Protiv pravnosnažne presude donete u drugom stepenu tužilac je blagovremeno izjavio reviziju, pobijajući je u delu kojim je odbijen tužbeni zahtev, zbog pogrešne primene materijalnog prava.

Tuženi je podneo odgovor na reviziju sa zahtevom za naknadu troškova povodom tog odgovora.

Vrhovni sud je ispitao pobijanu presudu na osnovu člana 408. u vezi člana 403. stav 2. tačka 2. Zakona o parničnom postupku („Službeni glasnik RS“ br. 72/11 ... 10/23), pa je našao da revizija nije osnovana.

U postupku nije učinjena bitna povreda odredaba parničnog postupka iz člana 374. stav 2. tačka 2. ZPP na koju revizijski sud pazi po službenoj dužnosti.

Prema utvrđenom činjeničnom stanju, tužilac je u utuženom periodu bio u radnom odnosu kod tuženog na neodređeno vreme na poslovima „...", na osnovu ugovora o radu od 11.02.2009. godine i pripadajućih Aneksa ugovora o radu. Tačkom 14. Ugovora o radu i Aneksima broj 2 Od 01.02.2010. godine i broj 3 od 19.07.2010. godine, stranke su ugovorile da osnovnu zaradu zaposlenog čini proizvod osnovne zarade za najjednostavniji posao pri prosečnom mesečnom fondu časova od 174 časa i koeficijenta posla 2,0 i da se novčani iznos osnovne zarade za puno radno vreme i standardni učinak utvrđuje u bruto iznosu od 37.705,34 dinara

U utuženom periodu tuženi je isplaćivao tužiocu zaradu obračunatu u skladu sa ugovorom o radu i aneksima, a isplaćeni iznosi neto mesečnih zarada tužioca bili su viši u odnosu na propisanu neto minimalnu zaradu u Republici Srbiji. Tuženi prilikom obračuna zarade tužioca nije primenjivao cenu rada propisanu Posebnim kolektivnim ugovorom za delatnost putne privrede RS („Službeni glasnik RS", broj 3/15), a to je cena rada u visini minimalne cene rada utvrđene odlukom Socijalno ekonomskog saveta osnovanog za teritoriju Republike Srbije.

Ekonomsko finansijskim veštačenjem izvršen je obračun razlike zarade između isplaćene zarade tužiocu i zarade obračunate prema koeficijentu posla 2,0 i cene rada u visini minimalne cene rada utvrđene odlukom Socijalno ekonomskog saveta osnovanog za teritoriju Republike Srbije za utuženi period u iznosu od 524.849,71. Takođe, iz dopunskog nalaza i mišljenja veštaka je utvrđeno da je tuženi isplatio tužiocu veći iznos zarade za utuženi period u odnosu na zaradu obračunatu množenjem koeficijenta posla koji tužilac obavlja propisanog PKU za delatnost putne privrede od 1,2 (najniži koeficijent određen za II grupu poslova) i minimalne cene rada utvrđene u skladu sa zakonom, a ako se zarada obračuna množenjem koeficijenta posla koji tužilac obavlja propisanog PKU za delatnost putne privrede od 1,5 (najviši koeficijent određen za II grupu poslova) i minimalne cene rada, tužiocu je manje isplaćena zarada u iznosu od 42.798,54 dinara.

Potraživanje tužioca kao bivšeg zaposlenog koji ima potraživanje po osnovu manje isplaćenih zarada pre 31.10.2021. godine uključeno u Unapred pripremljeni plan reorganizacije kod tuženog broj 2 Reo 1/2022 i razvrstano u prvu klasu poverilaca.

Polazeći od ovako utvrđenog činjeničnog stanja, prvostepeni sud je primenom odredaba članova 8, 104 stav 1. i 107. stav 4. Zakona o radu i člana 33. i 34. PKU za delatnost putne privrede, usvojio tužbeni zahtev. Po oceni prvostepenog suda, tuženi je u spornom periodu isplatu zarade tužiocu vršio određivanjem manje cene rada od cene rada koja bi mu pripadala prema PKU za delatnost putne privrede, pa se samim tim isplate koje zavise od osnovne zarade vršene su u manjim iznosima.

