Ispitujući pobijanu presudu primenom člana 408, u vezi sa članom 403. stav 2. tačka 2. Zakona o parničnom postupku – ZPP („Službeni glasnik RS“ br. 72/11, 55/14, 87/18, 18/20 i 10/23-drugi zakon), Vrhovni sud je našao da je revizija neosnovana.

U sprovedenom postupku nije učinjena bitna povreda odredaba parničnog postupka iz člana 374. stav 2. tačka 2. ZPP, na koju Vrhovni sud pazi po službenoj dužnosti.

Prema utvrđenom činjeničnom stanju, tužilja je u radnom odnosu kod tuženog na osnovu ugovora o radu od 03.07.2006. godine i aneksa ugovora o radu od 29.12.2006. godine (zaveden kod tuženog 22.05.2008. godine) na neodređeno vreme. U utuženom periodu obavljala je ugovorene poslove ... na naplatnoj rampi po smenama, po unapred utvrđenom rasporedu, u režimu prva smena od 7 časova do 19 časova, druga smena od 19 časova do 7 časova ujutru, a potom dva dana odmora. Aneksom ugovora o rad, zaključenog primenom odredbe člana 11. i 67. Kolektivnog ugovora tuženog od 03.07.20006. godine, predviđeno da tužilja ima pravo na odgovarajuću zaradu koja se sastoji od osnovne zarade, uvećane zarade i dela zarade za radni učinak, pri čemu uvećanu zaradu između ostalog čini zarada za rad noću i rad u smenama u iznosu od 26%. Članom 42. stav 2. tačka 2. Pravilnikom o radu tuženog od 17.04.2015. godine, propisano je da se u okviru pripadajućih koeficijenata za sistematizovane poslove vrednuju uslovi rada koji se odnose, između ostalog, na rad u smenama. Tužilji je u spornom periodu isplaćivana zarada u kojoj je vrednovan smenski rad kao element za utvrđivanje osnovne zarade. Veštačenjem preko sudskog veštaka ekonomske struke utvrđeno je uvećanje po osnovu smenskog rada tokom utuženog perioda, koji je predmet tužbenog zahteva, u dosuđenim iznosima prvostepenom presudom.

Na osnovu utvrđenog činjeničnog stanja, prvostepeni sud je primenom odredbi člana 108. Zakona o radu, člana 41. i 42 Pravilnika o radu tuženog od 17.04.2015. godine i člana 49. Kolektivnog ugovora tuženog od 27.04.2011. godine, ocenio da tuženi nije vršio isplatu uvećane zarade po osnovu rada u smenama, s obzirom na to da rad tužilje po tom osnovu nije vrednovan u koeficijentu za obračun osnovne zarade tužilje. U skladu sa navedenim, prvostepeni sud je usvojio tužbeni zahtev i obavezao tuženog da tužiocu isplati dugovane iznose na ime naknade uvećane zarade za smenski rad.

Drugostepeni sud nalazi da je odluka prvostepenog suda doneta pogrešnom primenom materijalnog prava na utvrđeno činjenično stanje. Stanovište drugostepenog suda je da, u skladu sa noveliranom odredbom člana 108. Zakona o radu, poslodavac ima ovlašćenje da svojim opštim aktom vrednuje rad u smenama kroz koeficijent za obračun osnovne zarade, koji određuje između ostalog i uslove rada koji se odnose na smenski rad. Kako je utvrđeno da je Pravilnikom o radu tuženog od 17.04.2015. godine smenski rad, kao uslov rada, vrednovan u okviru pripadajućih koeficijenata, drugostepeni sud je preinačio prvostepenu presudu i odbio kao neosnovan tužbeni zahtev tužioca za isplatu uvećane zarade po tom osnovu.

