U IME NARODA

Vrhovni sud, u veću sastavljenom od sudija: Branke Dražić, predsednika veća, Marine Milanović i Vesne Mastilović, članova veća, u parnici tužilaca AA i BB, oboje iz ..., čiji je punomoćnik Andrija Čik, advokat iz ..., protiv tužene Opštine Sremski Karlovci, koju zastupa Opštinsko pravobranilaštvo Sremski Karlovci, radi utvrđenja prava svojine, odlučujući o reviziji tužilaca izjavljenoj protiv presude Apelacionog suda u Novom Sadu Gž 2913/22 od 07.12.2022. godine, u sednici veća održanoj dana 03.10.2024. godine, doneo je

P R E S U D U

ODBIJA SE, kao neosnovana, revizija tužilaca izjavljena protiv presude Apelacionog suda u Novom Sadu Gž 2913/22 od 07.12.2022. godine.

O b r a z l o ž e nj e

Presudom Osnovnog suda u Novom Sadu P 4973/2018 od 28.09.2021. godine, tužbeni zahtev je usvojen, pa je utvrđeno da su tužioci nosioci prava svojine i to svaki na po 1/2 idealnog dela nepokretnosti jednosobnog stana broj .., površine 37 m2 na prvom spratu stambene zgrade za kolektivno stanovanje, zgrada broj .., sagrađena na kp .., upisana u ln br. .. KO Sremski Karlovci, te da je tužena dužna priznati i trpeti da se tužioci na osnovu ove presude upišu kao nosioci prava svojine u navedenim delovima u katastar nepokretnosti; obavezana je tužena da tužiocima naknadi troškove parničnog postupka u iznosu od 101.800,00 dinara sa zakonskom zateznom kamatom od izvršnosti presude do konačne isplate.

Presudom Apelacionog suda u Novom Sadu Gž 2913/22 od 07.12.2022. godine, preinačena je presuda Osnovnog suda u Novom Sadu P 4973/18 od 28.09.2021. godine, tako što je odbijen tužbeni zahtev za utvrđenje da su tužioci nosioci prava svojine i to svaki na po 1/2 idealnog dela nepokretnosti jednosobnog stana broj .., površine 37 m2 na prvom spratu stambene zgrade za kolektivno stanovanje, zgrada broj .., sagrađena na kp .., upisana u ln br. .. KO Sremski Karlovci i da je tužena dužna priznati i trpeti da se tužioci na osnovu presude upišu kao nosioci prava svojine u navedenim delovima u katastru nepokretnosti; obavezani su tužioci da tuženoj naknade troškove parničnog postupka u iznosu od 61.500,00 dinara; obavezani su tužioci da tuženoj na ime troškova žalbenog postupka isplate iznos od 18.000,00 dinara; odbijen je zahtev tužilaca za naknadu troškova žalbenog postupka.

Protiv pravnosnažne presude donete u drugom stepenu, tužioci su blagovremeno, preko punomoćnika, izjavili reviziju zbog pogrešne primene materijalanog prava.

Ispitujući pravilnost pobijane presude u smislu odredbe člana 408. u vezi člana 403. stav 2. tačka 2. Zakona parničnom postupku - ZPP („Službeni glasnik RS“ br. 72/11, ... 18/20) Vrhovni sud je ocenio da revizija tužilaca nije osnovana.

U postupku nije učinjena bitna povreda odredaba parničnog postupka iz člana 374. stav 2. tačka 2. ZPP, na koju Vrhovni sud pazi po službenoj dužnosti.

Prema utvrđenom činjeničnom stanju, ugovorom o korišćenju stana koji je zaključen 18.08.1964. godine između pokojne VV kao nosioca stanarskog prava i Preduzeća za gazdovanje stambenim zgradama iz Novog Sada, dodeljen je pokojnoj VV predmetni stan na korišćenje. Počev od 1985. godine sa VV u stanu koji je bio predmet ugovora o korišćenju, živela je tužilja pružajući joj negu i pomoć, a za uzvrat VV je trebalo sa tužiocima da zaključi ugovor o doživotnom izdržavanju. U toku 1990. godine tužilac se sa decom uselio u predmetni stan, započeli su sa renoviranjem stana postavljanjem pločica, parketa i zatvaranjem terase, postavljena je i PVC stolarija. Tužioci, kao i pokojna VV su znali da je za zaključenje ugovora o doživotnom izdržavanju potrebno da VV kao nosilac stanarskog prava otkupi predmetni stan, zbog čega je advokatu dala punomoćje radi potpisivanja ugovora o otkupu stana koje punomoćje je overeno 18.03.1992. godine pred Opštinskim sudom u Šidu. Dana ...1992. godine sastavljen je zapisnik sa usmene rasprave, Gradske uprave, Odeljenja za komunalne poslove, Odsek za imovinsko-pravne poslove u predmetu otkupa predmetnog stana na kom pravo raspolaganja ima Opština Novi Sad, a povodom ostajanja kod zahteva za otkup stana od 17.02.1992. godine. Sutradan ...1992. godine VV je preminula.