Drugostepeni sud je preinačio prvostepenu presudu i odbio tužbeni zahtev, nalazeći da cena rada koju primenjuje poslodavac prilikom obračuna zarade može biti niža od one koju određuje Socijalno-ekonomski savet, ali iznos zarade koji se isplaćuje zaposlenom ne sme biti niži od minimalne zarade. S obzirom da je tužiocu u spornom periodu obračunavana i isplaćivana zarada u skladu sa ugovorom o radu i pripadajućim aneksima i da je tako isplaćena zarada bila veća od minimalne zarade i zarade obračunate prema parametrima koje predviđa PKU za delatnost putne privrede, taj sud zaključuje da tužiočevo potraživanje nije osnovano. Tužilac nema pravo na traženu razliku zarade obračunatu kombinovanjem parametra — cene rada iz PKU i koeficijenta iz ugovora o radu, odnosno aneksa. Ovo i stoga što je tužena isplaćivala zaradu tužiocu u utuženom periodu koja je bila veća od zarade obračunate na način na koji to propisuje PKU za koeficijent posla koji tužilac obavlja od 1,2, a tužilac nije dokazao da bi mu u takvoj situaciji pripadao koeficijent od 1,5 kao najveći koeficijent za grupu poslova u koju spada posao koji tužilac obavlja.

Vrhovni sud smatra da je stanovište drugostepenog suda zasnovano na pravilnoj primeni materijalnog prava.

Zakonom o radu („Službeni glasnik RS“, broj 24/05...54/14), članom 104. stav 1. propisano je da zaposleni ima pravo na odgovarajuću zaradu, koja se utvrđuje u skladu sa zakonom, opštim aktom i ugovorom o radu.

Prema članu 111. stav 1. Zakona o radu, zaposleni ima pravo na minimalnu zaradu za standardni učinak i vreme provedeno na radu, a minimalna zarada se određuje na osnovu minimalne cene rada utvrđene u skladu sa ovim zakonom, vremena provedenog na radu i poreza i doprinosa koji se plaćaju iz zarade. (stav 2.)

Odredbom člana 112. navedenog zakona, pored ostalog propisano je: da se minimalna cena rada utvrđuje odlukom Socijalno-ekonomskog saveta osnovanog za teritoriju Republike Srbije (stav 1) i da se pri utvrđivanju minimalne cene rada polazi naročito od egzistencijalnih i socijalnih potreba zaposlenog i njegove porodice izraženih kroz vrednost minimalne potrošačke korpe, kretanja stope zaposlenosti na tržištu rada, stope rasta bruto domaćeg proizvoda, kretanja potrošačkih cena, produktivnosti i prosečne zarade u Republici (stav 3).

Posebnim kolektivnim ugovorom za delatnost putne privrede („Službeni glasnik RS", broj 3/15), koji je bio u primeni od 22.1.2015. godine, članom 33. ugovoreno je: da su elementi osnovne zarade zaposlenog cena rada i koeficijent posla koji zaposleni obavlja (stav 1.); da se cena rada ugovara u visini minimalne cene rada utvrđene odlukom Socijalno ekonomskog saveta osnovanog za teritoriju Republike Srbije, odnosno Vlade Republike Srbije u skladu sa zakonom (stav 2.); kao i da se opis poslova iz pravilnika o organizaciji i sistematizaciji poslova vrednuje kroz koeficijente poslova koji se utvrđuju opštim aktom kod poslodavca u skladu sa Kolektivnim ugovorom. Prema članu 34. istog kolektivnog ugovora osnovna zarada se dobija množenjem koeficijenta posla koji zaposleni obavlja i iznosa osnovne zarade za najjednostavniji posao (cene rada) kod poslodavca (stav 1.), a koeficijent posla koji zaposleni obavlja zavisi od vrste i stepena stručne spreme, složenosti i odgovornosti, uslova rada i drugih posebnih uslova (stav 2.). Stavom 3. ovog člana ugovoreno je da se koeficijenti za karakteristične poslove određuju po grupama poslova, i to, između ostalog, za II grupu poslova, poslova koja zahteva obrazovanje za rad u trajanju od 2 godine (I i II stepen - PK radnik), podrazumeva rad na manje složenim i srednje složenim poslovima, na kojima se rad ponavlja uz povremenu pojavu novih poslova), u visini od 1.20 do 1.50.

