OBAVEZUJE SE tuženi da tužilji na ime troškova postupka isplati 282.300,00 dinara u roku od 15 dana od dana prijema presude.

O b r a z l o ž e nj e

Presudom Apelacionog suda u Novom Sadu Gž 1560/20 od 01.10.2020. godine, stavom prvim izreke odbijena je kao neosnovana žalba tužilje i potvrđena presuda Višeg suda u Novom Sadu P 2452/2018 od 28. februara 2020. godine, kojim je odbijen tužbeni zahtev tužilje da se utvrdi da su ništave i bez pravnog dejstva založna izjava tuženog overena dana 10.12.2012. godine pred Osnovnim sudom u Novom Sadu Ov.1 br. .../... i založna izjava tuženog overena dana 10.12.2012. godine pred Osnovnim sudom u Novom Sadu Ov.1 br. .../..., na osnovu kojih je upisana vansudska izvršna hipoteka drugog reda u korist Privrednog društva „VV“ doo ..., ulica ... broj ..., matični broj ..., na nepokretnostima i to: trosobnom stanu broj ..., površine 70 m2, koji se nalazi na ... spratu više stambene zgrade u ..., u ulici ... broj ..., sagrađena na parceli broj ..., upisana u list nepokretnosti ... KO ...; trosobnom stanu broj ..., površine 73 m2, koji se nalazi na ... spratu više stambene zgrade u ..., u ulici ... broj ..., sagrađena na parceli broj ..., upisana u list nepokretnosti ... KO ...; dvoiposobnom stanu broj ..., površine 061 m2, koji se nalazi na drugom spratu više stambene zgrade u ..., u ulici ... broj ..., sagrađena na parceli broj .../..., upisana u list nepokretnosti ... KO ... i porodičnoj stambenoj zgradi broj ... i pomoćnoj zgradi broj ..., sagrađene na parceli broj .../..., zemljište pod zgradom – objektom broj ..., u površini od 1 ar i 42 m2, zemljište pod zgradom – objektom broj ..., u površini od 18 m2, zemljište uz zgradu – objekat površine 02 ara i 44 m2, sve ukupne površine od 4 ara i 04 m2, koji se nalaze u ... u ulici ... broj ..., upisane u list nepokretnoti broj ... KO ..., a što je tuženi dužan priznati i trpeti da se na osnovu ove presude odmah nakon njene pravnosnažnosti izvrši brisanje upisa izvršene vansudske hipoteke drugog reda u korist Privrednog društva „VV“ doo ... ulica ... broj ..., matični broj ..., na navedenim nekretninama i kojom je odbačena tužba da se naloži službi za katastar nepokretnosti ... i službi za katastar nepokretnosti ... da izvrši brisanje vansudske hipoteke na navedenim nepokretnostima, a u stavu dva izreke obavezana tužilja da tužiocu na ime troškova postupka isplati 72.000,00 dinara, a umešaču na strani tuženog 390.000,00 dinara u roku od 15 dana pod pretnjom izvršenja. Stavom dva izreke odbijen je zahtev tužilje za naknadu troškova žalbenog postupka.

Protiv pravnosnažne presude donete u drugom stepenu, tužilja je blagovremeno izjavila reviziju, zbog bitne povrede odredaba parničnog postupka i pogrešne primene materijalnog prava. Iz sadržine revizije proizilazi da se revizijski navodi odnose na odbijajući deo tužbenog zahteva.

Vrhovni kasacioni sud je ispitao pobijanu presudu u granicama propisanim odredbom člana 408. Zakona o parničnom postupku („Službeni glasnik RS“ broj 72/11 ... 87/18) i našao da je revizija osnovana.

U postupku nije učinjena bitna povreda odredaba parničnog postupka iz člana 374. stav 2. tačka 2. Zakona o parničnom postupku, na koju revizijski sud pazi po službenoj dužnosti.

Međutim, na pravilno utvrđeno činjenično stanje nižestepeni sudovi su pogrešno primenili materijalno pravo.

