U IME NARODA

Vrhovni sud, u veću sastavljenom od sudija: Dragane Marinković, predsednika veća, Marine Milanović i Vesne Stanković, članova veća, u parnici tužioca JU „Turistička organizacija Grada Vranja“ Vranje, čiji je punomoćnik Ivica Kostić, advokat iz ..., protiv tuženog AA iz ..., čiji je punomoćnik Đorđe Ristić, advokat iz ..., radi utvrđenja ništavosti ugovora o radu, odlučujući o reviziji tužioca izjavljenoj protiv presude Apelacionog suda u Nišu Gž1 973/23 od 11.04.2023. godine, u sednici održanoj 04.07.2024. godine, doneo je

P R E S U D U

ODBIJA SE kao neosnovana revizija tužioca izjavljena protiv presude Apelacionog suda u Nišu Gž1 973/23 od 11.04.2023. godine.

O b r a z l o ž e nj e

Presudom Osnovnog suda u Vranju P1 345/21 od 06.12.2022. godine, stavom prvim izreke, odbijen je, kao neosnovan tužbeni zahtev tužioca kojim je tražio da se utvrdi da je ugovor o radu broj ../20 od 30.11.2020. godine apsolutno ništav i ne proizvodi pravno dejstvo i zahtev za naknadu troškova parničnog postupka. Stavom drugim izreke, obavezan je tužilac da tuženom naknadi troškove parničnog postupka u iznosu od 90.000,00 dinara.

Presudom Apelacionog suda u Nišu Gž1 973/23 od 11.04.2023. godine, odbijena je, kao neosnovana žalba tužioca i potvrđena prvostepena presuda.

Protiv pravnosnažne presude donete u drugom stepenu tužilac je blagovremeno izjavio reviziju zbog bitne povrede odredaba parničnog postupka i pogrešne primene materijalnog prava.

Odlučujući o izjavljenoj reviziji na osnovu člana 408. Zakona o parničnom postupku, Vrhovni sud je utvrdio da revizija tužioca nije osnovana.

U postupku nije učinjena bitna povreda odredaba parničnog postupka iz člana 374. stav 2. tačka 2. Zakona o parničnom postupku, na koju Vrhovni sud pazi po službenoj dužnosti.

Prema utvrđenom činjeničnom stanju, tužilac je sa tuženim zaključio ugovor o radu na određeno vreme broj ../20 od 30.11.2020. godine, radi zamene zaposlene do njenog povratka sa trudničkog, porodiljskog i odsustva sa rada radi nege deteta, bez saglasnosti gradonačelnika grada Vranja, a koja saglasnost je propisana članom 29. Odluke o budžetu Grada Vranja za 2020. i 2021. godinu. Tužbenim zahtevom tužilac traži utvrđenje ništavosti predmetnog ugovora o radu nalazeći da je protivan imperativnim propisima sadržanim u Zakonu o budžetskom sistemu kojim je između ostalog uređeno pitanje zasnivanja radnog odnosa u javnim ustanovama i javnim preduzećima, čiji je osnovač Republika Srbija, autonomna pokrajina ili lokalna samouprava, čije se finansiranje obezbeđuje iz budžetskih sredstava.

Polazeći od ovako utvrđenog činjeničnog stanja, nižestepeni sudovi su odbili tužbeni zahtev nalazeći da je zaključenje spornog ugovora o radu bez prethodno pribavljene saglasnosti bilo zabranjeno tužiocu, kao korisniku budžetskih sredstava po odredbama imperativnih propisa i to odredbama Uredbe o postupku za pribavljanje saglasnosti za novo zapošljavanje i dodatno radno angažovanje kod korisnika javnih sredstava kojom je regulisan postupak pribavljanja saglasnosti za novo zapošljavanje i dodatno radno angažovanje kod korisnika javnih sredstava, kao i po odredbama člana 29. Odluke o budžetu Grada Vranja za 2020. godinu. Međutim, zaključenje takvog ugovora o radu nije bilo zabranjeno tuženom, kao nezaposlenom licu koje traži zaposlenje, a Zakon o budžetskom sistemu i Uredba o postupku za pribavljanje saglasnosti za novo zapošljavanje i dodatno radno angažovanje kod korisnika javnih sredstava ne predviđaju ništavost ugovora kao posledicu povrede navedene zabrane, već predviđaju prekršajnu odgovornost za prekršioca zabrane (poslodavca kao korisnika budžetskih sredstava i njegovog odgovornog lica). Kod izloženog, imajući u vidu odredbe člana 103. stav 2. Zakona o obligacionim odnosima osporeni ugovor o radu nije ništav.

