U IME NARODA

Vrhovni kasacioni sud, u veću sastavljenom od sudija: Branislave Apostolović, predsednika veća, Branislava Bosiljkovića i Biserke Živanović, članova veća, u parnici tužilaca AA i maloletnog BB, kojeg zastupa majka - tužilja AA, oboje iz ..., čiji je punomoćnik Nenad Živković advokat iz ..., protiv tuženog VV iz ..., čiji je punomoćnik Ljiljana Babić Višekruna, advokat iz ..., radi izmene odluke o vršenju roditeljskog prava i delimičnog lišenja roditeljskog prava, odlučujući o reviziji tuženog izjavljenoj protiv presude Apelacionog suda u Beogradu Gž2 799/18 od 22.11.2018. godine i reviziji tužilaca izjavljenoj protiv presude Apelacionog suda u Beogradu Gž2 339/19 od 20.06.2019. godine, u sednici veća održanoj dana 30.01.2020. godine, doneo je

P R E S U D U

ODBIJA SE kao neosnovana revizija tuženog izjavljena protiv presuda Apelacionog suda u Beogradu Gž2 799/18 od 22.11.2018. godine - stava prvog izreke, u delu kojim je odlučeno o izdržavanju.

ODBIJA SE kao neosnovana revizija tužilaca izjavljena protiv presuda Apelacionog suda u Beogradu Gž2 339/19 od 20.06.2019. godine - odluke sadržane u prvom stavu izreke.

O b r a z l o ž e nj e

Presudom Osnovnog suda u Pančevu P2 491/17 od 25.09.2018. godine, stavom prvim izreke, delimično je usvojen precizirani tužbeni zahtev tužilaca AA i maloletnog BB oboje iz ... i izmenjena pravnosnažna i izvršna presuda Osnovnog suda u Pančevu P2 673/16 od 02.02.2017. godine u delu koji se odnosi na uređenje ličnih odnosa tuženog i maloletnog deteta tako što su njihovi lični odnosi uređeni na način naveden u ovom stavu izreke. Stavom drugim izreke, obavezan je tuženi da na ime doprinosa za izdržavanje maloletnog sina BB plaća mesečno 18% od svojih redovnih mesečnih novčanih primanja na tekući račun zakonske zastupnice, majke AA, i to počev od dana presuđenja pa ubuduće sa dospećem svake rate do petog u mesecu za tekući mesec i sa zakonskom zateznom kamatom počev od dospelosti svake pojedinačne rate pa do isplate, sve u roku od 15 dana od dana prijema pravnosnažne odluke pod pretnjom prinudnog izvršenja.Stavom trećim izreke, odbijen je tužbeni zahtev tužilaca u delu visine doprinosa tuženog u izdržavanju maloletnog BB preko dosuđenih 18% pa do traženih 25% redovnih mesečnih primanja tuženog. Stavom četvrtim izreke, usvojen je tužbeni zahtev u delu kojim su tužioci tražili da se tuženi VV delimično liši roditeljskog prava prema tužiocu - maloletnom BB iz ... u delu koji se odnosi na davanje pisane saglasnosti za putovanje deteta sa majkom u inostranstvo i saglasnosti za izdavanje ličnih i putnih isprava te saglasnosti za upis deteta u vrtić i školu. Stavom petim izreke odlučeno je da svaka stranka snosi svoje troškove postupka.

Presudom Apelacionog suda u Beogradu Gž2 799/18 od 22.11.2018. godine, stavom prvim izreke, odbijene su kao neosnovane žalbe parničnih stranaka i potvrđena presuda Osnovnog suda u Pančevu P2 491/17 od 25.09.2018. godine u prvom, drugom i petom stavu izreke. Stavom drugim izreke, ukinuta je presuda Osnovnog suda u Pančevu P2 491/17 od 25.09.2018. godine u četvrtom stavu izreke i u tom delu predmet vraćen prvostepenom sudu na ponovno suđenje. Stavom trećim izreke, odbačena je kao nedozvoljena žalba tuženog izjavljena protiv presude Osnovnog suda u Pančevu P2 491/17 od 25.09.2018. godine u stavu trećem izreke.

Presudom Osnovnog suda u Pančevu P2 851/18 od 10.04.2019. godine, stavom prvim izreke, odbijen je tužbeni zahtev tužilaca AA i maloletnog BB oboje iz ... kojim su tražili da se tuženi VV iz ... delimično liši roditeljskog prava prema maloletnom detetu BB iz ... u delu roditeljskog prava koji se odnosi na davanje pisane saglasnosti za putovanje deteta sa majkom u inostranstvo na letovanje i zimovanje. Stavom drugim izreke, odlučeno je da svaka stranka snosi svoje troškove postupka.

Presudom Apelacionog suda u Beogradu i Gž2 339/19 od 20.06.2019. godine, stavom prvim izreke, odbijena je kao neosnovana žalba tužilje i potvrđena presuda Osnovnog suda u Pančevu P2 851/17 od 10.04.2019. godine u prvom stavu izreke. Stavom drugim izreke, ukinuto je rešenje o troškovima postupka sadržano u drugom stavu izreke iste presude i predmet u tom delu vraćen prvostepenom sudu na ponovni postupak.

Protiv pravnosnažnih presuda donetih u drugom stepenu, revizije su blagovremeno izjavili:

- tuženi, zbog bitnih povreda odredaba parničnog postupka i pogrešne primene materijalnog prava, i

- tužioci, zbog pogrešne primene materijalnog prava.

