Presudom Apelacionog suda u Beogradu Gž1 3140/24 od 08.08.2024. godine, stavom prvim izreke, odbijena je kao neosnovana žalba tuženog i potvrđena presuda Prvog osnovnog suda u Beogradu P1 3258/23 od 22.04.2024. godine. Stavom drugim izreke, odbijen je zahtev tuženog za naknadu troškova žalbenog postupka.

Protiv pravnosnažne presude donete u drugom stepenu tuženi je, zbog pogrešne primene materijalnog prava, blagovremeno izjavio reviziju propisanu članom 404. ZPP (posebna revizija).

Po oceni Vrhovnog suda, posebna revizija tuženog u ovom sporu je dozvoljena radi ujednačavanja sudske prakse, zbog čega je na osnovu člana 404. ZPP, odlučeno kao u prvom stavu izreke.

Odlučujući o izjavljenoj reviziji, na osnovu člana 408. ZPP, Vrhovni sud je našao da je revizija tuženog delimično osnovana.

U sprovedenom postupku nije učinjena bitna povreda odredaba parničnog postupka iz člana 374. stav 2. tačka 2. ZPP, na koju revizijski sud pazi po službenoj dužnosti.

Prema utvrđenom činjeničnom stanju, Kolektivnim ugovorom tuženog („Službeni list Grada Beograda“ broj 96/18, 145/19; „Službeni glasnik Republike Srbije“ broj 104/20 - US i „Službeni list Grada Beograda“ broj 144/20 i 84/21) predviđeno je pravo zaposlenog na mesečnu naknadu za troškove ishrane u toku rada u visini od 500,00 dinara po radnom danu, s tim da se iznos od 300,00 dinara isplaćuje u novcu a iznos od 200,00 dinara u bonovima za ishranu, a isplata se vrši po isteku meseca, istovremeno sa konačnom isplatom zarade, na osnovu prisustva zaposlenog na radu za tekući mesec (član 64). Tuženi je u spornom periodu isplaćivao predmetnu naknadu umanjenu za poreze i doprinose, smatrajući da je ona u njegovom kolektivnom ugovoru iskazana u bruto vrednosti. Aneksom IV označenog kolektivnog ugovora („Službeni list Grada Beograda“ broj 96 od 26.10.2021. godine) izmenjen je član 64. stav 1. Kolektivnog ugovora tako što je propisano da zaposleni ima pravo na mesečnu naknadu za troškove ishrane u toku rada u iznosu od 500,00 dinara po radnom danu, koji iznos sadrži poreze i doprinose (bruto), s tim da će se 300,00 dinara (bruto) isplatiti u novcu a 200,00 dinara (bruto) u bonovima za ishranu.

Polazeći od tako utvrđenog činjeničnog stanja, nižestepeni sudovi su primenom člana 118. stav 1. tačka 5. Zakona o radu obavezali tuženog na isplatu utuženog novčanog potraživanja u visini koja između stranaka nije bila sporna.

Prema navedenoj odredbi, zaposleni ima pravo na naknadu troškova za ishranu u toku rada, u skladu sa opštim aktom i ugovorom o radu, ako poslodavac to pravo nije obezbedio na drugi način. Visina tih troškova mora biti izražena u novcu.

U kolektivnom ugovoru tuženog („Službeni list Grada Beograda“ broj 96/18) troškovi ishrane zaposlenog u toku rada izraženi su u novčanom iznosu 500,00 dinara po radnom danu, zbog čega je tuženi dužan isplatiti zaposlenom taj novčani iznos bez njegovog umanjenja za poreze i doprinose. Naime, bez obzira na ustanovljeni princip bruto zarade koja, u skladu sa članom 105. Zakona o radu, sadrži u sebi poreze i doprinose koji se plaćaju iz zarade, pojedinačne odredbe kolektivnog ugovora i ugovora o radu tumače se onako kako glase. U situaciji kada se u kolektivnom ugovoru navede konkretan novčani iznos koji se na ime naknade troškova za ishranu u toku rada ima isplatiti zaposlenom, ne može se na njegovu štetu pretpostaviti da je reč o ugovorenom bruto iznosu, jer to izričito nije predviđeno.

Sledstveno izloženom, nižestepeni sudovi su pravilnom primenom navedene zakonske odredbe i tumačenja člana 64. stav 1. Kolektivnog ugovora tuženog, važećeg do stupanja na snagu njegovog aneksa IV, odlučili o zahtevu tužioca za isplatu neplaćenog dela naknade troškova za ishranu u toku rada u periodu od juna do oktobra 2021. godine. Zbog toga, po oceni Vrhovnog suda, nisu osnovani navodi revidenta o pogrešnoj primeni materijalnog prava u pogledu odluke o tom delu tužbenog zahteva.

Međutim, nižestepeni sudovi su pogrešno primenili materijalno pravo kada su tuženog obavezali na isplatu novčanog potraživanja tužioca i za novembar 2021. godine. Aneksom IV Kolektivnog ugovora tuženog, koji je stupio na snagu 27.10.2021. godine, izmenjena je odredba člana 64. stav 1. Kolektivnog ugovora utoliko što je iznos naknade za ishranu u toku rada iskazan u bruto vrednosti od 500,00 dinara po radnom danu, koja u sebi sadrži poreze i doprinose, pa zato tužilac neosnovano potražuje razliku između isplaćene naknade u tom mesecu (umanjene za poreze i doprinose) i ugovorenog bruto iznosa.

Iz navedenih razloga, na osnovu člana 416. stav 1. ZPP, odlučeno je kao u drugom, a na osnovu člana 414. stav 1. istog zakona, kao u trećem stavu izreke.

Tuženi je u postupku po reviziji uspeo u srazmerno neznatnom delu, zbog čega je na osnovu člana 165. stav 1. i 2. u vezi člana 153. stav 2. ZPP, odlučeno kao u četvrtom stav izreke.

Predsednik veća - sudija

Branislav Bosiljković, s.r.

Za tačnost otpravka

Zamenik upravitelja pisarnice

Milanka Ranković