Protiv pravnosnažne presude donete u drugom stepenu, tužilac je blagovremeno izjavio reviziju zbog pogrešne primene materijalnog prava.

Vrhovni sud je ispitao pobijanu odluku u smislu člana 408. u vezi člana 403. stav 2. tačka 2. Zakona o parničnom postupku – ZPP („Službeni glasnik RS“, br. 72/11...10/23), pa je utvrdio da revizija nije osnovana.

U postupku nije učinjena bitna povreda odredaba parničnog postupka iz člana 374. stav 2. tačka 2. ZPP, na koju Vrhovni sud pazi po službenoj dužnosti.

Prema utvrđenom činjeničnom stanju, tužilac je po osnovu više zaključenih ugovora o obavljanju privremenih i povremenih poslova kod tuženog, u periodu od 01.02.2016. godine do 31.01.2020. godine, obavljao poslove ..., radno mesto – ..., bez obzira što je tuženi navedenim ugovorima menjao nazive i opis poslova. Tužilac je radio na radnom mestu ... bez prekida, a koje radno mesto je predviđeno Pravilnikom o organizaciji i sistematizaciji poslova tuženog.

Kod ovako utvrđenog činjeničnog stanja, prvostepeni sud je zaključio da je tužilac u utuženom periodu obavljao poslove za kojima je postojala stalna potreba, pa njegovo radno angažovanje ima karakter radnog odnosa, a osporeni ugovori o obavljanju privremenih i povremenih poslova su zaključeni protivno odredbi člana 197. Zakona o radu, zbog čega je usvojio tužbeni zahtev jer su ispunjeni uslovi za zasnivanje radnog odnosa na neodređeno vreme počev od 01.02.2016. godine u smislu člana 32. stav 2. Zakona o radu.

Drugostepeni sud je preinačio prvostepenu presudu i odbio tužbeni zahtev, jer je prvostepeni sud na utvrđeno činjenično stanje pogrešno primenio materijalno pravo. Odredbom člana 27.e Zakona o budžetskom sistemu („Službeni glasnik RS“, br. 54/09...118/21) propisano je da korisnici javnih sredstava ne mogu zasnivati radni odnos sa novim licima radi popunjavanja slobodnih, odnosno upražnjenih radnih mesta do 31.12.2021. godine, da su navedene odredbe lex specialis u odnosu na odredbe Zakona o radu, kojima se propisuju uslovi za preobražaj radnog odnosa sa određenog na neodređeno vreme, što proizlazi iz člana 105. Zakona o budžetskom sistemu koji propisuje da ako su odredbe drugih zakona odnosno propisa u suprotnosti sa ovim zakonom primenjuju se odredbe ovog zakona. Tuženi je korisnik javnih sredstava, pa suprotno zaključku prvostepenog suda, nije bilo uslova za preobražaj radnog odnosa kod tuženog sa određenog u radni odnos na neodređeno vreme.

Po oceni Vrhovnog suda odluka drugostepenog suda zasnovana je na pravilnoj primeni materijalnog prava.

Po članu 197. Zakona o radu („Službeni glasnik RS“, broj 24/05...75/14), poslodavac može za obavljanje poslova koji su po svojoj prirodi takvi da ne traju duže od 120 radnih dana u kalendarskoj godini da zaključi ugovor o obavljanju privremenih i povremenih poslova sa nezaposlenim licem, zaposlenim koji radi nepuno radno vreme - do punog radnog vremena i korisnikom starosne penzije (stav 1). Ugovor iz stava 1. ovog člana zaključuje se u pisanom obliku (stav 2).

Odredbom člana 37. Zakona o radu propisano je da ugovor o radu može da se zaključi na određeno vreme, za zasnivanje radnog odnosa čije je trajanje unapred određeno objektivnim razlozima koji su opravdani rokom ili izvršenjem određenog posla ili nastupanjem određenog događaja, za vreme trajanja tih potreba (stav 1), poslodavac može zaključiti jedan ili više ugovora o radu iz stava 1. ovog člana na osnovu kojih se radni odnos sa istim zaposlenim zasniva za period koji sa prekidima ili bez prekida ne može biti duži od 24 meseca (stav 2), ako je ugovor o radu na određeno vreme zaključen suprotno odredbama ovog zakona ili ako zaposleni ostane da radi kod poslodavca najmanje pet radnih dana po isteku vremena za koje je ugovor zaključen, smatra se da je radni odnos zasnovan na neodređeno vreme (stav 6).

