Protiv presude donete u drugom stepenu, tužilac je blagovremeno izjavio reviziju, pobijajući je zbog pogrešne primene materijalnog prava.

Ispitujući pobijanu presudu na osnovu člana 408. Zakona o parničnom postupku - ZPP (''Službeni glasnik RS'', br. 72/11 ... 10/23), Vrhovni sud je ocenio da revizija nije osnovana.

U postupku nije učinjena bitna povreda odredaba parničnog postupka iz člana 374. stav 2. tačka 2. ZPP na koju revizijski sud pazi po službenoj dužnosti.

Prema utvrđenom činjeničnom stanju, 29.11.2017. godine je po naredbi sudije za prethodni postupak, na adresi prebivališta tužioca, sprovedena radnja pretresanja stana zbog sumnje da je tužilac izvršio krivično delo. Naredbu sudije za prethodni postupak od 29.11.2017. godine istog dana izvršili su policijski službenici VV i GG zaposleni u MUP RS PU Zrenjanin kao i tuženi koji je u to vreme takođe bio zaposlen u PU Zrenjanin u odeljenju kriminalističke policije. Tuženi je pristupio izvršenju naredbe na poziv VV, s obzirom da je tog dana bio jedini radno angažovan u svom odeljenju u smeni kada je naredba izvršavana. Po dolasku na adresu prebivališta tužioca, policijski službenici su tužiocu uručili naredbu o pretresu stana koju je on odbio da potpiše. Pretres stana je vršen u prisustvu tužioca i dvojice svedoka, tužiočevog prijatelja i komšije. Svedoci su potpisali zapisnik o pretresu stana u kome je evidentirano da su pretresanje izvršila službena lica, dvojica imenovnih policajaca službenika, i tuženi kao zapisničar. Prilikom potpisivanja zapisnika nisu imali primedbi. Tokom pretresanja stana pronađeni su predmeti koji su od tužioca oduzeti u potvrdi o privremenom oduzimanju stvari, a protiv tužioca je na osnovu primljenih dokaza VJT Zrenjanin podiglo optužnicu 10.07.2018. godine zbog sumnje da je izvršio krivično delo neovlašćena proizvodnja i stavljanje u promet opojnih droga iz člana 246. stav 1. KZ i krivično delo nedozvoljena proizvodnja, držanje, nošenje i promet oružja i eksplozivnih materija iz člana 348. stav 1. KZ. Navedeni postupak je i dalje u toku.

Tužilac tužbom zahteva uklanjanje posledice diskriminatorskog postupanja i naknadu nematerijalne štete po osnovu izvršene diskriminacije, uz tvrdnju da je postupanje tuženog vezano za događaj od 29.11.2017. godine diskriminatorsko odnosno da predstavlja diskriminatorski akt.

Polazeći od ovako utvrđenog činjeničnog stanja nižestepeni sudovi su pravilno odbili zahtev tužioca.

Članom 21. Ustava RS utvrđeno je da su pred Ustavom i zakonom svi jednaki, da svako ima pravo na jednaku zakonsku zaštitu, bez diskriminacije i da je zabranjena svaka diskriminacija, neposredna ili posredna, po bilo kom osnovu, a naročito po osnovu rase, pola, nacionalne pripadnosti, društvenog porekla, rođenja, veroispovesti, političkog ili drugog uverenja, imovnog stanja, kulture, jezika, starosti i psihičkog ili fizičkog invaliditeta. Zabrana diskriminacije zajemčena je i međunarodnim pravnim izvorima – Evropskom konvencijom za zaštitu ljudskih prava i osnovnih sloboda (član 14.) i Dodatnim protokolom broj 12 uz Evropsku konvenciju, kao i Međunarodnim paktom o građanskim i političkim pravima (član 26).

Zakonom o zabrani diskriminacije („Službeni glasnik RS“ br. 22/09, 52/21) propisano je: da izrazi "diskriminacija" i "diskriminatorsko postupanje" označavaju svako neopravdano pravljenje razlike ili nejednako postupanje, odnosno propuštanje (isključivanje, ograničavanje ili davanje prvenstva) u odnosu na lica ili grupe kao i na članove njihovih porodica, ili njima bliska lica, na otvoren ili prikriven način, a koji se zasniva na rasi, boji kože, precima, državljanstvu, nacionalnoj pripadnosti ili etničkom poreklu, jeziku, verskim ili političkim ubeđenjima, polu, rodu, rodnom identitetu, seksualnoj orijentaciji, polnim karakteristikama, nivoom prihoda, imovnom stanju, rođenju, genetskim osobenostima, zdravstvenom stanju, invaliditetu, bračnom i porodičnom statusu, osuđivanosti, starosnom dobu, izgledu, članstvu u političkim, sindikalnim i drugim organizacijama i drugim stvarnim, odnosno pretpostavljenim ličnim svojstvima (u daljem tekstu: lična svojstva) (član 2. stav 1.); da se izrazima lice" i "svako" označavaju onog ko boravi na teritoriji Republike Srbije ili na teritoriji pod njenom jurisdikcijom, bez obzira na to da li je državljanin Republike Srbije, neke druge države ili je lice bez državljanstva, kao i pravno lice koje je registrovano, odnosno obavlja delatnost na teritoriji Republike Srbije (član 2. stav 2.); da izraz "organ javne vlasti" označava državni organ, organ autonomne pokrajine, organ jedinice lokalne samouprave, javno preduzeće, ustanovu, javnu agenciju, drugu organizaciju, odnosno fizičko lice kojem je povereno vršenje javnih ovlašćenja, kao i pravno lice koje osniva ili finansira u celini, odnosno u pretežnom delu, Republika, autonomna pokrajina ili lokalna samouprava (član 2. stav 4.); da su svi jednaki i uživaju jednak položaj i jednaku pravnu zaštitu bez obzira na lično svojstvo i da je svako dužan da poštuje načelo jednakosti, odnosno zabrane diskriminacije (član 4. stav 1. i 2.). Prema članu 45.stav 2. citiranog Zakona tužilac mora da učini verovatnim akt diskriminacije, odnosno da mu je zbog nekog ličnog svojstva povređeno ljudsko ili manjinsko pravo zajemčeno Ustavom, što je neophodna pretpostavka da bi se mogla utvrditi povreda načela zabrane diskriminacije.

