Protiv pravnosnažne presude donete u drugom stepenu tužilac je blagovremeno izjavio reviziju zbog pogrešne primene materijalnog prava.

Tuženi je blagovremeno podneo odgovor na reviziju.

Ispitujući pravilnost pobijane presude u smislu člana 408. ZPP („Službeni glasnik RS“, br. 72/11...87/18), Vrhovni kasacioni sud je našao da je revizija osnovana.

U sprovedenom postupku nije učinjena bitna povreda odredaba parničnog postupka iz člana 374. stava 2. tačka 2) ZPP na koju Vrhovni kasacioni sud pazi po službenoj dužnosti.

Prema utvrđenom činjeničnom stanju, tužilac je bio u radnom odnosu kod tuženog na osnovu ugovora o radu od 01.06.2006. godine, a radni odnos mu je prestao zaključno sa 30.06.2013. godine na osnovu sporazuma od 27.06.2013. godine.

Vlada Republike Srbije, ovde tuženi, reprezentativni sindikati kod tuženog i reprezentativni sindikati na nivou Republike Srbije su 17.06.2008. godine zaključili Socijalni program za „BB“ AD. Članom 9. ovog Programa tuženi se obavezao da odmah nakon preuzimanja „BB“ AD izvrši jednokratno i trajno povećanje zarada zaposlenih u visini od 15% u odnosu na mesec koji je prethodio preuzimanju, uz obavezu da tako utvrđene zarade ubuduće usklađuje sa indeksom troškova života uz realan rast u skladu sa rezultatima poslovanja i rastom bruto društvenog proizvoda u periodu važenja Socijalnog programa (od 17.06.2008. do 31.12.2012. godine). Prezumanje „BB“ AD izvršeno je 11.02.2009. godine. Članom 10 stavom 1. propisano je da se poslodavac obavezuje da se realna vrednost zarada zaposlenih koje su utvrđene članom 9. ovog socijalnog programa ne smanjuje.

Tuženi je svim zaposlenima, osim menadžera prve i druge grupe, isplatio jednokratni dodatak na zaradu od 15% za mesec april 2009. godine na osnovu odluke od 30.04.2009. godine, kojom je predviđena navedena isplata utvrđena članom 42. Kolektivnog ugovora tuženog. U daljem periodu tuženi je zaposlenima usklađivao zaradu sa indeksom troškova života i realnim rastom u skladu sa rezultatima poslovanja i rastom bruto društvenog proizvoda.

Na osnovu nalaza i mišljenja veštaka utvrđena je, za period od 09.05.2011. godine do 31.12.2012. godine, u pojedinačnim mesečnim iznosima visina razlike između zarade koja je tužiocu isplaćena i zarade koja bi bila isplaćena uz uvećanje od 15 % na osnovnu zaradu kako je navedeno u obrazloženju prvostepene presude.

Prema stanovištu prvostepenog suda tužbeni zahtev je osnovan jer je socijalni program opšti akt pošto uređuje prava i obaveze iz radnog odnosa i primenjuje se neposredno, a tuženi nije ispunio svoju obavezu preuzetu zaključivanjem socijalnog programa jer nije uvećao zaradu zaposlenih trajno za sve vreme važenja socijalnog programa.

Drugostepeni sud zaključuje da potraživanje tužioca nije osnovano jer socijalni program nema značaj opšteg akta koji se neposredno primenjuje, jer se njime ne uređuju prava obaveze i odgovornost zaposlenih, već predstavlja akt poslovne politike kojim se utvrđuje sistem mera i aktivnosti na obezbeđenju prava zaposlenih za čijim je radom prestala potreba i druge aktivnosti.