Obe stranke su revizije izjavile i sa pozivom na odredbu člana 404. Zakona o parničnom postupku, ali se Vrhovni kasacioni sud nije upuštao u ocenu ispunjenosti razloga propisanih navedenom odredbom jer je članom 403. stav 2. tačka 1. Zakona o parničnom postupku (ZPP) u vezi sa članom 208. Porodičnog zakona predviđeno da je u sporovima o izdržavanju i lišenju roditeljskog prava (sporovi iz porodičnih odnosa) revizija uvek dozvoljena.

Odlučujući o izjavljenim revizijama, na osnovu člana 408. ZPP, Vrhovni kasacioni sud je našao da revizije nisu osnovane.

U sprovedenom postupku nije učinjena bitna povreda odredaba parničnog postupka iz člana 374. stav 2. tačka 2. ZPP, na koju revizijski sud pazi po službenoj dužnosti. Nisu osnovani navodi revizije tuženog o bitnoj povredi odredaba parničnog postupka iz člana 374. stav 1. u vezi člana 231. stav 2. ZPP, učinjenoj u drugostepenom postupku jer u ovom sporu nema nepravilne primene pravila o teretu dokazivanja.

Prema utvrđenom činjeničnom stanju, tužilja AA i tuženi su roditelji tužioca, maloletnog BB, rođenog ...2016. godine. Pravnosnažnom presudom Osnovnog suda u Pančevu P2 673/16 od 02.02.2017. godine, donetom u sporu za razvod braka, tuženi je obavezan da plaća izdržavanje maloletnom detetu u iznosu od 8.000,00 dinara mesečno. Označenom presudom maloletno dete tužilje i tuženog povereno je majci na samostalno vršenje roditeljskog prava. Roditelji maloletnog deteta su zaposleni u GG - tužilja kao medicinska sestra, čija zarada u proseku iznosi oko 33.000,00 dinara mesečno, a tuženi kao lekar specijalista, čija zarada u proseku iznosi oko 115.000,00 dinara mesečno. Tužioci žive u zajedničkom domaćinstvu sa roditeljima tužilje AA. Maloletno dete pohađa predškolsku ustanovu, a troškovi njegovog boravka iznose 5.600,00 dinara mesečno. Tuženi živi sam u stanu koji je opterećen hipotekom. Kreditno je zadužen. Pogoršanog je zdravlja i koristi terapiju za hipertenziju i depresiju. Ima obavezu izdržavanja maloletnog deteta iz prethodnog braka u visini od 20% od mesečne zarade. Tužilja nije zahtevala od tuženog pismenu saglasnost za putovanje deteta u inostranstvo.

Polazeći od ovako utvrđenog činjeničnog stanja, nižestepeni sudovi su pravilnom primenom članova 154. stav 1, 160, 161. stav 1, 162. i 164. Porodičnog zakona odlučili o izmeni, povećanju visine izdržavanja određene prethodnom pravnosnažnom presudom.

Izmenjene okolnosti, naročito činjenice da maloletno dete sada koristi usluge predškolske ustanove - vrtića (po ceni od 5.600,00 dinara mesečno) i da je u vreme kada je doneta ranija presuda bio u uzrastu od šest meseci, opravdavaju povećanje visine izdržavanja jer je očigledno doprinos tuženog u izdržavanju i dosuđenim iznosom od 8.000,00 dinara mesečno nije dovoljan da bi se zadovoljile potrebe maloletnog deteta. Tuženi je u mogućnosti da plaća izdržavanje u iznosu koji odgovara visini od 18% njegove zarade, i pored već postojeće obaveze izdržavanja još jednog maloletnog deteta, jer je reč o radno sposobnoj osobi rođenoj 1968. godine koja, s`obzirom na profesiju, ima mogućnost za ostvarenje prihoda i dodatnim radom.

S`toga, nisu osnovani navodi revizije tuženog o previsoko određenoj obavezi izdržavanja maloletnog deteta, imajući u vidu iznos njegove zarade i sve druge okolnosti koje su bitne za ocenu potreba maloletnog deteta i mogućnosti tuženog.

Pravilno su nižestepeni sudovi odlučili i o zahtevu da se tuženi delimično liši roditeljskog prava.

Odredbom člana 82. stav 1. Porodičnog zakona propisano je da roditelj koji nesavesno vrši prava ili dužnosti iz sadržine roditeljskog prava može biti delimično lišen roditeljskog prava.

Tužioci zahtev za delimično lišenje roditeljskog prava zasnivaju na činjenici da tuženi nije dao pismenu saglasnost za putovanje deteta u inostranstvo. Ocenom izvedenih dokaza nižestepeni sudovi su utvrdili da majka maloletnog deteta - tužilja AA, nije tražila od tuženog davanje takve saglasnosti pa zato ne postoji razlog predviđen citiranom zakonskom odredbom - nesavesno vršenje roditeljskog prava ili dužnosti, zbog čega bi tuženog trebalo delimično lišiti roditeljskog prava.

Nisu osnovani navodi revizije o pogrešno primenjenom materijalnom pravu, ako se ima u vidu iskaz tužilje - zakonske zastupnice maloletnog deteta da od tuženog pismenim putem nikada nije tražila saglasnost za putovanje deteta u inostranstvo, za šta nisu postojale smetnje, jer joj je poznato prebivalište tuženog i ustanova u kojoj radi.

Iz navedenih razloga, na osnovu člana 414. stav 1. ZPP, odlučeno je kao u izreci.

Predsednik veća - sudija

Branislava Apostolović, s.r.

Za tačnost otpravka

Upravitelj pisarnice

Marina Antonić