.jpg "Sudska praksa")
Republika Srbija
VRHOVNI SUD
Rev 6683/2024
06.06.2024. godina
Beograd
Vrhovni sud, u veću sastavljenom od sudija: Branislava Bosiljkovića, predsednika veća, Branke Dražić, Dragane Boljević, Marine Milanović i Zorice Bulajić, članova veća, u parnici tužioca AA iz ..., čiji je punomoćnik Danijela Putnik advokat iz ..., protiv tužene Republike Srbije - Privredni sud u Beogradu, koju zastupa Državno pravobranilaštvo sa sedištem u Beogradu, radi naknade štete, odlučujući o reviziji tužene izjavljenoj protiv presude Višeg suda u Beogradu Gžrr1 639/23 od 14.12.2023. godine, u sednici veća održanoj dana 06.06.2024. godine, doneo je
R E Š E NJ E
NE DOZVOLJAVA SE odlučivanje o posebnoj reviziji tužene izjavljenoj protiv presude Višeg suda u Beogradu Gžrr1 639/23 od 14.12.2023. godine.
ODBACUJE SE kao nedozvoljena revizija tužene izjavljena protiv presude Višeg suda u Beogradu Gžrr1 639/23 od 14.12.2023. godine.
O b r a z l o ž e nj e
Presudom Višeg suda u Beogradu Gžrr1 639/23 od 14.12.2023. godine, stavom prvim izreke, odbijena je kao neosnovana žalba tužene i potvrđena presuda Drugog osnovnog suda u Beogradu Prr1 47/2021 od 04.10.2023. godine, u prvom stavu izreke, kojim je tužena obavezana da na ime naknade imovinske štete zbog povrede prava na suđenje u razumnom roku isplati tužiocu iznos od 75.079,00 dinara, sa zakonskom zateznom kamatom od 07.05.2021. godine do isplate. Stavom drugim izreke, preinačena je presuda Drugog osnovnog suda u Beogradu Prr1 47/2021 od 04.10.2023. godine u drugom stavu izreke, i tužena obavezana da na ime troškova parničnog postupka isplati tužiocu iznos od 63.000,00 dinara sa zakonskom zateznom kamatom od dana izvršnosti presude do isplate. Stavom trećim izreke, odbijen je zahtev tužene za naknadu troškova drugostepenog postupka.
Protiv pravnosnažne presude donete u drugom stepenu tužena je, zbog bitne povrede odredaba parničnog postupka i pogrešne primene materijalnog prava, blagovremeno izjavila reviziju predviđenu članom 404. ZPP (posebna revizija).
Tužilac je u odgovoru na reviziju predložio da se revizija tužene odbaci kao nedozvoljena ili odbije kao neosnovana.
Nižestepeni sudovi su primenom člana 31. Zakona o zaštiti prava na suđenje u razumnom roku dosudili tužiocu naknadu imovinske štete zbog povrede prava na suđenje u razumnom roku u postupku stečaja GP „DOM“ AD iz Beograda, utvrđene pravnosnažnim rešenjem Privrednog suda u Beogradu R4 St 859/20 od 24.11.2020. godine, u visini njegovog priznatog novčanog potraživanja iz radnog odnosa koje u tom postupku nije u potpunosti naplaćeno.
Po oceni Vrhovnog suda, navodi revidenta ne opravdavaju potrebu da se u ovom sporu odlučuje o posebnoj reviziji tužene radi novog tumačenja prava ili ujednačavanja sudske prakse.
Prema odredbi člana 31. stav 3. Zakona o zaštiti prava na suđenje u razumnom roku, tužena Republika Srbija odgovara za imovinsku štetu prouzrokovanu povredom prava na suđenje u razumnom roku po pravilu o objektivnoj odgovornosti. Objektivna odgovornost je odgovornost bez krivice, zasnovana na objektivnim materijalno- pravnim pretpostavkama - šteti i uzročnoj vezi između štete i aktivnosti i prouštanja odgovornog lica. Međutim, uzročna veza se ne utvrđuje u sporovima o naknadi imovinske štete nastale zbog potpunog ili delimičnog neizvršenja pravnosnažnih i izvršnih sudskih odluka, odnosno u stečjau utvrđenih potraživanja zaposlenih iz radnog odnosa koja su bez njihove krivice ostala neizmirena i u postupku stečaja vođenom nad stečajnim dužnikom sa većinskim društvenim ili državnim kapitalom, uz uslov da je prethodno utvrđena povreda prava na suđenje u razumnom roku. Domaći sudovi (i Ustavni sud) prihvatili su praksu Evropskog suda za ljudska prava (presuda od 15.07.2014. godine u predmetu Jovanović i drugi protiv Srbije i druge) u kojima je izražen stav o „direktnoj“ odgovornosti Republike Srbije za obaveze privrednih subjekata (izvršnih i stečajnih dužnika) koji u vreme nastanka potraživanja nisu uživali dovoljnu institucionalnu i operativnu nezavisnost od države. Isto važi (predmet Marinković protiv Srbije) i za novčana potraživanja iz radnog odnosa nastala u vreme kada je izvršni, odnosno stečajni dužnik bio privatizovan, ali je naknadno ugovor o privatizaciji raskinut ili poništen, a prema javnim podacima Agencije za privredne registre ugovor o privatizaciji stečajnog dužnika GP „DOM“ AD Beograd od 07.03.2007. godine je raskinut 06.11.2012. godine.
Tužiocu je u stečajnom postupku priznato potraživanje bez pripisane zatezne kamate, obračunate do dana otvaranja stečaja. Zbog toga su za dozvoljenost posebne revizije irelevantni navodi tužene, zasnovani na pravnom stavu Vrhovnog kasacionog suda o sprovođenju izvršenja izvršne isprave donete primenom neustavnog propisa (član 3. stav 1. Zakona o visini stope zatezne kamate, u delu koji glasi: „primenom komforne metode"), da nižestepeni sudovi nisu pravilno utvrdili visinu dosuđene naknade štete.
Iz navedenih razloga, na osnovu člana 404. ZPP, odlučeno je kao u prvom stavu izreke.
Prema odredbi člana 479. stav 6. ZPP, revizija nije dozvoljena protiv odluke drugostepenog suda u postupku u sporu male vrednosti, zbog čega je na osnovu člana 413. tog zakona odlučeno kao u drugom stavu izreke.
Predsednik veća - sudija
Branislav Bosiljković, s.r.
Za tačnost otpravka
Zamenik upravitelja pisarnice
Milanka Ranković