Prema utvrđenom činjeničnom stanju stranke su bile u bračnoj zajednici od 23.12.1989. godine do 13.04.2016. godine, kada je brak razveden. Imovinu, koja je predmet založnih izjava, stranke su stekle u toku trajanja bračne zajednice i to u periodu od 2002. godine do 2009. godine, uz finansijsku pomoć tužiljinih roditelja i sestre u iznosu od 150.000 tadašnjih maraka, koji iznos je tužilja predala tuženom radi daljeg ulaganja. Tužilja je sve vreme bila zaposlena, a tuženi je u početku imao ... radnju i tužilja nije bila upućena u poslovanje tuženog. Tuženi je bio vlasnik i osnivač SZR „DD“. Određeni stanovi koji su predmet založnih izjava su kupljeni na ime SZR „ĐĐ“, jer je tako odgovaralo zbog poslovanja firme, a sa čime je tužilja bila saglasna. Ugovorom o udruženju sredstava od 23.07.2003. godine zaključenog između SZNS „EE“ ... kao investitora i tuženog kao zadrugara, tuženi je postao vlasnik na stanu broj ... na drugom spratu površine 61,73 m2, u ulici ... broj ... u ... . Ugovorom o kupoprodaji od 31.03.2005. godine prodavac SZR „ŽŽ“ je prodao kupcu SZR „DD“ vlasnika ovde tuženog BB, nepokretnost – trosoban stan površine 68 m2, na ... spratu u ulici ... u ... . Ugovorom o kupoprodaji od 13.06.2006. godine, zaključenim između „ZZ“ doo ... kao prodavca i SZR „DD“ kao kupca stan u ... broj ..., kao kupac stekao je SZR „DD“. Dana 25.05.2007. godine zaključen je ugovor o kupoprodaji između II i JJ kao prodavaca i BB i AA kao kupaca, prizemlje porodične kuće sagrađene na parceli .../... njiva broj .../..., parceli - njiva broj .../... i parcele – njiva .../... u ..., ulica ... broj ... . Tuženi je bio u poslovnom odnosu sa „VV“ doo ... . Tokom trajanja bračne zajednice u cilju obezbeđenja potraživanja poverioca „VV“ doo ..., po osnovu ugovora o izvođenju radova visokogradnje od 19.12.2011. godine zaključenog između „VV“ doo ... i SZR „DD“, tuženi je kao vlasnik i osnivač SZR „DD“ i kao vlasnik hipotekarnih nepokretnosti overio dve založne izjave dana 10.12.2012. godine na osnovu kojih je u korist poverioca upisana izvršna vansudska hipoteka drugog reda na iznos od 30.000.000,00 dinara i to po izjavi broj .../... na stanu površine 61 m2 u ulici ... i ½ kuće u ... i ½ pomoćne zgrade, sve u ... ; po izjavi .../... hipoteka je stavljena na stanu u ulici ..., koji stan je površine 70 m2 i u ulici ... koji stan je površine 73 m2. Zakonski zastupnik „VV“ doo ..., GG odlazio je kod stranaka kući radi dogovora oko rešavanja problema naplata potraživanja. Dana 10.11.2004. godine SZR „ĐĐ“ ... je brisan iz registra preduzetnika.

Nižestepeni sudovi nalaze da je tužbeni zahtev tužilje neosnovan. Ovo iz razloga što je odredbom člana 174. stav 1. Porodičnog zakona propisano da zajedničkom imovinom supružnici upravljaju i raspolažu zajednički i sporazumno. Ali to ne znači da je potrebna posebna forma saglasnosti od drugog supružnika za raspolaganje zajedničkom imovinom od strane jednog supružnika, odnosno to znači da je dovoljna usmena saglasnost drugog supružnika, ovde konkretno tužilje. Tužilja je imala saznanja o zasnivanju hipoteka na spornim nepokretnostima. Bila je upoznata sa poslovanjem, dugovanjima i namerama tuženog u cilju regulisanja dugovanja prema „VV“ doo ..., te je iskazala prećutnu saglasnost u pogledu sada spornih založnih izjava. S tim u vezi, irelevanti su navodi tužilje u pogledu odredbi člana 171. u 176. Porodičnog zakona koji predviđaju da se smatra da je upis izvršen na ime oba supružnika i kada je izvršen na ime samo jednog od njih, zbog čega je za zasnivanje hipoteke bila potrebna overena saglasnost tužilje. Nije sporno da su nepokretnosti koje su predmet založnih izjava zajednička svojina stranaka. Ali, kako tužilji nije mogla ostati nepoznata činjenica da je tuženi dao založne izjave, to ukazuje na činjenicu da su imovinski odnosi između tužilje i tuženog ranije bili uređeni, pa je očigledno da je tužilja prepustila tuženom obavljanje poslova u vezi naznačene imovine.

