Vrhovni sud, u veću sastavljenom od sudija: Branke Dražić, predsednika veća, Marine Milanović, Vesne Mastilović, Vladislave Milićević i Ivane Rađenović, članova veća, u parnici iz radnog odnosa tužioca AA iz ..., čiji je punomoćnik Marija Kitarović, advokat iz ..., protiv tužene Republike Srbije - Ministarstvo unutrašnjih poslova, koju zastupa Državno pravobranilaštvo sa sedištem u Beogradi, radi isplate, odlučujući o revizijama tužioca i tužene izjavljenim protiv presude Apelacionog suda u Beogradu Gž1 1409/23 od 29.03.2023. godine, u sednici veća održanoj 02.04.2025. godine, doneo je

R E Š E NJ E

DOZVOLJAVA SE odlučivanje o posebnim revizijama tužioca i tužene izjavljenim protiv presude Apelacionog suda u Beogradu Gž1 1409/23 od 29.03.2023. godine.

UKIDA SE presuda Apelacionog suda u Beogradu Gž1 1409/23 od 29.03.2023. godine i predmet VRAĆA drugostepenom sudu na ponovno suđenje.

O b r a z l o ž e nj e

Presudom Prvog osnovnog suda u Beogradu P1 1227/20 od 20.10.2020. godine, koja je ispravljena rešenjem tog suda P1 1227/20 od 02.02.2021. godine i P1 1227/20 od 08.06.2021. godine, stavom prvim izreke, delimično je usvojen tužbeni zahtev i obavezana tužena da na ime materijalne štete zbog manje isplaćenih neto plata za period od 05.10.2015. godine do 31.10.2017. godine isplati tužiocu ukupan iznos od 1.661.030,02 dinara sa zakonskom zateznom kamatom na novčane iznose u svakom mesecu označenog perioda navedene u ovom stavu izreke, počev od označenih datuma pa do isplate. Stavom drugim izreke, odbijen je tužbeni zahtev kojim je tužilac tražio da se obaveže tužena na isplatu naknade materijane štete zbog manje isplaćenih neto plata za period od 05.10.2015. godine do 31.10.2017. godine preko dosuđenog, a do traženog iznosa, u novčanim iznosima navedenim u ovom stavu izreke, sa zakonskom zateznom kamatom na svaki navedeni iznos počev od označenih datuma pa do isplate. Stavom trećim izreke, obavezana je tužena da na iznose iz stava prvog izreke obračuna po stopi važećoj na dan uplate doprinose za penzijsko i invalidsko osiguranje za period od 05.10.2015. godine do 30.09.2017. godine i da ih u korist tužioca uplati Republičkom fondu za penzijsko i invalidsko osiguranje – Filijala za Grad Beograd. Stavom četvrtim izreke, odbijen je tužbeni zahtev kojim je tužilac tražio da se tužena obaveže da na iznose iz stava drugog izreke presude u njegovu korist obračuna prema stopi važećoj na dan uplate doprinose za penzijsko i invalidsko osiguranje za period od 05.10.2015. godine do 31.10.2017. godine i uplati iz Republičkom fondu za penzijsko i invalidsko osiguranje – Filijali za Grad Beograd. Stavom petim izreke, obavezana je tužena da na ime troškova parničnog postupka plati tužiocu iznos od 268.020,00 dinara sa zakonskom zateznom kamatom od nastupanja uslova za izvršenje do isplate.

Presudom Apelacionog suda u Beogradu Gž1 1409/23 od 29.03.2023. godine, stavom prvim izreke, odbijene su kao neosnovane žalbe tužioca i tužene i potvrđena je presuda Prvog osnovnog suda u Beogradu P1 1227/20 od 20.10.2020. godine, koja je ispravljena rešenjem tog suda P1 1227/20 od 02.02.2021. godine. Stavom drugim izreke, odbijeni su kao neosnovani zahtevi tužioca i tužene za naknadu troškova drugostepenog postupka.

Protiv pravnosnažnog dela presude donetog u drugom stepenu, obe stranke su, na osnovu člana 404. ZPP, blagovremeno izjavile revizije, zbog pogrešne primene materijalnog prava, radi ujednačavanja sudske prakse.

Po oceni Vrhovnog suda u ovom sporu posebne revizije stranaka su dozvoljene radi ujednačavanja sudske prakse zbog čega je odlučeno kao u stavu prvom izreke.

Odlučujući o izjavljenim revizijama na osnovu člana 408. ZPP, Vrhovni sud je ocenio da su revizije osnovane.

Prema utvrđenom činjeničnom stanju, tužilac je sa radnog mesta načelnika Policijske stanice u ... premešten na radno mesto u Službu za borbu protiv organizovanog kriminala, radi obavljanja finansijskih istraga. Veštačenjem – poređenjem proseka plate tužioca na prethodnom radnom mestu i radnom mestu na kome je premešten, utvrđeno je da je tužena u spornom periodu nije isplaćivala platu u skladu sa propima kojima je uređen način obračuna plate lica koja obavljaju poslove u posebnim organizacionim jedinicama državnih organa nadležnih za suzbijanje organizovanog kriminala. Poređenjem plate isplaćene tužiocu za oktobar 2015. godine – pre premeštaja na radno mesto u Službu za borbu protiv organizovanog kriminala sa isplaćenom platom, utvrđeno je da je tužilac u odnosu na prethodno radno mesto primio platu manju za 21,91% (79,09% plate u odnosu na prethodno radno mesto).