Zakon o radu garantuje pravo zaposlenog na minimalnu zaradu, a minimalna zarada se određuje na osnovu minimalne cene rada koja se utvrđuje odlukom Socijalno- ekonomskog saveta. Iznos koji poslodavac isplati zaposlenom na ime zarade ne sme biti niži od minimalne zarade, ali ugovorena cena rada može biti niža od minimalne cene rada koju određuje Socijalno-ekonomski savet.

U spornom periodu tužiocu je obračunavana i isplaćivana zarada u skladu sa ugovorom o radu i pripadajućim aneksima i tako isplaćena zarada bila je veća od minimalne zarade i zarade obračunate na način na koji to propisuje PKU za delatnost putne privrede, množenjem koeficijenta posla koji tužilac obavlja od 1,2 (najniži koeficijent određen za II grupu poslova) i cene rada u visini minimalne cene rada utvrđene odlukom Socijalno ekonomskog. Kod navedenog, bez značaja je okolnost da je prilikom obračuna zarade tuženi koristio cenu rada koja je manja od minimalne cene rada utvrđene odlukom Socijalno ekonomskog saveta, propisana navedenim PKU, a imajući u vidu i da je tužiocu visina osnovne zarade određena ugovorom o radu sa pripadajućim aneksima u smislu člana 33. stav 1. tačka 10. Zakona o radu, a da vezanost zarade za visinu minimalne cene rada po radnom času nije ugovorena.

Suprotno navodima revizije, pravilno je stanovište drugostepenog suda da tužilac nema pravo na traženu razliku zarade obračunatu kombinovanjem parametra — cene rada iz PKU i koeficijenta posla od 2,0 sadržanog u ugovoru o radu i aneksima ugovora o radu, jer mu ovaj koeficijent ne pripada prema navedenom Posebnom kolektivnom ugovoru za poslove koje je obavljao u utuženom periodu, shodno stručnoj spremi, složenosti i odgovornosti. Radno mesto tužioca (...), spada u II grupu poslova za koju je propisan koeficijent 1,20 do 1,50, pri čemu je drugostepeni sud pravilno zaključio da tužilac nije dokazao da da bi, saglasno merilima određenim navedenim Posebnim koletivnim ugovorom, imao pravo na bilo koji koeficijent veći od koeficijenta 1,20.

Suprotno revizijskim navodima, u postupku je utvrđeno da je tužiocu u spornom periodu isplaćivana ugovorena zarada koja je bila viša od minimalne zarade propisane odredbom člana 111. Zakona o radu i zarade obračunate primenom odredbi članova 33. i 34 PKU, pa se revizijom neosnovano ukazuje na pogrešnu primenu materijalnog prava.

Prilikom donošenja odluke, ovaj sud je cenio ostale revizijske navode, ali je zaključio da isti nisu od uticaja na drugačiju odluku, jer je drugostepena presuda doneta pravilnom primenom materijalnog prava.

Iz iznetih razloga, na osnovu člana 414. stav 1. ZPP, Vrhovni sud je odlučio kao u izreci.

Zahtev tuženog za naknadu troškova odgovora na reviziju je odbijen na osnovu člana 154. stav 1. ZPP, jer se ne radi o troškovima potrebnim za vođenje ove parnice, zbog čega je u smislu odredbe člana 165. stav 1. ZPP odlučeno kao u drugom stavu izreke

Predsednik veća – sudija

Jelica Bojanić Kerkez, s.r.

Za tačnost otpravka

Zamenik upravitelja pisarnice

Milanka Ranković