U IME NARODA

Vrhovni kasacioni sud, u veću sastavljenom od sudija: Vesne Popović, predsednika veća, Zorane Delibašić i Gordane Komnenić, članova veća, u pravnoj stvari tužilaca AA iz ..., BB iz ... i VV iz ..., čiji je zajednički punomoćnik Dragana Filipović, advokat iz ..., protiv tužene Republike Srbije, Osnovni sud u Staroj Pazovi, Sudska jedinica u Inđiji, koju zastupa Državno pravobranilaštvo, Odeljenje u Novom Sadu, radi naknade štete, odlučujući o reviziji tužilaca AA i BB izjavljenoj protiv presude Apelacionog suda u Novom Sadu Gž1 1684/18 od 16.11.2018. godine, u sednici održanoj 13.07.2020. godine, doneo je

P R E S U D U

ODBIJA SE, kao neosnovana, revizija tužilaca AA i BB izjavljena protiv presude Apelacionog suda u Novom Sadu Gž1 1684/18 od 16.11.2018. godine.

O b r a z l o ž e nj e

Presudom Osnovnog suda u Staroj Pazovi, Sudska jedinica u Inđiji P1 12/18 od 27.04.2018. godine, stavom prvim izreke, obavezana je tužena da svakom od tužilaca za period od septembra 2015. godine zaključno sa januarom 2018. godine isplati pojedinačne mesečne iznose sa zakonskom zateznom kamatom bliže određeno kao u stavu prvom u odnosu na tužioca AA, kao u stavu drugom u odnosu na tužilju BB i kao u stavu trećem u odnosu na tužilju VV. Stavom četvrtim izreke obavezana je tužena da tužiocima solidarno plati troškove ovog postupka u iznosu od 260.101,00 dinara sa zakonskom zateznom kamatom počev od izvršnosti presude do isplate.

Presudom Apelacionog suda u Novom Sadu Gž1 1684/18 od 16.11.2018. godine, stavom prvim izreke delimično je preinačena prvostepena presuda tako što je odbijen zahtev tužilaca AA i BB za naknadu troškova dolaska i odlaska sa rada za period od septembar 2015. do januara 2018. godine i obavezani su tužioci da tuženom solidarno naknade troškove postupka u iznosu od 22.500,00 dinara, kao i odluka o naknadi troškova parničnog postupka tako što je obavezana tužena da tužilji VV naknadi troškove parničnog postupka u iznosu od 108.148,20 dinara sa zakonskom zateznom kamatom od izvršnosti do isplate, dok je u preostalom delu žalba tuženog odbijena i prvostepena presuda potvrđena.

Protiv preinačujućeg dela pravnosnažne presude donete u drugom stepenu, tužioci AA i BB izjavili su reviziju zbog pogrešne primene materijalnog prava.

Vrhovni kasacioni sud je ispitao drugostepenu odluku u pobijanom delu primenom člana 408. ZPP u vezi člana 403. stav 2 tačka 2. ZPP („Službeni glasnik RS“ br. 72/11, 55/14 i 87/18) pa je našao da je revizija neosnovana.

U postupku nije učinjena bitna povreda odredaba parničnog postupka iz člana 374. stav 2. tačka 2. ZPP, na koju revizijski sud pazi po službenoj dužnosti, a revizijom se ne ukazuje na druge povrede postupka zbog kojih se revizija može izjaviti primenom člana 407. stav 1. ZPP.

Prema činjeničnom stanju, na kome je zasnovana pobijana odluka tužioci AA i BB zaposleni su kod tuženog kao ... . Tužilac AA svoj posao obavlja u Osnovnom sudu u ... u Sudskoj jedinici ..., a tužilja BB u sedištu Osnovnog suda u ..., dok je prebivalište tužilaca na teritoriji Grada ... . Gradski javni prevoz je organizovan na teritoriji Grada ... i na teritoriji Opštine ..., dok na teritoriji Opštine ... nema organizovanog gradskog javnog prevoza. Redovna linija međumesnog saobraćaja na relaciji od mesta stanovanja do mesta rada tužilaca ne postoji, osim jednog polaska u toku dana za relaciju ... - ... - ... sa polaskom u 6.45 iz ... i u 11.20 iz ... . Tužioci dolaze na posao i vraćaju se sa posla svojim automobilima. Tužiocima su isplaćivani troškovi prevoza međumesnog saobraćaja srazmerno broju dana provedenih na poslu na osnovu cene autobuske karte.

Tužioci u ovoj parnici potražuju naknadu štete u visini razlike iznosa naknade troškova prevoza koji je tuženi svakom od tužilaca isplatio za sporni period i troškova prevoza koji je svaki od tužilaca za sporni period opredelio u visini od 10% cene goriva po pređenom kilometru u smislu člana 45. PKU za državne organe koji je stupio na snagu 21.03.2015. godine.

Polazeći od ovako utvrđenog činjeničnog stanja, prvostepeni sud je odlučio usvajanjem tužbenog zahteva nalazeći da kako ne postoji organizovan saobraćaj do i od mesta rada tužilaca kao zaposlenih tužioci imaju pravo na isplatu tražene razlike između isplaćenih i uvećanih troškova prevoza saglasno članu 118. Zakona o radu i 45. PKU za državne organe („Službeni glasnik RS“, broj 25/15).

