Protiv pravnosnažne presude donete u drugom stepenu tužilac je blagovremeno izjavio reviziju pobijajući je u stavu drugom, četvrtom i petom izreke zbog bitne povrede odredaba parničnog postupka, pogrešne primene materijalnog prava i pogrešno i nepotpuno utvrđenog činjeničnog stanja.

Ispitujući pobijanu presudu, na osnovu odredbe člana 408. Zakona o parničnom postupku („Službeni glasnik RS“ br. 72/11 ... 10/23) Vrhovni sud je utvrdio da je revizija neosnovana.

U postupku donošenja pobijane presude nije učinjena bitna povreda odredaba parničnog postupka iz člana 374. stav 2. tačka 2. ZPP, na koju revizijski sud pazi po službenoj dužnosti, niti je došlo do propusta u primeni ili pogrešne primene koje od odredaba ZPP zbog kojih se revizija može izjaviti po članu 407. stav 1. ZPP.

Prema utvrđenom činjeničnom stanju, tuženi je potpisao menicu izdatu dana 24.10.2008. godine serija ... i Ugovor o Jemstvu br. ../08 od 24.10.2008. Ugovor o jemstvu je zaključen između BB i ovde tuženog kao jemaca, sa jedne strane, i Raiffeisen bank sa druge strane, na iznos pozajmice od 985.000.00 dinara, sa kamatom po stopi od 25% na godišnjem nivou. Članom 2. strane su se obavezale da jemčeva obaveza obuhvata iznos glavnog duga od 985.000.00 dinara, kamatu, troškove i sva sporedna potraživanja koja po osnovu glavnog duga mogu proisteći iz Ugovora o pozajmici po tekućem računu. Članom 3. strane su se sporazumele da radi dodatnog obezbeđenja preuzete obaveze jemca, jemac će na ime obezbeđenja da banci dostavi blanko sopstvene menice bez protesta. Jemci su se saglasili da Banka kao menični poverilac može popuniti menicu koja je data kao sredstvo obezbeđenja i u nju uneti sve bitne menične elemente u skladu sa uslovima predviđenim Ugovorom o pozajmici po tekućem računu, koji je zaključen između preduzeća „Mecalf promet“ doo Čoka, koje zastupa direktor BB (kao vlasnik računa), sa jedne strane i “Raiffeisen bank” doo Beograd sa druge strane, da je predmet ugovora pozajmica po tekućem računu koji banka odobrava vlasniku računa u iznosu od 985.000.00 dinara radi finansiranja opštih potreba preduzeća, na period od 12 meseci na koji banka obračunava kamatu po stopi od 25% na godišnjem nivou. Iz nalaza i mišljenja sudskog veštaka grafologa Dragane Otović od 2.2.2018. godine, utvrđeno je da je podatke i potpis na ime AA, ovde tuženog, na menici serije ... od 24.10.2008. godine, kao i potpis na ugovoru o jemstvu broj ../08 od 24.10.2008. godine, napisao tuženi AA.

Sudski postupak iniciran je 12.07.2013.godine predlogom za izvšenje na osnovu menice popunjene od strane banke na iznos 1.230.173,49 dinara sa dospećem 30.06.2013.godine.

Prema nalazu i mišljenju sudskog veštaka za ekonomsku finansijsku oblast Milana Mandića od 17.09.2018.godine, glavni dug na dan 30.06.2013.godine kao dan dospelosti menice tuženog, odnosno dan kada je menica popunjena, iznosi 985.000.00 dinara, obračunata zatezna kamata 245.173.19 dinara, a ukupan dug koji je i popunjen kao menični dug je 1.230.173,49 dinara, što je iskazano kao varijanta jedan datog nalaza. Obračunata kreditna kamata je iznosila 121.067,90 dinara, koja je iaplaćena 21.01.2010.godine kako je to prikazano u evidenciji tuženog.

