U IME NARODA

Vrhovni kasacioni sud, u veću sastavljenom od sudija: Biserke Živanović, predsednika veća, Spomenke Zarić, Gordane Komnenić, Dobrile Strajina i Zorana Hadžića, članova veća, u parnici tužilje AA iz ..., čiji je punomoćnik advokat Jelena Rajačić iz ..., protiv tuženog Instituta za plućne bolesti Vojvodine, čiji je punomoćnik advokat Vera Grbović iz ..., radi isplate, odlučujući o reviziji tuženog izjavljenoj protiv presude Apelacionog suda u Novom Sadu Gž1 338/22 od 07.02.2022. godine, u sednici veća održanoj 14.07.2022. godine, doneo je

P R E S U D U

DOZVOLJAVA SE odlučivanje o posebnoj reviziji tuženog izjavljenoj protiv presude Apelacionog suda u Novom Sadu Gž1 338/22 od 07.02.2022. godine.

PREINAČUJU SE presuda Apelacionog suda u Novom Sadu Gž1 338/22 od 07.02.2022. godine i presuda Osnovnog suda u Novom Sadu P1 549/2021 od 30.11.2021. godine u stavovima prvom i drugom izreke, tako što se ODBIJA, kao neosnovan, tužbeni zahtev tužilje, kojim je tražila da joj tuženi na ime naknade troškova za ishranu u toku rada, za period od 01.02.2018. godine do 31.12.2020. godine isplati iznos od 84.645,75 dinara sa zateznom kamatom od 16.11.2021. godine do isplate, kao i iznos od 18.188,27 dinara na ime zatezne kamate obračunate od dospelosti do 15.11.2021. godine, na ime regresa za korišćenje godišnjeg odmora za period od 01.02.2018. godine do 31.12.2020. godine, iznos od 79.848,54 dinara, sa zateznom kamatom od 16.11.2021. godine do isplate, kao i iznos od 16.970,67 dinara na ime zatezne kamate obračunate od dospelosti do 15.11.2021. godine, kao i zahtev tužilje za naknadu troškova parničnog postupka.

OBAVEZUJE SE tužilja da tuženom naknadi troškove celog postupka u iznosu od 111.378,40 dinara, sa zakonskom zateznom kamatom od izvršnosti presude do isplate, u roku od 15 dana od dana dostavljanja prepisa presude.

O b r a z l o ž e nj e

Presudom Osnovnog suda u Novom Sadu P1 549/2021 od 30.11.2021. godine, stavom prvim izreke obavezan je tuženi da tužilji na ime naknade troškova za ishranu u toku rada, za period od 01.02.2018. godine do 31.12.2020. godine isplati iznos od 84.645,75 dinara sa zateznom kamatom od 16.11.2021. godine do isplate, kao i iznos od 18.188,27 dinara na ime zatezne kamate obračunate od dospelosti do 15.11.2021. godine. Stavom drugim izreke obavezan je tuženi da tužilji na ime regresa za korišćenje godišnjeg odmora za period od 01.02.2018. godine do 31.12.2020. godine, isplati iznos od 79.848,54 dinara, sa zateznom kamatom od 16.11.2021. godine do isplate, kao i iznos od 16.970,67 dinara na ime zatezne kamate obračunate od dospelosti do 15.11.2021. godine. Stavom trećim izreke odbijen je preostali deo tužbenog zahteva tužilje preko iznosa dosuđenih stavovima prvim i drugim izreke, do traženih iznosa na ime isplate naknade troškova za ishranu u toku rada i regresa za korišćenje godišnjeg odmora, kao i na ime obračunate zatezne kamate, na način bliže opisan u ovom stavu izreke. Stavom četvrtim izreke obavezan je tuženi da tužilji isplati troškove parničnog postupka u iznosu od 33.154,00 dinara sa zakonskom zateznom kamatom od izvršnosti do isplate. Stavom petim izreke tužilja je oslobođenja obaveze plaćanja sudskih taksi.

Presudom Apelacionog suda u Novom Sadu Gž1 338/22 od 07.02.2022. godine odbijena je žalba i potvrđena prvostepena presuda u usvajajućem delu odluke o tužbenom zahtevu.

Protiv pravnosnažne presude donete u drugom stepenu, tuženi je blagovremeno izjavio reviziju, zbog bitne povrede odredaba parničnog postupka i pogrešne primene materijalnog prava, sa predlogom da se o reviziji odluči kao izuzetno dozvoljenoj, u smislu odredbe člana 404. stav 1. Zakona o parničnom postupku.

Po oceni Vrhovnog kasacionog suda, ispunjeni su uslovi za odlučivanje o posebnoj reviziji tuženog, radi ujednačavanja sudske prakse o pravu zaposlenih u Institutu za plućne bolesti Vojvodine na isplatu naknade troškova za ishranu u toku rada i regresa za korišćenje godišnjeg odmora, na osnovu odredbe člana 404. stav 1. Zakona o parničnom postupku („Službeni glasnik RS“, br. 72/11... 18/20), pa je odlučeno kao u stavu prvom izreke.

Ispitujući pobijanu presudu, u smislu odredbe člana 408. Zakona o parničnom postupku, Vrhovni kasacioni sud je utvrdio da je revizija tuženog osnovana.

U postupku nije učinjena bitna povreda odredaba parničnog postupka iz člana 374. stav 2. tačka 2. Zakona o parničnom postupku, na koju Vrhovni kasacioni sud pazi po službenoj dužnosti.

