema utvrđenom činjeničnom stanju, tužioci poseduju overeni pisani ugovor o kupoprodaji spornog zemljišta koje se u momentu kupovine u katastru nepokretnosti vodilo na prodavce, a koji su, kako je utvrđeno, osporavali i kasniji upis zemljišta kao (tadašnje) društvene svojine, a nesporno je i da se tužioci i njihov pravni prethodnik nalaze u nesmetanoj državini sporne nepokretnosti preko 50 godina. Prvostepeni sud pri tom utvrđuje da se radi o običnoj strmini obrasloj šibljem. U svetlu svih ovih činjenica potrebno je da se i oba tužena jasno i nedvosmisleno izjasne o razlozima osporavanja tužbenog zahteva, jer se to ne može iz spisa pouzdano utvrditi.
U ponovnom postupku drugostepeni sud će otkloniti propuste na koje je ukazano ovim rešenjem i doneti pravilnu i zakonitu odluku.
Na osnovu odredbe člana 415. stav 1. i 416. stav 2. ZPP, Vrhovni kasacioni sud je odlučio kao u izreci.
Predsednik veća-sudija
Biserka Živanović, s.r.
Za tačnost otpravka
Upravitelj pisarnice
Marina Antonić