Na osnovu ovako utvrđenog činjeničnog stanja, nižestepeni sudovi su primenom člana 146. stav 1. i 2. Zakona o policiji, članova 10. i 18. Zakona o organizaciji i nadležnosti državnih organa u suzbijanju organizovanog kriminala, korupcije i drugih posebno teških krivičnih dela i člana 2. Uredbe o platama lica koja obavljaju poslove u posebnim organizacionim jedinicama državnih organa nadležnih za suzbijanje organizovanog kriminala u vezi sa članom 154. Zakona o obligacionim odnosima, delimično usvojili tužbeni zahtev. O visini novčanog potraživanja tužioca sudovi su odlučili na osnovu nalaza veštaka, na koji tužena strana nije imala primedbe.

Po oceni Vrhovnog suda, osnovano se revizijama stranaka ukazuje na pogrešnu primenu materijalnog prava od strane nižestepenih sudova.

Odredbom člana 18. stav 1. Zakona o organizaciji i nadležnosti državnih organa u suzbijanju organizovanog kriminala, korupcije i drugih posebno teških krivičnih dela propisano je da lica koja obavljaju poslove i zadatke u državnim organima i posebnim organizacionim jedinicama iz tog zakona imaju pravo na platu koja ne može biti veća od dvostrukog iznosa plate koju bi ostvarila lica zaposlena na odgovarajućim poslovima i zadacima u Tužilaštvu za organizovani kriminal, Višem sudu u Beogradu, Apelacionom sudu u Beogradu, Ministarstvu unutrašnjih poslova i Okružnom zatvoru u Beogradu. Prema 2. stavu te odredbe plate tih lica određuje Vlada.

Vlada Republike Srbije je Uredbom o platama lica koja obavljaju poslove u posebnim organizacionim jedinicama državnih organa nadležnih za suzbijanje organizovanog kriminala propisala da se plate lica koja obavljaju poslove u tim organizacionim jedinicama državnih organa obračunavaju i isplaćuju u dvostrukom iznosu plate koju su ostvarili na poslovima sa kojih su stupili na rad u organizacione jedinice iz člana 1. Uredbe (član 2. stav 1.).

Iz navedenog proizilazi da je Uredbom ustanovljeno pravo tužioca na isplatu dvostrukog iznosa plate koju bi u spornom periodu ostvarivao u odnosu na visinu osnovne plate koju bi primao na mesečnom nivou na radnom mestu na kojem je bio radno angažovan pre upućivanja u Službu za borbu protiv organizovanog kriminala. To podrazumeva da svako uvećanje osnovne mesečne plate na ranijem radnom mestu tužioca posledično dovodi do uvećanja dvostrukog iznosa njegove plate u Službi za borbu protiv organizovanog kriminala.

Iz spisa predmeta proizlazi da je Vrhovni kasacioni sud rešenjem Rev2 2405/2021 od 27.10.2022. godine dozvolio odlučivanje o posebnim revizijama tužioca i tužene izjavljenim protiv presude Apelacionog suda u Beogradu Gž1 3949/20 od 17.03.2021. godine, ukinuo presudu Apelacionog suda u Beogradu Gž1 3949/20 od 17.03.2021. godine i predmet vratio drugostepenom sudu na ponovno suđenje, jer je usled pogrešne primene materijalnog prava činjenično stanje ostalo nepotpuno utvrđeno.

Odredbom člana 419. ZPP propisano je da ako u članu 403. do 418. ovog Zakona nije drugačije propisano, u postupku povodom revizije, shdono se primenjuju, pored ostalih taksativno navedenih u tom članu i odredbe člana 395. do 398. ovog Zakona, a odredbom člana 398. stav 2. ZPP propisano je da je prvostepeni sud dužan da izvede sve parnične radnje i da raspravi sva sporna pitanja na koja je ukazao drugostepeni sud u svom rešenju.

Međutim, drugostepeni sud u ponovnom postupku nije postupio po primedbama Vrhovnog kasacionog suda datim u rešenju Rev2 2405/2021 od 27.10.2022. godine, nije postupio u smislu člana 383. stav 3. i 4. ZPP, jer je radi pravilnog utvrđenja činjeničnog stanja bilo potrebno da se pred drugostepenim sudom ponove već izvedeni dokazi ili dokazi čije je izvođenje odbio prvostepeni sud na raspravi pred drugostepenim sudom, pa u ponovnom postupku, usled pogrešne primene materijalnog prava činjenično stanje u ovoj parnici nije u potpunosti utvrđeno jer visina novčanog potraživanja tužioca je utvrđivana upoređivanjem njegove prosečne plate na prethodnom radnm mestu u dvostrukom iznosu sa platom koju je isplaćivala na radnom mestu na koje je premešten; na osnovu nalaza i mišljenja veštaka, bez razjašnjenja njegovim saslušanjem, ne može se sa sigurnošću zaključiti na koji način je vršen obračun dvostruke plate tužiocu, odnosno šta je korišćeno kao osnovica za obračun dvostruke plate u svakom mesecu spornog perioda i da li je ta osnovica uvećavana u skladu sa povećanjima plate na prethodnom tužiočevom radnom mestu, kako je to i navedeno i naloženo u rešenju Vrhovnog kasacionog suda Rev2 2405/2021 od 27.10.2022. godine.

Iz navedenih razloga, pobijana drugostepena presuda je morala biti ukinuta i predmet vraćen drugostepenom sudu na ponovno suđenje. U ponovnom postupku drugostepeni sud će postupiti po iznetim primedbama ovog suda, nakon čega će pravilnom primenom materijalnog prava doneti pravilnu i zakonitu odluku.

Ukinuta je i odluka o troškovima parničnog postupka jer isti zavise od konačnog ishoda parnice.

Sa iznetih razloga odlučeno je kao u drugom stavu primenom člana 416. stav 2. ZPP.

Predsednik veća – sudija

Branka Dražić, s.r.

Za tačnost otpravka

Zamenik upravitelja pisarnice

Milanka Ranković