Vrhovni kasacioni sud nalazi da je ovakvo stanovište nižestepenih sudova pogrešno. Naime, odredbom člana 6. stav 2. Zakona o hipoteci propisano je da se hipoteka na nepokretnoj stvari u zajedničkoj svojini zasniva samo na celoj stvari i uz saglasnost svih zajedničara. Prema članu 10. Zakona propisano je da se davanje založne izjave vrši u pismenoj formi sa potpisima overenim u sudu ili kod drugog zakonom ovlašćenog organa za overu potpisa na aktima o prometu nepokretnosti. Dakle, iz sadržine citiranih odredbi Zakona proizilazi da navedena saglasnost ne može biti prećutna niti se ona može pretpostaviti kako to smatraju nižestepeni sudovi, već ista mora biti data jasno i izričito pred ovlašćenim organom na način propisan Zakonom. Dalje, prema članu 180. stav 2. Porodičnog zakona propisano je da se pretpostavlja da su udeli supružnika u zajedničkoj imovini jednaki. Stavljanje hipoteke na zajedničkoj imovini izlazi van okvira redovnog upravljanja imovinom. Prema članu 174. stav 3. Porodičnog zakona propisano je da supružnik ne može raspolagati svojim udelom u zajedničkoj imovini niti ga može opteretiti pravnim poslom među živima.

Prema članu 176. stav 2. Porodičnog zakona propisano je da se smatra da je upis izvršen na ime oba supružnika i kada je izvršen na ime samo jednog od njih, osim ako nakon upisa nije zaključen pismeni sporazum supružnika o deobi zajedničke imovine, odnosno bračni ugovor, ili je o pravima supružnika na nepokretnosti odlučivao sud. Nepokretnost – kuća sa pomoćnom zgradom u ... u ulici ... bila je upisana u Službi za katastar nepokretnosti kao suvlasništvo na ½ na tužilju i tuženog. Shodno napred citiranim propisima tuženi nije mogao opteretiti hipotekom naznačenu imovinu bez izričite saglasnosti tužilje overene pred nadležnim organom. Ostali stanovi su stečeni u toku trajanja bračne zajednice. Shodno članu 176. stav 2. Porodičnog zakona naznačena imovina predstavlja zajedničku imovinu tužilje i tuženog, što je zakonski zastupnik umešača morao da zna i da u smislu validnosti datih izjava radi stavljanja hipoteke je morao da zatraži i saglasnost tužilje u odgovarajućoj formi.

Iz navedenih razloga, na osnovu člana 416. stav 1. Zakona o parničnom postupku odlučeno je kao u izreci u stavu prvom.

Odluka o troškovima revizijskog postupka doneta je na osnovu člana 153, 154. i 165. stav 2. ZPP, a isti se odnose na ime stručnog sastava žalbe iznos od 92.400,00 dinara, na ime stručog sastava revizije iznos od 92.400,00 dinara, na ime takse za žalbu iznos od 97.500,00 dinara, što sve ukupno čini iznos od 282.300,00 dinara, sve shodno važećoj AT i TT, pa je odlučeno kao u stavu dva izreke. Ostali troškovi nisu priznati tužilji. Ovo iz razloga što iako je tužilja troškove za prvostepeni postupak tražila, iste nije opredelila, već je određene iznose precrtavala pa je nejasno na šta se troškovi odnose. Osim toga, tužilja nije razdvojila troškove prema tuženom od troškova prema umešaču koji se uključio u postupak tek u kasnijoj fazi postupka. Tužilja nije opredelila ni troškove za taksu za reviziju, pa stoga ostali troškovi tužilji nisu ni mogli biti priznati.

Predsednik veća - sudija

dr Dragiša B. Slijepčević, s.r.

Za tačnost otpravka

Upravitelj pisarnice

Marina Antonić