U IME NARODA

Vrhovni sud, u veću sastavljenom od sudija: Dragane Marinković, predsednika veća, Marine Milanović i Zorice Bulajić, članova veća, u parnici tužilja AA iz ..., BB iz ... i VV iz ..., čiji je punomoćnik Vladimir Pudar, advokat iz ..., protiv tužene Osnovne škole „Novak Radonić“ iz Mola, koju zastupa Opštinsko pravobranilaštvo Opštine Ada, radi isplate, odlučujući o reviziji tužilja izjavljenoj protiv presude Apelacionog suda u Novom Sadu Gž1 2302/23 od 06.09.2023. godine, u sednici održanoj 12.06.2024. godine, doneo je

P R E S U D U

ODBIJA SE kao neosnovana revizija tužilja izjavljena protiv presude Apelacionog suda u Novom Sadu Gž1 2302/23 od 06.09.2023. godine.

ODBIJAJU SE zahtevi parničnih stranaka za naknadu revizijskih troškova.

O b r a z l o ž e nj e

Presudom Osnovnog suda u Senti P1 181/21 od 29.05.2023. godine, stavom prvim izreke, tužbeni zahtev je usvojen u celosti. Stavom drugim, trećim i četvrtim izreke, obavezana je tužena da tužiljama na ime naknade putnih troškova za gradski prevoz u Molu za period od 01.09.2018. godine do 31.08.2021. godine plati iznose sa zakonskom zateznom kamatom od dospelosti do isplate, kao i iznose na ime obračunate zakonske zatezne kamate od dana dospelosti svakog pojedinačnog potraživanja do 31.08.2021. godine, sve bliže navedeno u ovim stavovima izreke. Stavom petim izreke, obavezana je tužena da tužiljama naknadi parnične troškove od 153.218,00 dinara sa zakonskom zateznom kamatom od izvršnosti do isplate.

Presudom Apelacionog suda u Novom Sadu Gž1 2302/23 od 06.09.2023. godine, stavom prvim izreke, usvojena je žalba tužene i prvostepena presuda preinačena tako što je odbijen tužbeni zahtev kojim su tužilje tražile da se obaveže tužena da im za period od 01.09.2018. godine do 31.08.2021. godine isplati naknadu troškova za dolazak i odlazak sa rada za gradski prevoz u Molu i obračunatu zateznu kamatu do 31.08.2021. godine, u iznosima bliže navedenim u ovom stavu izreke. Stavom drugim izreke, odbijen je zahtev tužilja za naknadu troškova postupka u iznosu od 153.218,00 dinara sa zakonskom zateznom kamatom od izvršnosti do isplate. Stavom trećim izreke, obavezane su tužilje da tuženoj naknade troškove prvostepenog postupka od 73.135,00 dinara i troškove žalbenog postupka od 18.000,00 dinara.

Protiv pravnosnažne presude donete u drugom stepenu, tužilje su blagovremeno izjavile reviziju zbog nepotpuno utvrđenog činjeničnog stanja i pogrešne primene materijalnog prava.

Tužena je podnela odgovor na reviziju.

Vrhovni sud je ispitao pobijanu presudu na osnovu odredbe člana 408. u vezi člana 403. stav 2. tačka 2. Zakona o parničnom postupku („Službeni glasnik RS“ br. 72/11 ... 10/23) i utvrdio da revizija tužilja nije osnovana.

U postupku pred drugostepenim sudom nije učinjena bitna povreda odredaba parničnog postupka iz člana 374. stav 2. tačka 2. Zakona o parničnom postupku, na koju ovaj sud pazi po službenoj dužnosti, niti se navodima revizije dovodi u sumnju zakonitost i pravilnost pobijane presude.

Prema utvrđenom činjeničnom stanju, tužilje su u radnom odnosu kod tužene na neodređeno vreme sa mestom rada u Molu. Tužilje AA i BB imaju prebivalište u ..., dok tužilja VV ima prebivalište u ... . Tužilje su na posao dolazile sopstvenim i javnim prevozom. Za sporni period tužiljama su isplaćeni troškovi međumesnog prevoza na relaciji ... – Mol – ... i ... – Mol – ..., a tužilje u ovom sporu potražuju naknadu troškova lokalnog prevoza u mestu rada u Molu od autobuske stanice do škole. Nalazom veštaka saobraćajne struke utvrđeno je da je udaljenost od autobuskog stajališta u Molu, koje se nalazi severno od raskrsnice ulica JNA i Maršala Tita do ulaza u dvorište tužene škole 100 metara, a udaljenost između autobuskog stajališta u Molu, koje se nalazi južno od navedene raskrsnice do ulaza u dvorište tužene škole 160 metara i da pešak ove razdaljine pređe za vreme od jednog, odnosno jednog i po munuta.

