Ispitujući pobijane presude primenom člana 408. Zakona o parničnom postupku („Službeni glasnik RS“ br. 72/11...10/23) - ZPP, Vrhovni sud je našao da revizija tužilje nije osnovana.

U postupku donošenja pobijanih presuda nije učinjena bitna povreda odredaba parničnog postupka iz člana 374. stav 2. tačka 2. ZPP, na koju revizijski sud pazi po službenoj dužnosti, niti je došlo do propusta u primeni ili pogrešne primene odredaba procesnog zakona zbog kojih se revizija može izjaviti primenom člana 407. stav 1. ZPP.

Prema utvrđenom činjeničnom stanju, tužilja je sa tuženom zaključila ugovor o radu na određeno vreme počev od ...2018. godine do 08.09.2018. godine, radi obavljanja poslova radnog mesta ..., a radi zamene odsutne zaposlene BB, koja se nalazila na neplaćenom odsustvu do ...2018. godine. Po isteku ugovora dana ...2018. godine, tužilja je nastavila da radi kod tužene na istim poslovima, sve do ...2018. godine, kada joj je direktor tužene ponudio da zaključi novi ugovora o radu na određeno vreme počev od ...2018. godine do povratka privremeno odsutne zaposlene ..., odnosno do ...2018. godine, što je tužilja odbila jer je smatrala da je ispunila uslove za prijem u radni odnos na neodređeno vreme. Tužena je dana ...2018. godine donela rešenje o prestanku radnog odnosa br. 5230/18-I/1 od ...2018. godine u kome je navedeno da tužilji prestaje radni odnos kod tužene zbog proteka roka na koji je zasnovan, zaključno sa ...2018. godine.

Kod napred utvrđenog činjeničnog stanja, prvostepeni sud je usvojio tužbeni zahtev jer je ocenio da je prestanak radnog odnosa tužilje nezakonit, te da su ispunjeni uslovi za prerastanje radnog odnosa zasnovanog na određeno vreme u radni odnos na neodređeno vreme. Ovo iz razloga što je tužilja po isteku ugovora o radu na određeno vreme ...2018. godine nastavila da radi na poslovima ..., na kojim poslovima je radila pet radnih dana po isteku ugovora, a da joj tužena bez opravdanog razloga nije ponudila novi ugovor o radu, niti je tužilji otkazala ugovor o radu.

Drugostepeni sud je preinačio prvostepenu presudu i odbio tužbeni zahtev tužilje, nalazeći da nisu ispunjeni uslovi za prerastanje radnog odnosa zasnovanog na određeno vreme u radni odnos na neodređeno vreme. Navedeno sa obrazloženjem da je tužilja bila u radnom odnosu na određeno vreme radi zamene odsutne zaposlene, a koji radni odnos traje do povratka privremeno odustne zaposlene, te da je tužilji zakonito prestao radni odnos istekom roka na koji je zasnovan, budući da je odbila da sa tuženom zaključi ugovor o radu na određeno vreme od ...2018. godine do povratka privremeno odsutne ... Činjenica da je tužilja sa tuženom zaključila ugovor o radu na određeno vreme u trajanju od tri meseca, te da je nakon toga nastavila da radi pet radnih dana bez zaključenja novog ugovora, nije od uticaja na prerastanje radnog odnosa.

Prema oceni Vrhovnog suda drugostepeni sud je pravilno primenio materijalno pravo.

Odredbom člana 37. Zakona o radu („Službeni glasnik RS“ broj 75/14 od 21.07.2014. godine), propisano je da se ugovor o radu može zaključiti na određeno vreme, za zasnivanje radnog odnosa čije je trajanje unapred određeno objektivnim razlozima koji su opravdani rokom ili izvršenjem određenog posla ili nastupanjem određenog događaja, za vreme trajanja tih potreba (stav 1.), odnosno da poslodavac može zaključiti jedan ili više ugovora o radu iz stava 1. ovog člana na osnovu kojih se radni odnos sa istim zaposlenim zasniva za period koji sa prekidima ili bez prekida ne može biti duži od 24 meseca (stav 2.), da se prekid kraći od 30 dana ne smatra prekidom iz stava 2. (stav 3.) propisano je da se ugovor o radu može zaključiti za zasnivanje radnog odnosa čije je trajanje unapred određeno objektivnim razlozima koji su opravdani rokom ili izvršenjem određenog posla ili nastupanjem određenog događaja, za vreme trajanja tih potreba, da izuzetno od stava 2. ugovor o radu na određeno vreme može da se zaključi ako je to potrebno zbog zamene privremeno odsutnog zaposlenog, do njegovog povratka (stav 4. tačka 1) i da ako je ugovor o radu na određeno vreme zaključen suprotno odredbama tog zakona ili ako zaposleni ostane da radi kod poslodavca najmanje 5 radnih dana po isteku vremena za koje je ugovor zaključen, smatra se da je radni odnos zasnovan na neodređeno vreme (stav 6.).

Odredbom člana 175. tačka 1. istog Zakona propisano je da radni odnos prestaje istekom roka na koji je zasnovan.

U konkretnom slučaju, tužilja je kod tužene radila na osnovu ugovora o radu na određeno vreme, i to počev od ...2018. godine do ...2018. godine radi zamene zaposlene BB koja se nalazila na neplaćenom odsustvu do ...2018. godine, a po isteku ugovora o radu nastavila je da radi kod tužene do ...2018. godine, kada je odbila da zaključi ugovor novi ugovor o radu do povratka privremeno odsutne zaposlene - ...2018. godine. Tužena je rešenjem od ...2018. godine konstatovala da tužilji, u skladu sa članom 175. tačka 1. Zakona o radu, prestaje radni odnos kod tužene dana ...2018. godine zbog isteka roka na koji je zasnovan.

