Protiv pravnosnažne presude donete u drugom stepenu, tužena je blagovremeno izjavila reviziju, zbog bitne povrede odredaba parničnog postupka i pogrešne primene materijalnog prava, sa predlogom da se o reviziji odluči kao izuzetno dozvoljenoj, primenom člana 404. Zakona o parničnom postupku.

Tužilja je podnela odgovor na reviziju.

Odlučujući o dozvoljenosti revizije u smislu člana 404. Zakona o parničnom postupkku („Službeni glasnik RS“ br. 72/11 ...10/23, u daljem tekstu: ZPP), Vrhovni sud je, imajući u vidu revizijske navode, odluke Vrhovnog suda o pravu na naknadu troškova prevoza za dolazak i odlazak sa rada i pravni stav usvojen na sednici Građanskog odeljenja Vrhovnog kasacionog suda 05.04.2016. godine, ocenio da su ispunjeni uslovi za odlučivanje o posebnoj reviziji, radi ujednačavanja sudske prakse, pa je primenom člana 404. ZPP odlučeno kao u stavu prvom izreke.

Ispitujući pobijanu presudu, u smislu člana 408. ZPP, Vrhovni sud je ocenio da je revizija tužene osnovana.

U postupku nije učinjena bitna povreda odredaba parničnog postupka iz člana 374. stav 2. tačka 2. ZPP, na koju revizijski sud pazi po službenoj dužnosti.

Prema utvrđenom činjeničnom stanju, tužilja je 2010. godine izabrana za sudiju Osnovnog suda u Paraćinu i raspoređena da sudijsku funkciju obavlja u Sudskoj jedinici u ... . Rešenjem tužene od 01.04.2014. godine utvrđeno joj je pravo na naknadu troškova prevoza za dolazak i odlazak sa rada u visini cene mesečne pretplatne karte u gradskom, prigradskom odnosno međugradskom saobraćaju, koja joj se od tada obračunava i isplaćuje. Ovo rešenje je stavljeno van snage rešenjem Osnovnog suda u Paraćinu od 27.09.2022. godine. Tužilja od 03.05.2001. godine ima prijavljeno prebivalište u ..., u ulici ... br. ..., a Ugovorom o kupoprodaji stana od 29.08.2014. godine stekla je vlasništvo na dvosobnom stanu u poslovno-stambenoj zgradi u ..., u ulici ... br. ..., ukupne površine 70,69 m2. Tužljina majka ima kuću u ..., u ... br. ... . Po zahtevu tužene pokrenut je postupak provere činjenice stalnog stanovanja tužilje, koji je rešenjem Direkcije policije PU u Boru, PS u ... od 06.07.2021. godine obustavljen i utvrđeno da tužilja stanuje na adresi na kojoj ima prijavljeno prebivalište u ..., u ulici ... br. ..., na kojoj adresi su policijski službenici zatekli tužilju prilikom vršenja provere, a koja činjenica je utvrđena i ocenom iskaza tužilje i saslušanih svedoka. Iz nalaza i mišljenja sudskog veštaka ekonomsko finasijske struke Ljubomira Jankovića od 18.03.2021. godine i njegovog izjašnjenja od 09.11.2021. godine, utvrđeno je da tužilji za period od marta 2018. godine zaključno sa junom 2019. godine nije isplaćena naknada troškova prevoza za dolazak na rad i odlazak sa rada u ukupnom iznosu od 894.900,00 dinara. Prilikom obračuna naknade prevoza za dolazak i odlazak sa rada korišćene su cene pojedinačnih karata za relaciju ...-...-..., autoprevoznika „Niš Ekspres“ i za relaciju ...-...-..., autoprevoznika „Eurolin“ Paraćin, jer na relaciji ...-...-... ne postoji direktna autobuska linija, pa ni postoji mogućnost kupovine pretplatne karte. Udaljenost između ... i ... je veća od 200 km u jednom pravcu.

Na ovako utvrđeno činjenično stanje, nižestepeni sudovi su primenili materijalno pravo iz odredbi Zakona o radu, Uredbe o naknadama i drugim primanjima izabranih i postavljenih lica u državnim organima, Uredbe o naknadi troškova i otpremnina državnih službenika i nameštenika i Zakona o obligacionim odnosima, citiranih u obrazloženju pobijane presude i ocenili da je tužbeni zahtev osnovan.