Po oceni Vrhovnog suda pravilno su nižestepeni sudovi primenili navedene zakonske odredbe kada su odbili zahtev tužioca, jer postupanje tuženog vezano za događaj od 29.11.2017. godine, koje tužilac opisuje kao diskriminaciju, ne ispunjava uslove za sudsku zaštitu po odredbama Zakona o zabrani diskriminacije. Glavno obeležje diskriminacije je neopravdano pravljenje razlike između lica po osnovu nekog ličnog svojstva. U konkretnom slučaju, tužilac u ovom postupku tvrdi da je tuženi izvršio akt diskriminacije, jer je kao policijski službenik učestvovao 29.11.2017. godine u vršenju službene radnje pretresanja stana tužioca kao osumljičenog bez ovlašćenja nadležnog starešine, te da je koristeći se svojim položajem lica koje istupa ispred javne vlasti ponižavajuće postupao prema tužiocu (terao je tužioca da skine sve sa sebe, da se okreće oko svoje ose i radi čučnjeve) i suprotno pravilima procedure pribavio dokaze koji su kasnije upotrebljeni za podnošenje optužnice protiv tužioca. Na taj način, a kako to pravilno zaključuju i nižestepeni sudovi, tužilac zapravo osporava pravilnost i zakonitost preduzete radnje pretresanja stana, što ne može biti predmet ispitivanja u postupku u kom je cilj tražene pravna zaštite zaštita od diskriminacije, kao u konkretnom slučaju. Ovo s toga jer je tužilac, u smislu iznetih činjeničnih navoda, imao mogućnosti da ispita pravilnost i zakonitost preduzete radnje pretresanja stana u postupku po tužbi protiv države za naknadu štete zbog nezakonitog i nepravilnog rada državnog organa na osnovu člana 172 Zakona o obligacionim odnosima, a to nije učinio.

Naime, član 12. Zakona o zabrani diskriminacije zabranjuje uznemiravanje, ponižavajuće postupanje i polno i rodno uznemiravanje, koje ima za cilj ili predstavlja povredu dostojanstva lica ili grupe lica na osnovu njihovog ličnog svojstva, a naročito ako se time stvara zastrašujuće, neprijateljsko, degradirajuće, ponižavajuće i uvredljivo okruženje. Član 15. stav 1. istog Zakona propisuje da svako ima pravo na jednak pristup i jednaku zaštitu svojih prava pred sudovima i organima javne vlasti, a stav 2. istog člana da se diskriminatorsko ponašanje službenog lica, odnosno odgovornog lica u organu javne vlasti smatra težom povredom radne dužnosti, u skladu sa zakonom. Član 15. iako predviđa poseban slučaj diskriminacije, ne isključuje primenu člana 2. stav 1. Zakona o zabrani diskriminacije kojim je definisan pojam diskriminacije i diskriminatorskog postupanja, tako što je svako neopravdano pravljenje razlike ili nejednako postupanje, odnosno propuštanje vezano za neko lično svojstvo diskriminisanog lica, od kojih su neka lična svojstva izričito i navedena u toj odredbi. Međutim, tužilac u tužbi opisano postupanje tuženog u svojstvu policijskog službenika, kako u pogledu ponižavajućeg postupanja tako i u pogledu nezakonitog i nepravilnog pribavljanja dokaza na osnovu kojih je tužilac kasnije optužen, nije vezao za neko njegovo lično svojstvo niti je tokom postupka učinio verovatnim da je navedeno postupanje bilo diskriminatorsko (vezano za neko lično svojstvo tužioca) u smislu Zakona o zabrani diskriminacije, osnovnog načela Ustava RS o zabrani diskriminacije (član 21.) i člana 1. protokola 12 uz Evropsku konvenciju za zaštitu ljudskih prava i osnovnih sloboda.

U smislu iznetog, tužiocu je nižestepenim odlukama osnovano uskaraćena tražena pravna zaštita, pa su suprotni navodi revizije neosnovani.

Iz navedenih razloga, Vrhovni sud je na osnovu člana 414. stav 1. ZPP odlučio kao u izreci.

Predsednik veća – sudija

Dobrila Strajina, s.r.

Za tačnost otpravka

Zamenik upravitelja pisarnice

Milanka Ranković