Po oceni Vrhovnog suda, nižestepeni sudovi su pravilno primenili materijalno pravo.

Odredbom člana 27e stav 34. Zakona o budžetskom sistemu („Službeni glasnik RS“ br. 54/09...149/20) propisano je da korisnici javnih sredstava ne mogu zasnivati radni odnos sa novim licima radi popunjavanja slobodnih, odnosno upražnjenih radnih mesta do 31.12.2020. godine. Prema stavu 35. istog člana, izuzetno od stava 34. ovog člana, radni odnos sa novim licima može se zasnovati uz saglasnost tela Vlade, na predlog nadležnog ministarstva, odnosno drugog nadležnog organa, uz prethodno pribavljeno mišljenje Ministarstva. U slučaju nepoštovanja citirane odredbe člana 27e stav 34, odrebom člana 103b istog zakona, predviđena je prekršajna odgovornost i novčano kažnjavanje korisnika javnih sredstava i odgovornog lica korisnika javnih sredstava, privremeno obustavljanje izvršenja aproprijacija namenjenih za isplatu plata, odnosno primanja zaposlenim, izabranim, postavljenim i angažovanim licima kod korisnika budžetskih sredstava i korisnika sredstava organizacije za obavezno socijalno osiguranje, odnosno privremena obustava prenosa transfernih sredstava iz budžeta Republike Srbije, odnosno pripadajućeg dela poreza na zarade i poreza na dobit pravnih lica jedinica lokalne vlasti.

Odredbom člana 103. stav 1. Zakona o obligacionim odnosima („Službeni list SFRJ“ br. 29/78...57/89, „Službeni list SRJ“ br. 31/93...18/20) propisano je da je ugovor koji je protivan prinudnim propisima, javnom poretku ili dobrim običajima ništav ako cilj povređenog pravila ne upućuje na neku drugu sankciju ili ako zakon u određenim slučajevima ne propisuje što drugo. Prema stavu 2. istog člana, ako je zaključenje određenog ugovora zabranjeno samo jednoj strani, ugovor će ostati na snazi ako u zakonu nije što drugo predviđeno za određeni slučaj, a strana koja je povredila zakonsku zabranu snosiće odgovarajuće posledice.

Naime, pravilan je zaključak nižestepenih sudova da je u konkretnom slučaju zaključenje spornog ugovora o radu bez prethodno pribavljene saglasnosti bilo zabranjeno tužiocu, kao korisniku budžetskih sredstava, po odredbama imperativnih propisa i to citiranim odredbama člana 27e Zakona o budžetskom sistemu, kao i po odredbama Uredbe o postupku za pribavljanje saglasnosti za novo zapošljavanje i dodatno radno angažovanje kod korisnika javnih sredstava („Službeni glasnik RS“ broj 113/2013...50/20) kojom je regulisan postupak pribavljanja saglasnosti za novo zapošljavanje i dodatno radno angažovanje kod korisnika javnih sredstava, kao i da zaključenje takvog ugovora o radu nije bilo zabranjeno tuženom, kao licu koje traži zaposlenje. Osim toga, Zakon o budžetskom sistemu i Uredba o postupku za pribavljanje saglasnosti za novo zapošljavanje i dodatno radno angažovanje kod korisnika javnih sredstava ne predviđaju ništavost ugovora kao posledicu povrede navedene zabrane, već predviđaju prekršajnu odgovornost za prekršioca zabrane – korisnika budžetskih sredstava i odgovorno lice kod korisnika budžetskih sredstava. Kod izloženog pravilno su nižestepeni sudovi imajući u vidu odredbe člana 103. stav 2. Zakona o obligacionim odnosima zaključili da predmetni ugovor o radu nije ništav.

Iz izloženih razloga neosnovani su revizijski navodi kojima se ukazuje na pogrešnu primenu materijalnog prava.

Iz navedenih razloga, Vrhovni sud je primenom člana 414. stav 1. Zakona o parničnom postupku odlučio kao u izreci.

Predsednik veća – sudija

Dragana Marinković, s.r.

Za tačnost otpravka

Zamenik upravitelja pisarnice

Milanka Ranković