Tuženi je javno preduzeće koje po članu 2. stav 1. tačka 5. Zakona o budžetskom sistemu („Službeni glasnik RS", broj 54/09... 62/13 i 63/13 - ispravka), spada u korisnike javnih sredstava, pa se u odnosu na njega primenjuju odredbe i tog zakona. Zakonom o izmenama i dopunama tog Zakona („Službeni glasnik RS“ broj 108/2013 od 06.12.2013. godine) u članu 27e dodati su novi stavovi 34. i 35. kojima je propisano da korisnici javnih sredstava ne mogu zasnivati radni odnos sa novim licima radi popunjavanja slobodnih, odnosno upražnjenih radnih mesta do 31.12.2015. godine, a izuzetno od tog stava radni odnos sa novim licima može se zasnovati uz saglasnost tela Vlade, na predlog nadležnog ministarstva, odnosno drugog nadležnog organa, uz prethodno pribavljeno mišljenje ministarstva. Navedena odredba člana 27e stav 34. Zakona novelirana je kasnijim izmenama i dopunama („Službeni glasnik RS“ broj 142/2014... 149/2020), tako da korisnici javnih sredstava ne mogu zasnivati radni odnos sa novim licima radi popunjavanja slobodnih odnosno upražnjenih radnih mesta do 31. decembra 2016. godine („Službeni glasnik RS“ broj 103/2015), zatim do 31. decembra 2017. godine („Službeni glasnik RS“ broj 99/16), do 31. decembra 2018. godine („Službeni glasnik RS“ broj 113/17), do 31. decembra 2019. godine („Službeni glasnik RS“ broj 95/18 i 31/19), odnosno do 31. decembra 2020. godine („Službeni glasnik RS“ broj 72/2019 i 149/2020). Članom 105. navedenog Zakona propisano je da ako su odredbe drugih zakona, odnosno propisa u suprotnosti sa ovim zakonom, primenjuju se odredbe ovog zakona.

Prema stavu Vrhovnog suda odredbe Zakona o budžetskom sistemu kojima je propisana zabrana zasnivanja radnog odnosa sa novim licem, radi popunjavanja slobodnih, odnosno upražnjenih radnih mesta kod korisnika javnih sredstava, osim u izuzetnim slučajevima uz saglasnost nadležnog organa Vlade, su lex specialis u odnosu na odredbe Zakona o radu kojima se propisuju uslovi za preobražaj radnog odnosa sa određenog na neodređeno vreme (što proizilazi iz odredbe člana 105. tog zakona).

Imajući u vidu izloženo a kako je tuženi korisnik javnih sredstava to se na njega po pravilnoj oceni drugostepenog suda odnosi zabrana novog zapošljavanja, odnosno zasnivanje radnog odnosa mimo prethodno pribavljene saglasnosti nadležnog organa, pa su neosnovani navodi revizije o pogrešnoj primeni materijalnog prava.

Neosnovani su navodi revizije kojima se ukazuje da u konkretnom slučaju važi zakonska pretpostavka o postojanju saglasnosti za prijem u radni odnos tužioca, jer u suprotnom tuženi ne bi smeo da tužioca primi u radni odnos, a da je na tuženom bio teret dokazaivanja da se u spornom periodu obratio nadležnom organu sa molbom za prijem u radni odnos tužioca, da je ta molba prosleđena nadležnom ministarstvu i da je nadležno ministarstvo odbilo da da saglaasnost za prijem tužioca u radni odnos, s obzirom na to da je tužilac kod tuženog obavljao poslove na osnovu više ugovora o privremenim i povremenim poslovima na osnovu člana 197. Zakona o radu, kojim je regulisan rad van radnog odnosa i da ne proizilazi postojanje predviđene saglasnosti radi zasnivanja radnog odnosa.

Iz navedenih razloga, Vrhovni sud je primenom odredbe člana 414. stav 1. ZPP, odlučio kao u izreci.

Predsednik veća-sudija

Dobrila Strajina s.r.

Za tačnost otpravka

Zamenik upravitelja pisarnice

Milanka Ranković