Iz nalaza i mišljenja sudskog veštaka Milana Mandića od 21.6.2021. godine, prvostepeni sud je utvrdio da je ukupan iznos glavnog duga tuženog prema tužiocu na dan 31.10.2009. godine 1.115.876,71 dinara, a da zakonska zatezna kamata koja nije plaćena do 31.10.2009. godine iznosi 122.949,46 dinara. Na dan 19.06.2021. godine, tužilac bi, prema obračunu koji je dat u skladu sa zadatkom veštačenja, imao potraživanje - glavni dug u iznosu od 1.115.876,71 dinara, sa zakonskom zateznom kamatom počev od 20.6.2021 godine, zateznu kamatu obračunatu do 31.10.2009. godine u iznosu od 122.949.46 dinara (obračunato po prostom metodu) i zateznu kamatu obračunatu od 1.11.2009. godine do 19.06.2021. godine u iznosu o 1.763.197,67 dinara (obračunato po prostom metodu), te da ukupna zatezna kamata na dan 19.6.2021. godine iznosi 1.886.147,13 dinara (1.763.197,67 + 122.949,46), što ukupno sa glavnim dugom na dan 19.6.2021. godine iznosi 3.002.023,87 dinara.

Na osnovu ovako utvrđenog činjeničnog stanja, prvostepeni sud je, je s pozivom na odredbe članova 10-18, 26. i 262. Zakona o obligacionim odnosima, kao i čl. 46 stav 1. i 2. Zakona o menici, našao da je tužbeni zahtev osnovan u celosti. Kako je u konkretnom slučaju tuženi izdao menicu kao sredstvo obezbećenja vraćanja sredstava dobijenih po ugovoru o pozajmici po tekućem računu i nije izvršio svoje ugovorne obaveze, to je tužilac stekao pravo na naplatu svog potraživanja prema tuženom kao dužniku. Sumnja iz navoda tuženog da potpis na ugovoru o jemsgvu i menici nije njegov otklonjena je nalazom i mišljenjem sudskog veštaka grafologa Dragane Otović. Visinu tužbenog zahteva prvostepeni sud je utvrdio iz dopunskog nalaza i mišljenja sudskog veštaka za ekonomsku finansijsku oblast Milana Mandića od 21.6.2021 godine, te obavezao tuženog da tužiocu isplati iznos od 3.002.023,83 dinara sa zakonskom zateznom kamagom koja se utvrđuje na godišnjem nivou u visini referentne kamatne stope NBS uvećane za 8 procentnih poena na iznos glavnog duga od 1.115.876,71 dinara počev od 20.06.2021. godine pa do konačne isplate.

Drugostepeni sud je našao da je pravilan zaključak prvostepenog suda da postoji obaveza tuženog prema tužiocu, ali je pogrešan zaključak prvostepenog suda u pogledu odluke o visini tužbenog zahteva i zakonskoj zateznoj kamati na taj iznos. Naime, iz varijante jedan nalaza veštaka po kojoj je dug obračunat na dan 30.06.2013.godine, kao dan dospelosti meničnog duga tuženog, odnosno dan kada je menica popunjena, glavni dug iznosi 985.000,00 dinara, obračunata zatezna kamata iznosi 245.173,19 dinara, a ukupan dug na koji je popunjena menica je 1.230.173.49 dinara. Ugovorna kamata nije iskazana u obračunatom dugu na menici jer je glavnom dužniku čiji je jemac platac ovde tuženi već naplaćena od strane tužioca, kako je to utvrđeno iz nalaza i mišljenja veštaka. Po nalaženju drugostepenog suda, prvostepeni sud je izveo nepravilan zaključak o visini potraživanja tužioca iz dopunskog, a u stvari novog veštačenja (sa novim zadatkom veštačenja), jer isto nije predloženo u skladu sa članom 314 ZPP-a, pri čemu nalog iz rešenja drugostepenog suda, kojim je ukinuta prva odluka u pogledu odluke o glavnoj stvari, a pravnosnažno odlučeno o sudbini rešenja o izvršenju koje je ukinuto u celosti, nije bio da se vrši novo veštačenje pod nazivom dopunskog veštačenja, sa kojim dokaznim predlogom je tužilac prekludiran u ponovnom postupku nakon ukidanja, već samo da se razjasni zašto je prihvaćena varijanta 2, a ne varijanta 1 iz osnovnog nalaza veštaka.