Po oceni Vrhovnog suda, osnovano se revizijom ukazuje da je pogrešno primenjeno materijalno pravo, zbog čega je činjenično stanje ostalo nepotpuno utvrđeno.

Iz odredbi Zakona o radu i Uredbe o naknadama i drugim primanjima izabranih i postavljenih lica u državnim organima proizlazi pravo zaposlenih na naknadu stvarnih i opravdanih troškova prevoza za dolazak i odlazak sa rada, čija je visina limitirana članom 3. Uredbe o naknadi troškova i otpremnini državnih službenika i nameštenika, cenom pojedinačnih mesečnih karata u gradskom, prigradskom, odnosno međugradskom saobraćaju.

U konkretnom slučaju, prema do sada utvrđenom činjeničnom stanju, tužilja živi u ..., gde ima prijavljeno mesto prebivališta, a radi u ..., gde ima stan u svom vlasništvu, pri čemu je udaljenost između ... i ... veća od 200 km u jednom pravcu, a ne postoji direktna autobuska linija. Nižestepeni sudovi su ocenili da tužilji pripada pravo na mesečnu naknadu troškova prevoza na relaciji ...-...-... i ...-...-..., u visini cene dnevne povratne karte ovlašćenih autoprevoznika za međugradski prevoz, jer tužilja svakodnevno putuje radi dolaska na posao na relaciji ...-...-... i nazad sa posla do kuće.

Prema pravnom stavu usvojenom na sednici Građanskog odeljenja Vrhovnog kasacionog suda 05.04.2016. godine, ako poslodavac nije utvrdio opštim aktom uslove i kriterijume za prevoz zaposlenih od mesta stanovanja do posla, pravo na naknadu troškova za dolazak i odlazak sa posla imaju svi zaposleni, osim ako bi po razumnoj oceni takav zahtev bio očigledno neosnovan.

Sledom navedenog, odluka o osnovanosti tužbenog zahteva zavisi od činjenica svakog konkretnog slučaja, jer se mora sprečiti zloupotreba ovog prava koja može da nastane ako naknadu troškova traži zaposleni koji te troškove i nema. Po oceni Vrhovnog suda, za pravilnu odluku o tužbenom zahtevu bilo je potrebno utvrditi, a što su nižestepeni sudovi propustili da učine, kakav je bio režim rada tužilje i prisustvo na radu u spornom periodu, koje je prevozno sredstvo tužilja koristila za dolazak i odlazak sa rada, da li je prezentirala račune za gorivo ako je dolazila sopstvenim prevozom, odnosno autobuske karte ako je putovala autobusom u međugradskom saobraćaju, ceneći pri tome da li je bilo objektivno moguće da tužilja svakodnevno putuje na relaciji između mesta stanovanja i mesta rada i nazad, imajući u vidu razdaljinu i vremenski period putovanja između mesta stanovanja i mesta rada, a što je radi prisutnosti na radu bilo neophodno, kod činjenice i da je tužilja vlasnik stana u ... . Od navedenih činjenica zavisi da li su troškovi koje je tužilja u utuženom periodu imala bili stvarni i opravdani, odnosno da li je po razumnoj oceni takav zahtev osnovan, a teret dokazivanja istih, u smislu člana 228. i 231. ZPP, snosi tužilja.

Iz navedenih razloga nižestepene odluke se za sada ne mogu prihvatiti kao pravilne, pa je Vrhovni sud, primenom člana 416. stav 2. ZPP, odlučio kao u stavu drugom izreke. U ponovnom postupku prvostepeni sud će, imajući u vidu primedbe iz ovog rešenja, ponovnom ocenom izvedenih pisanih dokaza i iskaza tužilje i saslušanih svedoka, potpuno utvrditi činjenično stanje i pravilnom primenom materijalnog prava o tužbenom zahtevu doneti novu i zakonitu odluku.

Tužilji ne pripada pravo na naknadu troškova revizijskog postupka, jer sastav odgovora na reviziju nije bila nužna radnja za odlučivanje u revizijskom postupku, pa je primenom člana 165. ZPP odlučeno kao u stavu trećem izreke.

Predsednik veća – sudija

Branka Dražić,s.r.

Za tačnost otpravka

Zamenik upravitelja pisarnice

Milanka Ranković