U situaciji kada je radni odnos na određeno vreme zasnovan radi zamene privremeno odsutnog zaposlenog, isti traje do njegovog povratka, a u konkretnom slučaju tužilja je menjala zaposlenu ... BB koja se nalazila na neplaćenom odsustvu do ...2018. godine. Naime, iako je ugovorom o radu tajanje radnog odnosa tužilje po datumu vremenski određeno od ...2018. godine do ...2018. godine, tužilji je, u smislu odrebe člana 37. stav 4. tačka 1. Zakona o radu, trajanje radnog odnosa ograničeno povratkom odustne zaposlene .., iz kog razloga je tuženi tužilji i ponudio da zaključi novi ugovor o radu na određeno vreme počev od ...2018. godine do povratka odsutne zaposlene, odnosno do ...2018. godine, a što je tužilja odbila. Kod navedenog, imajući u vidu da je radni odnos tužilje ograničen povratkom odsutne zaposlene (...2018. godine), činjenica da je tužilja nakon ...2018. godine nastavila da radi kod tužene do ...2018. godine bez zaključenja novog ugovora, ne može dovesti do preobražaja u radni odnos na neodređeno vreme, u smislu odredbe člana 37 stav 6. Zakona o radu.

Osim toga, tužena spada u korisnike javnih sredstava, pa se u odnosu na tuženu primenjuju odredbe i Zakona o budžetskom sisitemu („Službeni glasnik RS", broj 54/09... 62/13 i 63/13 - ispravka). Navedenim zakonom, kao i Zakonom o izmenama i dopunama tog Zakona („Službeni glasnik RS“ broj 108/2013 od 06.12.2013. godine) u članu 27e dodati su novi stavovi 34. i 35. kojima je propisano da korisnici javnih sredstava ne mogu zasnivati radni odnos sa novim licima radi popunjavanja slobodnih, odnosno upražnjenih radnih mesta do 31.12.2015. godine, a izuzetno od tog stava radni odnos sa novim licima može se zasnovati uz saglasnost tela Vlade, na predlog nadležnog ministarstva, odnosno drugog nadležnog organa, uz prethodno pribavljeno mišljenje ministarstva, a postupak za pribavljanje saglasnosti propisan je Uredbom o postupku za pribavljanje saglasnosti za novo zapošljavanje i dodatno radno angažovanje kod korisnika javnih sredstava („Službeni glasnik RS „ br. 113/2013, 21/2014, 118/2014, 22/2015 i 59/2015). Navedena odredba člana 27e stav 34. Zakona novelirana je kasnijim izmenama i dopunama („Službeni glasnik RS“ broj 142/2014... 149/2020), tako da korisnici javnih sredstava ne mogu zasnivati radni odnos sa novim licima radi popunjavanja slobodnih odnosno upražnjenih radnih mesta do 31. decembra 2016. godine („Službeni glasnik RS“ broj 103/2015), zatim do 31. decembra 2017. godine („Službeni glasnik RS“ broj 99/16), do 31. decembra 2018. godine („Službeni glasnik RS“ broj 113/17), do 31. decembra 2019. godine („Službeni glasnik RS“ broj 95/18 i 31/19), odnosno do 31. decembra 2020. godine („Službeni glasnik RS“ broj 72/2019 i 149/2020). Članom 105. navedenog Zakona propisano je da ako su odredbe drugih zakona, odnosno propisa u suprotnosti sa ovim zakonom, primenjuju se odredbe ovog zakona.

Po nalaženju Vrhovnog suda, odredbe Zakona o budžetskom sistemu, kojima se propisuje zabrana zasnivanja radnog odnosa sa novim licem radi popunjavanja slobodnih, odnosno upražnjenih radnih mesta, su lex specialis u odnosu na odredbe Zakona o radu kojima se propisuju uslovi za preobražaj radnog odnosa sa određenog na neodređeno vreme, saglasno članu 105. Zakona o budžetskom sistemu. Kako su u spornom periodu, na snazi bile navedene odredbe Zakona o budžetskom sistemu, tužena je sa tužiljom koja spada u kategoriju novih lica mogla samo izuzetno, uz saglasnost tela Vlade, da zasnuje radni odnos na neodređeno vreme.

Iz izloženih razloga, nisu ispunjeni uslovi za preobražaj radnog odnosa zasnovanog na određeno vreme u radni odnos na neodređeno vreme, kako je to pravilno zaključio drugostepeni sud.

Kod navedenog, neosnovani su navodi revizije o pogrešnoj primeni materijalnog prava.

Ugovor o radu koji je zasnovan na određeno vreme prestao je po samom zakonu na osnovu odredbe člana 175. Zakona o radu, istekom roka na koji je zasnovan, budući da je odbila da sa tuženom zaključi ugovor o radu na određeno vreme od 08.09.2018. godine do povratka privremeno odsutne ..., zbog čega je neosnovan tužbeni zahtev za poništaj rešenja tužene kojim je tužilji prestao radni odnos.

Imajući u vidu da je tužilji zakonito prestao radni odnos, neosnovan je njen zahtev za vraćanje na rad i naknadu štete u smislu člana 191. stav 1. Zakona o radu.

Iz iznetih razloga nisu osnovni navodi revizije o pogrešnoj primeni materijalnog prava i Vrhovni sud je primenom odredbe člana 414. stav 1. ZPP odlučio kao u izreci.

Predsednik veća – sudija

Jelica Bojanić Kerkez,s.r.

Za tačnost otpravka

Zamenik upravitelja pisarnice

Milanka Ranković