Na osnovu utvrđenog činjeničnog stanja, prvostepeni sud je usvojio tužbeni zahtev tužilaca zaključujući da su isti bili u mirnoj i savesnoj državini predmetne nepokretnosti, te da iako su znali da se predmetni stan nalazi u vlasništvu tužene, tužioci u toku državine nisu bili uznemiravani, već su pokušavali redovnim putem da steknu pravo svojine na stanu zbog čega su ispunjeni uslovi za primenu odredbe člana 28. stav 4. Zakona o osnovama svojinskopravnih odnosa.

Drugostepeni sud je preinačio prvostepenu preudu i odbio tužbeni zahtev tužilaca, nalazeći da tužioci nisu savesni držaoci premetnog stana u smislu odredbe člana 72. stav 2. Zakona o osnovama svojinskopravnih odnosa, s obzirom da su sve vreme državine znali da se predmetni stan nalazi u vlasništvu tužene, pa u konkretnom slučaju nisu ispunjeni uslovi za primenu odredbe člana 28. stav 4. Zakona o osnovama svojinskopravnih odnosa.

Po oceni Vrhovnog suda neosnovano revidenti osporavaju pravilnost primene materijalnog prava od strane drugostepenog suda.

Odredbom člana 28. stav 2. Zakona o osnovama svojinskopravnih odnosa propisano je da savestan i zakoniti držalac nepokretne stvari na koju drugi ima pravo svojine, stiče pravo svojine na tu stvar održajem protekom 10 godina, a stavom 4. istog člana propisano je da savestan držalac nepokretne stvari na koju drugi ima pravo svojine stiče pravo svojine na tu stvar održajem protekom 20 godina.

Prema članu 72. istog Zakona državina je zakonita ako se zasniva na punovažnom pravnom osnovu koji je potreban za sticanje prava svojine i ako nije pribavljena silom, prevarom ili zloupotrebom poverenja. Državina je savesna ako držalac ne zna ili ne može znati da stvar koju drži nije njegova. Savesnost državine se pretpostavlja.

Po oceni revizijskog suda pravilan je zaključak drugostepenog suda da tužioci nisu mogli postati vlasnici predmetnog stana po osnovu održaja, s obzirom da je za ovakav način sticanja prava svojine po članu 28. stav 4. Zakona o osnovama svojinskopravnih odnosa, pored proteka vremena potrebno i postojanje savesnosti, koja mora da postoji za sve vreme potrebno za održaj i koja se ogleda u postojanju opravdanog uverenja tužilaca da nepokretnost drže i koriste kao vlasnici. Savesnost državine se pretpostavlja, te stoga ako neko tvrdi da je držalac nesavestan, dužan je da to dokaze, jer je na njemu teret dokazivanja.

Imajući u vidu navedeno, da je za sticanje prava svojine na nepokretnosti putem održaja nužan uslov postojanja savesnosti tužilaca, te da su tužioci bili upoznati sa činjenicom da je sada pokojna VV bila samo nosilac stanarskog prava na spornom stanu, da nije bila vlasnik na istom, jer sa vlasnikom stana nije zaključila ugovor o otkupu stana, zbog čega nije mogla da zaključi ni ugovor o doživotnom izdržavanju sa tužiocima, pa istima nije mogla da prenese veća prava od onih koje je sama imala, to i po oceni ovog suda tužioci nisu dokazali da imaju savesnu državinu koja vodi sticanju prava svojine na spornom stanu, jer okolnost da su tužioci za sve vreme državine sporne nepokretnosti znali da nisu vlasnici iste, isključuje postojanje njihove savesnosti, a samim tim i mogućnost sticanja prava svojine putem održaja. Zbog navedenog nisu ispunjeni uslovi za primenu odredbe člana 28. stav 4. Zakona o osnovama svojinskopravnih odnosa kako je to pravilno zaključio i drugostepeni sud.

Pravilna je i odluka o troškovima parničnog postupka doneta shodno članu 153, 162. i 163. ZPP.

Kako se revizijskim navodima tužilaca ne dovodi u sumnju pravilnost primene materijalnog prava od strane drugostepenog suda, Vrhovni sud je odlučio kao u izreci presude primenom člana 414. ZPP.

Predsednik veća-sudija,

Branka Dražić, s.r.

Za tačnost otpravka

Zamenik upravitelja pisarnice

Milanka Ranković