Polazeći od ovako utvrđenog činjeničnog stanja, prvostepeni sud je usvojio tužbeni zahtev primenom člana 118. stav 1. tačka 1. Zakona o radu i člana 26. Posebnog kolektivnog ugovora za zaposlene u osnovnim i srednjim školama i domovima učenika, smatrajući da tužiljama ovi troškovi pripadaju bez obzira na rastojanje između autobuske stanice i škole.

Drugostepeni sud je preinačio prvostepenu presudu i odbio tužbeni zahtev, ocenivši da tužilje nemaju pravo na naknadu troškova za dolazak i odlazak sa rada u smislu lokalnog prevoza u mestu rada, s obzirom da nemaju realnu i stvarnu potrebu za korišćenjem prevoza u mestu rada.

Neosnovano se revizijom tužilja ukazuje da se stanovište drugostepenog suda ne može prihvatiti kao pravilno.

Prema članu 118. stav 1. tačka 1. Zakona o radu („Službeni glasnik Republike Srbije“, broj 24/05...75/14), zaposleni ima pravo na naknadu troškova u skladu sa opštim aktom i ugovorom o radu za dolazak na rad i odlazak sa rada u visini cene prevozne karte u javnom saobraćaju, ako poslodavac nije obezbedio sopstveni prevoz.

Članom 26. stav 1. Posebnog kolektivnog ugovora za zaposlene u osnovnim i srednjim školama i domovima učenika („Službeni glasnik RS“ br. 21/2015, 92/20), propisano je da zaposleni ima pravo na naknadu za dolazak i odlazak sa rada, u visini cene prevozne karte u javnom saobraćaju (gradski, prigradski, međugradski), koja mora biti isplaćena do petog u mesecu za prethodni mesec, ukoliko poslodavac nije obezbedio sopstveni prevoz.

Imajući u vidu navedene norme, proizlazi da je poslodavac u obavezi da zaposlenom isplati troškove za dolazak i odlazak sa posla i bez uticaja na ostvarenje ovog prava je da li zaposleni koristi javni ili sopstveni prevoz, niti je isto uslovljeno podnošenjem zahteva. Međutim, kako ostvarivanje ovog prava ne bi bilo suprotno cilju zbog kojeg je ustanovljeno, ukoliko troškove traži zaposleni koji te troškove nema, u svakom konkretnom slučaju se ceni da li je zaposleni imao realnih i objektivnih potreba za korišćenjem prevoza. U konkretnom slučaju, tužiljama su troškovi za dolazak i odlazak sa posla od mesta stanovanja do mesta rada (međumesni prevoz) isplaćeni, a veštačenjem je utvrđeno da razdaljina od autobuskog stajališta u mestu rada do ulaza u dvorište tužene iznosi sto, odnosno stošezdeset metara i da je pešak može preći za vreme od jednog, odnosno jednog i po munuta. S obzirom na utvrđeno pravilno je odbijen zahtev, jer je mesto rada tužilja (škola) u neposrednoj blizini autobuske stanice do koje stižu iz mesta stanovanja i koji su im troškovi plaćeni. Sledom navedenog, pravilan je zaključak drugostepenog suda da ne postoji objektivna potreba tužilja za korišćenjem prevoza na navedenoj razdaljini, bez obzira što Zakon o radu i Poseban kolektivni ugovor ne uslovljavaju pravo na isplatu ovih troškova udaljenošću, odnosno rastojanjem. I po shvatanju Vrhovnog suda, prema razumnoj oceni ova činjenica (udaljenost 100, odnosno 160 metara) ne opravdava osnovanost zahteva za naknadu troškova prevoza u mestu rada. Imajući u vidu navedeno, neosnovani su navodi revizije o pogrešnoj primeni materijlanog prava.

Pored toga, revizijom se neosnovano ukazuje na drugačije odluke, jer postojanje drugačije odluke ne ukazuje nužno i na drugačiji pravni stav, jer pravilna primena prava u sporovima sa zahtevom kao u konkretnom slučaju, zavisi od utvrđenog činjeničnog stanja.

Iz iznetih razloga, odlučeno je kao u izreci, na osnovu člana 414. stav 1. ZPP.

Tužilje nisu uspele u revizijskom postupku zbog čega im ne pripadaju troškovi tog postupka, a zahtev tužene za naknadu troškova za sastav odgovora na reviziju je odbijen, jer ovi troškovi nisu bili nužni i neophodni za donošenje odluke o reviziji, pa je primenom člana 165. ZPP odlučeno kao u stavu drugom izreke.

Predsednik veća – sudija

Dragana Marinković,s.r.

Za tačnost otpravka

Zamenik upravitelja pisarnice

Milanka Ranković