Po oceni Vrhovnog kasacionog suda drugostepeni sud je pravilno primenio materijalno pravo kada je preinačio prvostepenu presudu odbijanjem tužbenog zahteva uz osnovan zaključak da se na tužioce kao izabrana lica - ... u konkretnoj situaciji, obzirom na predmet spora, ne može primeniti član 45. PKU za državne organe („Službeni glasnik RS“, broj 25/15).

Pravo na troškove prevoza garantovano je članom 118. stav 1. tačka 1. Zakona o radu („Službeni glasnik RS“, br. 24/05 sa izmenama), kojim je propisano da zaposleni ima pravo na naknadu troškova za dolazak i odlazak sa rada u visini cene prevozne karte u javnom saobraćaju, u skladu sa opštim aktom i ugovorom o radu. PKU za državne organe („Službeni glasnik RS“, broj 25/15) koji je stupio na snagu 21.03.2015. godine, jeste predvideo veća prava od utvrđenih zakonom u odnosu na pravo na naknadu troškova prevoza članom 45. (u situciji kada ne postoji saobraćaj do mesta rada) ali je u članu 2. ovog PKU jasno određeno da zaposleni u smislu tog ugovora na koje se odnosi njegova neposredna primena jesu državni službenici i nameštenici koji su u radnom odnosu kod RS kao poslodavca, zbog čega je u odnosu na tužioce kao posebnoj kategoriji zaposlenih u državnim organima, koji nisu obuhvaćeni navedenim PKU, isključena njegova neposredna primena.

Naime, tužioci su izabrana lica - ..., tako da se o njihovom pravu na naknadu troškova koji nastaju u vezi s njihovim radom u državnom organu i drugim primanjima, načinu ostvarivanja prava i visina naknade troškova i drugih primanja odlučuje primenom odredbi Uredbe o naknadama i drugim primanjima izabranih i postavljenih lica u državnim organima ("Službeni glasnik RS", br. 86/07, 104/07 115/07, 44/08, 78/12 ) koja u članu 5. propisuje da pravo na naknadu troškova: prevoza za dolazak na rad i za odlazak s rada izabrana i postavljena lica u državnim organima ostvaruju shodnom primenom odredaba uredbe Vlade kojom se uređuje naknada troškova i otpremnina državnih službenika i nameštenika. Uredba o naknadi troškova i otpremnini državnih službenika i nameštenika ("Službeni glasnik RS", br. 98/07, 84/14, 84/15) u delu u kom reguliše naknadu troškova prevoza za dolazak na rad i odlaska sa rada u članu 3. propisuje da državnom službeniku i namešteniku naknađuju se troškovi prevoza za dolazak na rad i za odlazak s rada u visini cene mesečne pretplatne karte u gradskom, prigradskom, odnosno međugradskom saobraćaju.

Zato se u konkretnom slučaju u odnosu na tužioce neposredno primenjuju odredbe Zakona o radu i odredbe Uredbe o naknadama i drugim primanjima izabranih i postavljenih lica u državnim organima ("Službeni glasnik RS", br. 86/07, 104/07 115/07, 44/08, 78/12) koje upućuju na Uredbu o naknadi troškova i otpremnini državnih službenika i nameštenika ("Službeni glasnik RS", br. 98/07, 84/14, 84/15), dok je neposredna primena člana 45 PKU isključena. Pri tom, to dalje znači i da svim izabranim licima pripada pravo na naknadu troškova prevoza u visini cene mesečne pretplatne karte u javnom saobraćaju, što znači i onim izabranim licima koji ne koriste javni saobraćaj, bilo što isti ne postoji ili je neredovan, bilo zato što od kuće do radnog mesta dolaze sopstvenim automobilom ili pešice.

S tim u vezi, neosnovano se revizijom ukazuje na postojanje potrebe za shodnom primenom člana 45. PKU za državne organe („Službeni glasnik RS“, broj 25/15) da budući da zakon i podzakonski akti na kojima se zasniva pravo tužilaca naknadu troškva prevoza ne regulišu situaciju kada nema javnog prevoza od mesta stanovanja do mesta rada. Shodna primena odredaba PKU za državne organe („Službeni glasnik RS“, broj 25/15) prema tužiocima kao izabranim licima bila bi moguća samo u odnosu na prava koja im nisu priznata drugim propisima, a u konkretnom pravo tužilaca na troškove prevoza, kao posebnoj kategoriji zaposlenih u državnim organima, zasnovano je neposredno na zakonu i podzakonskom aktu i određeno u visini cene mesečne pretplatne karte koji su im i isplaćeni za utuženi period.

Imajući u vidu navedeno, na tužioce kao izabrana lica svakako se ne može primeniti PKU iz 2015. godine, pa ni pozicija tužilaca kao izabranih lica nije uporediva sa položajem državnih službenika i nameštenika sa aspekta prava na visnu troškova prevoza priznatim članom 45. PKU za državne organe iz 2015. godine, zbog čega su bez uticaja na drugačije odlučivanje navodi revizije da su tužioci kao zaposleni u dravnim organima u odsustvu mesta za shodnu primenu navedene odredbe PKU dovedeni u neravnopravan položaj u odnosu na zaposlene na koje se neposredno odnosi takva odredba.

Kod takvog stanja, pravilno je drugostepeni sud primenio materijalno pravo kada je preinačio prvostepenu presudu i odbio tužbeni zahtev tužilaca.

Iz navedenih razloga, primenom člana 414. ZPP, odlučeno je kao u izreci.

Predsednik veća - sudija

Vesna Popović, s.r.

Za tačnost otpravka

Upravitelj pisarnice

Marina Antonić