Vrhovni kasacioni sud je ispitao pobijanu presudu po reviziji tuženog u smislu član 408. Zakona o parničnom postupku („Službeni glasnik RS“ br. 72/11... 87/18), pa je utvrdio da nije osnovana.

U sprovedenom postupku nije učinjena bitna povreda odredbe parničnog postupka iz člana 374. stav 2. tačka 2. Zakona o parničnom postupku, na koju Vrhovni kasacioni sud pazi po službenoj dužnosti. Na druge bitne povrede odredaba parničnog postupka u sadržini revizije nije konkretno ukazano.

Prema utvrđenom činjeničnom stanju, tužilja je bila u radnom odnosu u Zdravstvenom centru u ..., na radnom mestu doktor medicine službe anestezije, reanimacije i intenzivne nege, po osnovu ugovora o uređivanju međusobnih prava, obaveza i odgovornosti od 15.03.2017. godine. U članu 2. ovog ugovora je određeno da je radni odnos zaposlenog zasnovan sa punim radnim vremenom u trajanju od 36 časova nedeljno, dok je u članu 5. stav 1. predviđeno da se osnovna zarada zaposlenog utvrđuje na osnovu cene rada za najjednostavniji rad i koeficijenta utvrđenog Uredbom o koeficijentima za obračun i isplatu plata zaposlenih u javnim službama od 19,90. Stavom 4. istog člana rešenja predviđeno je da zaposleni ima pravo na uvećanu zaradu u visini utvrđenoj zakonom, kolektivnim ugovorom i opštim aktom poslodavca. Dana 25.12.2013. godine izvršena je statusna promena izdvajanja organizacionih jedinica u sastavu Zdravstvenog centra ... u samostalne zdravstvene ustanove - Dom zdravlja ..., Dom zdravlja ..., Dom zdravlja ..., Dom zdravlja ... i Opšta bolnica ... . Tužilja je nastavila rad u Opštoj bolnici ... . Ugovor o radu zaključen je dana 11.12.2017. godine. Članom 1. tog ugovora potvrđeno je da tužilja po okončanju statusne promene i brisanja pravnog prethodnika nastavlja rad na neodređeno vreme kod Opšte bolnice ..., kao pravnog sledbenika, na radnom mestu lekara specijaliste anesteziologa za reanimaciju u Službi za anesteziju sa reanimacijom. Članom 2. tog ugovora je predviđeno da će poslove i zadatke na ovom radnom mestu tužilja obavljati sa skraćenim radnim vremenom u trajanju od 36 sati nedeljno, a članom 5. stavom 1. je određeno da zaposleni ima pravo na odgovarajuću platu koja se utvrđuje na osnovu osnovice za obračun i isplatu plate koju utvrđuje Vlada RS, koeficijenta koji je propisan Uredbom o koeficijentima za obračun i isplatu plata zaposlenih u javnim službama od 28,24, dodatka na platu i obaveze koje zaposleni plaća po osnovu poreza i doprinosa za obavezno socijalno osiguranje u skladu sa zakonom. U stavu 4. istog člana je određeno da zaposleni ima pravo na dodatke na platu u visini utvrđenoj zakonom, kolektivnim ugovorom i opštim aktom poslodavca, a prema stavu 6. osnovna plata i dodaci na platu računaju se na prosečni fond časova rada od 174 mesečno.