Stanovište drugostepenog suda se ne može prihvatiti kao pravilno. Socijalni program za „BB“ AD ... donet je na osnovu Sporazuma između Vlade Republike Srbije i Vlade Ruske Federacije o saradnji u oblasti naftne i gasne privrede, Protokola o osnovnim uslovima kupovine od strane „VV“ akcije Kompanije „BB“ AD ..., koje čine 51% osnivačkog kapitala, kao i kolektivnog ugovora za „BB“ AD .... Socijalni program su potpisali u ime Vlade Republike Srbije - Minstarstvo rudarstva i energetike Republike Srbije, u ime Društva za istraživanje, proizvodnju, preradu, distribuciju i promet nafte i naftnih derivata i istraživanje i proizvodnju prirodnog gasa „BB“ AD ... – predsednik upravnog odbora i generalni direktor, reprezentativni sindikati kod poslodavca: Jedinstvena sindikalna organizacija „BB“ AD ... i Jedinstvena sindikalna organizacija GG …, reprezentativni sindikati na nivou Republike Srbije i grane: Samostalni sindikat DD i Sindikat ĐĐ. S obzirom na potpisnike ovog Programa određenje njegovog trajanja (do 31.12.2012. godine) i sadržinu programa, može se zaključiti da je u pitanju poseban kolektivni ugovor iz člana 247. u vezi člana 240. Zakona o radu („Službeni glasnik RS“, broj 24/05). Po članu 256. istog zakona opšti i posebni kolektivni ugovor neposredno se primenjuje i obavezuju sve poslodavce koji su u vreme zaključivanja kolektivnog ugovora članovi udruženja poslodavca – učesnika kolektivnog ugovora.

U članu 6. stavu 2. Socijalnog programa predviđeno je da će se ovaj socijalni program primenjivati kao samostalni opšti akt čija je važnost do 31.12.2012. godine. Članom 9. poslodavac se obavezao da odmah nakon preuzimanja BB izvrši jednokratno i trajno povećanje zarada zaposlenih u visini od 15% a u odnosu na mesec koji je prethodio preuzimanju BB uz obavezu da tako utvrđene zarade ubuduće usklađuje sa indeksom troškova života plus realan rast, u skladu sa rezultatima poslovanja i rastom bruto društvenog proizvoda u periodu važenja ovog socijalnog programa.

Bez obzira na naziv akta (pogrešno obeležavanje ne škodi), ovako zaključeni Socijalni program ima karakter opšteg akta - Kolektivnog ugovora koji je tuženi prvobitno priznao ispunjavajući ga (a takvo određenje dali su i njegovi potpisnici u članu 6. stavu 2.) i primenjuje se neposredno. Imajući u vidu da je poslodavac u ovako potpisanom aktu predvideo povećanje zarada zaposlenih jednokratno i trajno i da svoju obavezu nije ispunio (osim za jedan mesec), tužilac osnovano potražuje isplatu razlike u zaradi. Ovo potraživanje predstavlja razliku između isplaćene zarade po aneksima ugovora o radu i zarade koja bi tužiocu pripala po zaključenom Socijalnom programu i zastareva za tri godine (član 196. Zakona o radu).

Poslodavac je u ovako potpisanom aktu predvideo povećanje zarade zaposlenih jednokratno i trajno u visini od 15%. S obzirom na to da svoju obavezu nije ispunio (osim za jedan mesec), tužilac osnovano traži isplatu razlike u zaradi koje potraživanje nije zastarelo u smislu člana 196. Zakona o radu. Zbog toga je revizijski sud preinačio drugostepenu presudu tako što je odbio žalbu tuženog i potvrdio prvostepenu presudu u usvajajućem delu.

Prvostepeni sud je o naknadi troškova postupka odlučio na osnovu pravilne primene odredaba članova 153. stav 1. i 154. ZPP, kao i odredaba Tarife o nagradama i naknadama troškova za rad advokata i Zakona o sudskim taksama.

Na osnovu članova 414. stava 1. i 416. stava 1. ZPP odlučeno je kao u stavu prvom izreke.

Primenom člana 165. stava 2. u vezi članova 153. i 154. ZPP stavom drugim izreke obavezan je tuženi da tužiocu naknadi troškove revizijskog postupka u iznosu od 35.900,00 dinara koji obuhvata nagradu punomoćniku za sastav revizije u iznosu od 12.000,00 dinara i sudske takse na reviziju u iznosu od 9.560,00 dinara i na ovu presudu u iznosu od 14.340,00 dinara.

Predsednik veća - sudija

Branislava Apostolović, s.r.

Za tačnost otpravka

Upravitelj pisarnice

Marina Antonić