Prema utvrđenom činjeničnom stanju, tužilja je u spornom periodu bila u radnom odnosu kod tuženog gde je obavljala ... u Odseku za tehničke poslove, sa koeficientom za obračun plate od 7,34. Zarada tužilje za obavljeni rad i vreme provedeno na radu utvrđena je tako što se osnovica za obračun i isplatu koju utvrđuje Vlada RS pomnoži sa koeficijentom radnog mesta tužilje i na tako utvrđenu zaradu se dodaje 0,4% na bruto zaradu za svaku navršenu godinu radnog staža. U spornom periodu tuženi nije organizovao ishranu u toku rada, a u obračunskim listama nije iskazivao deo zarade koji se odnosi na naknadu ishrane u toku rada i troškova za regres za korišćenje godišnjeg odmora. Takođe, Posebni kolektivni ugovori za zdravstvene ustanove čiji je osnivač Republika Srbija, autonomna pokrajina i jedinica lokalne samouprave iz 2015. godine, 2019. godine i 2020. godine, koji su bili u primeni u spornom periodu, nisu predviđali, niti propisivali pravo zaposlenih na naknadu navedenih troškova.

Polazeći od ovako utvrđenog činjeničnog stanja, nižestepeni sudovi su usvojili tužbeni zahtev tužilje u visini utvrđenoj nalazom veštaka, a prema parametrima iz uporednih Posebnih kolektivnih ugovora, smatrajući da joj pripada pravo na naknadu troškova ishrane u toku rada i regresa za korišćenje godišnjeg odmora. U okolnostima kada Posebni kolektivni ugovori ne sadrže konkretnu regulativu, koja utvrđuje visinu ovih naknada, niti ih uopšte propisuje kao pravo zaposlenih, nižestepeni sudovi su ocenili da se primenjuju opšti propisi o radu, odnosno Zakon o radu.

Po oceni Vrhovnog kasacionog suda stanovište nižestepenih sudova je zasnovano na pogrešnoj primeni materijalnog prava.

Odredbom člana 2. stav 2. Zakona o radu („Službeni glasnik RS“ br. 24/05 sa kasnijim izmenama i dopunama), propisano je da se njegove odredbe primenjuju i na zaposlene u državnim organima, organima teritorijalne autonomije i lokalne samouprave i javnim službama, ako zakonom nije drukčije određeno.

S obzirom da je tuženi javna služba, to se po oceni Vrhovnog kasacionog suda na zarade i druga primanja zaposlenih kod tuženog primenjuje Zakon o platama u državnim organima i javnim službama.

Članom 1. Zakona o platama u državnim organima i javnim službama („Službeni glasnik RS“ br. 34/01 ... 21/16 i dr.), između ostalog, propisano je da se ovim zakonom uređuje način utvrđivanja plata, dodataka, naknada i ostalih primanja zaposlenih u javnim službama koji se finansiraju iz budžeta Republike, Autonomne pokrajne i jedinice lokalne samouprave, a članom 4. stav 2. navedenog zakona, propisano je da koeficijent za obračun plate sadrži dodatak na ime naknade za ishranu u toku rada i regresa za korišćenje godišnjeg odmora.

Imajući u vidu utvrđeno činjenično stanje, a u kontekstu navedenih odredbi zakona, Vrhovni kasacioni sud nalazi da je tužilji iznos naknade za ishranu u toku rada i regresa sadržan u koeficijentu prema kome je tužilji isplaćivana plata, u skladu sa članom 4. Zakona o platama u državnim organima i javnim službama, zbog čega nema pravo na naknadu koju potražuje postavljenim tužbenim zahtevom, obračunatom prema parametrima iz uporednih Posebnih kolektivnih ugovora.

Naime, nije sporno da se iz koeficijenta osnovne plate za tužilju od 7,34 u isplatnim listama ne vidi koji procenat ili nominalni iznos predstavljaju navedene naknade, ali sama ta činjenica ne stvara osnov za njihovu isplatu, na način kako su to nižestepeni sudovi ocenili, niti podrazumeva da deo tužiljinog koeficijenta pouzdano ne sadrži predmetne troškove.

Iz izloženih razloga, primenom odredbe člana 416. stav 1. Zakona o parničnom postupku, odlučeno je kao u stavu drugom izreke.

Kako je tuženi uspeo u postupku po reviziji, na osnovu člana 165. stav 2. u vezi članova 163. stav 2, 153. stav 1. i 154. stav 2. ZPP, pripadaju mu troškovi celog postupka prema ostvarenom uspehu u sporu, zbog čega je odlučeno kao u stavu trećem izreke. Visina naknade ovih troškova odmerena je prema opredeljenom zahtevu i to za radnje preduzete od strane punomoćnika advokata, i to: za sastav odgovora na tužbu iznos od 6.000,00 dinara, za sastav podneska od 30.11.2021. godine iznos od 9.000,00 dinara, za pristup na dva održana ročišta iznos od po 10.500,00 dinara, za sastav žalbe i revizije u iznosu od po 18.000,00 dinara, sve prema AT važećim u vreme preduzimanja ovih parničnih radnji, što uvećano za iznos sudskih taksi za odgovor na tužbu u iznosu od 7.648,00 dinara, za žalbu i odluku drugostepenog suda u iznosu od po 15.865,20 dinara, čini ukupan iznos od 111.378,40 dinara. Na dosuđeni iznos tuženom pripada i zakonska zatezna kamata počev od izvšnosti presude do isplate, saglasno članovima 277. stav 1. i 324. stav 2. Zakona o obligacionim odnosima.

Predsednik veća - sudija

Biserka Živanović,s.r.

Za tačnost otpravka

Upravitelj pisarnice

Marina Antonić