Imajući u vidu utvrđeno činjenično stanje, tužiocu u skladu sa utvrđenom varijantom 1 nalaza veštaka od 17.09.2018.godine pripada ukupan iznos meničnog duga i to: glavni dug od 985.000,00 dinara i obračunata zakonska zatezna kamata od dospelosti duga pa do dana popunjavanja menice 30.06.2013.godine, u iznosu od 245.173,19 dinara. ukupno 1.230.173,49 dinara, s obzirom da je ugovorna kamata glavnom dužniku već naplaćena od strane ovde tužioca, sa zakonskom zateznom kamatom na iznos glavnog duga od 985.000,00 dinara, od dana padanja tuženog u docnju, što je dan podnošenja predloga za izvršenje 12.07.2013.godine. Međutim, kako se sud kreće u granicama postavljenog zahteva, (bez obzira što je zahtev preinačen 2.11.2021.godine sa stanjem duga na dan 19.06.2021.godine, s obzirom na izloženu prekluziju), kamata je dosuđena samo za traženi period od 20.06.2021.godine do isplate, u skladu sa članom 3 stav 1 ZPP-a.

Po oceni Vrhovnog suda, stanovište drugostepenog suda zasnovano je na pravilnoj primeni prava.

Suprotno navodima revizije, pravilno je drugostepeni sud zaključio da tužiocu pripada ukupan iznos meničnog duga utvrđen prema varijanti jedan nalaza i mišljenja veštaka od 17.09.2018. godine i to glavni dug od 985.000,00 dinara i obračunata zakonska zatezna kamata od dospelosti duga pa do dana popunjavanja menice 30.06.2013.godine, u iznosu od 245.173,19 dinara, ukupno 1.230.173,49 dinara, s obzirom da je ugovorena kamata glavnom dužniku već naplaćena, pošto ugovorena kamata dospeva na mesečnom nivou i nakon dospeća ne teče ugovorena, nego zakonska zatezna kamata. Neosnovano se u reviziji ukazuje na nalaz i mišljenje sudskog veštaka od 21.06.2021. godine, s obzirom da je tužilac, u ponovnom postupku pred prvostepenim sudom, prekludiran u predlaganju novog veštačenja, sa novim zadatkom veštaku, jer isto nije predloženo u skladu sa članom 314 ZPP, kako to pravilno zaključuje drugostepeni sud, imajući u vidu i da je nalog iz rešenja Apelacionog suda u Beogradu, kojim je ukinuta prva prvostepena odluka u pogledu odluke o glavnoj stvari, bio da se razjasni zašto je prihvaćena varijanta 2, a ne varijanta 1 iz nalaza i miljenja veštaka od 17.09.2018. godine, kao i da se presuđenje ne može zasnovati na dokazu koji je zahvaćen prekluzijom. Pravilan je i zaključak drugostepenog suda da tužiocu pripada i zakonska zatezna kamata na iznos glavnog duga od 985.000,00 dinara od dana padanja tuženog u docnju, a što je dan podnošenja predloga za izvršenje 12.07.2013. godine, ali je, krećući se u granicama tužbenog zahteva u skladu sa članom 3 stav 1 ZPP, pravilno istu dosudio počev od 20.06.2021. godine do isplate.

Neosnovano se u reviziji, pozivanjem na nalaz veštaka Milana Mandića od 21.06.2021. godine, ukazuje na pogrešno utvrđeno činjenično stanje, s obzirom da pobijana odluka sadrži detaljno obrazloženje o utvrđenim činjenicama, navodima i zahtevima tužioca i primeni materijalnog prava na osnovu konkretnih rezultata dokaznog postupka, pravilnom primenom odredbi članova 308. stav 1. i 314. ZPP.

Pravilna je i odluka o troškovima parničnog postupka jer je doneta pravilnom primenom odredbi članova 153., 154. i 163. Zakona o parničnom postupku.

Kako se ni ostalim navodima revizije ne dovodi u sumnju pravilnost pobijane presude, u preinačujućem delu, to je Vrhovni sud primenom člana 414. stav 1. ZPP odlučio kao u izreci.

Predsednik veća – sudija

Vesna Subić, s.r.

Za tačnost otpravka

Zamenik upravitelja pisarnice

Milanka Ranković