Polazeći od napred utvrđenog činjeničnog stanja, prvostepeni sud je ocenio da je neosnovan tužbeni zahtev tužilje da se utvrdi ništavost osporenog ugovora o radu, budući da nije protivan članu 103. Zakona o obligacionim odnosima. Usvojio je eventualni zahtev da se poništi kao nezakonit isti ugovor jer nije ispoštovana procedura propisana odredbama članova 171. i 172. Zakona o radu. Drugostepeni sud je preinačio prvostepenu presudu tako što je delimično usvojio primarni tužbeni zahtev i utvrdio ništavost odredbe člana 5. stav 6. spornog ugovora o radu, dok je u preostalom delu zahtev za utvrđivanje ništavosti celog ugovora i zahtev za poništaj istog ugovora odbio kao neosnovan. Prema oceni drugostepenog suda ova odredba ugovora o radu je suprotna odredbama 37. i 38. stav 2. i 96. PKU za zadravstvene ustanove čiji je osnivač Republika Srbija, AP Vojvodina i jedinica lokalne samouprave („Službeni glasnik RS“ 1/15) kojima je ustanovljeno pravo zaposlenog u zdravstvenoj ustanovi sa skraćenim radnim vremenom da ostvaruju prava iz radnog odnosa kao da rade puno radno vreme.

Po shvatanju Vrhovnog kasacionog suda, navodi revizije kojima se ukazuje na pogrešnu primenu materijalnog prava nisu osnovani.

Ugovor o radu je konkretizacija zakonskih i drugih propisa kojim se regulišu međusobna prava, obaveze i odgovornosti zaposlenog i poslodavca pri zasnivanju ili trajanju radnog odnosa. Konkretizacija se vrši imajući posebno u vidu odredbe kojima se na specifičan način reguliše položaj određenih kategorija zaposlenih. Na položaj ovih kategorija primenjuju se one odredbe kojima je njihov status regulisan na poseban način.

Odredba člana 91. stav 4. PKU na koju se tuženi neosnovano poziva u reviziji propisuje da se osnovna plata i dodaci na platu iz člana 96. ovog kolektivnog ugovora računaju na prosečan fond časova rada od 174 mesečno. Međutim, odredba člana 37. istog opšteg akta propisuje da se zaposlenima koji rade na naročito teškim, napornim i za zdravlje štetnim poslovima na kojima i pored primene odgovarajućih mera bezbednosti i zaštite života i zdravlja na radu, sredstava i opreme lične zaštite, postoji povećano štetno dejstvo na zdravlje zaposlenog (u daljem tekstu: radna mesta sa povećanim rizikom) skraćuje se radno vreme srazmerno štetnom dejstvu uslova rada na zdravlje i radnu sposobnost zaposlenog, u skladu sa zakonom i ovim ugovorom. Po članu 38. stav 2. treću grupu poslova za koju se utvrđuje radna nedelja od 36 sati čine radna mesta u operacionim i porođajnim salama (radna mesta lekara, babica, anestetičara i instrumentara), a gde spada i radno mesto tužilje. Saglasno odredbi člana 34. stav 3. PKU zaposleni na navedenim poslovima ostvaruju prava iz radnog odnosa kao da rade sa punim radnim vremenom. Odredba člana 91. stav 4. PKU propisuje da se osnovna plata i dodaci na platu iz člana 96. ovog kolektivnog ugovora računaju na prosečan fond časova rada od 174 mesečno. Ta odredba je doslovno uneta u ugovor o radu tužilje ona je suprotna odredbama kojima se ustanovljava pravo iste da sa skraćenim radnim vremenom ostvaruje sva prava iz radnog odnosa kao da radi puno radno vreme. Zbog toga je pravilnom primenom člana 103. Zakona o obligacionim odnosima od strane drugostepenog suda utvrđena njena ništavost. Ovo posebno imajući u vidu odredbu člana 2. stav 2. PKU, koja propisuje, da kolektivni ugovor kod poslodavca, odnosno pravilnik o radu (u daljem tekstu: opšti akt) i ugovor o radu ne mogu da sadrže odredbe kojima se utvrđuju manja prava i nepovoljniji uslovi rada zaposlenog od prava i uslova utvrđenih zakonom i ovim ugovorom.

Imajući u vidu da ni ostalim navodima revizije nije dovedena u pitanje pravilnog pobijane odluke, to je na osnovu člana 414. stav 1. Zakona o parničnom postupku odlučeno kao u izreci presude.

Predsednik veća - sudija

dr Dragiša B. Slijepčević,s.r.

Za tačnost otpravka

Upravitelj pisarnice

Marina Antonić