Suprotno navodima revizije, Vrhovni sud nalazi da je drugostepena odluka zasnovana na pravilnoj primeniom materijalnog prava

Odredbom člana 108. stav 1. noveliranog Zakona o radu („Sl. Glasnik RS“ br. 24/05...sa izmenama i dopunama objavljenim u „Sl. Glasniku RS“ br. 75/2014 i 13/2017), propisano je da zaposleni ima pravo na uvećanu zaradu u visini utvrđenoj opštim aktom i ugovorom o radu i to za rad na dan praznika, za rad noću, za prekovremeni rad i za minuli rad. Prema odredbi stava 4. istog člana, opštim aktom i ugovorom o radu mogu da se utvrde i drugi slučajevi u kojima zaposleni ima pravo na uvećanu zaradu, kao što je uvećanje zarade po osnovu rada u smenama.

Shodno citiranoj odredbi, poslodavac ima ovlašćenje da svojim opštim aktom i ugovorom o radu zaključenim sa zaposlenim utvrdi pravo zaposlenog na uvećanu zaradu i njenu visinu za rad u smenama, te da može svojim opštim aktom da vrednuje rad u smenama, kao element za utvrđivanje osnovne zarade.

Prema odredbi člana 44. Kolektivnog ugovora za Javno preduzeće „Putevi Srbije“ od 27.04.2011.godine, osnovnu zaradu, u smislu ovog Kolektivnog ugovora, čini proizvod koeficijenta posla vrednosti radnog časa i mesečnog fonda časova od 174 časova rada, a odredbom člana 45. propisano je da koeficijent poslova koje zaposleni obavlja zavisi od: složenosti posla, potrebne stručne spreme, odgovornosti i uslova rada (stav 1.), svi poslovi su grupisani u sedam grupa (stav 2.), za svaku grupu poslova utvrđuje se najniži i najviši koeficijent (stav 3.), propisan je najniži i najviši koeficijent za grupu poslova na taj način što je za stručnu osposobljenost u trajanju od 4 godine i specijalizacijom na osnovu stručnosti srednjeg obrazovanja propisan najniži koeficijent 1,4 a najviši 1,8 (stav 4.), da su koeficijentima iz stava 4. istog člana vrednovani i uslovi rada koji se odnose na: rad na terenu, rad u smenama i druge poslove štetne po zdravlje zaposlenih.

Odredbom člana 41. stav 1. Pravilnika o radu za Javno preduzeće „Putevi Srbije“ od 17.04.2015. godine propisano je da osnovna zarada svakog zaposlenog predstavlja novčanu vrednost konkretnih poslova i zadataka radnog mesta za efektivno radno vreme provedeno na radu. Članom 42. stav 1. istog pravilnika propisano je da se sistematizovani poslovi i radni zadaci zaposlenih u JP „Putevi Srbije“ izražavaju pripadajućim koeficijentima koji se utvrđuju u zavisnosti od sledećih parametara i to: 1. složenost poslova i radnih zadataka, 2. potrebne stručne spreme, 3. odgovornosti i 4. uslova rada. Stavom 2. istog člana propisano je da u okviru pripadajućih koeficijenata za sistematizovane poslove u JP „Putevi Srbije“ vrednovani su i uslovi rada koji se odnose na rad na terenu i rad u smenama.

Dakle, opštim aktima tuženog poslodavca koji je u primeni u spornom periodu, pravo na uvećanu zaradu nije utvrđeno kao posebno pravo zaposlenih, pa kako je smenski rad tužilje vrednovan kroz osnovnu zaradu, to po stanovištu Vrhovnog suda nema osnova za isplatu iznosa koje tužilja potražuje tužbenim zahtevom. Neosnovano se revizijom ukazuje da se koeficijent za obračun zarade nije menjao od donošenja Kolektivnog ugovora iz 2011. godine, zbog čega se osporava utvrđena činjenica da joj je smenski rad vrednovan kroz osnovnu zaradu. Naime, odredbom čl. 42 st. 2 Pravilnika o radu tuženog od 17.04.2015. godine u okviru pripadajućih koefecijenata vrednovani su uslovi rada koji se odnose i na rad u smenama. Tužilji, kao i svim zaposlenima kod tuženog, zarada je morala biti obračunata na način kako to predviđa važeći opšti akt tuženog. Sledom navedenog, tuženi je postupio u skladu sa odredbom člana 108. Zakona o radu i u svemu ispunio svoju obavezu prema tužilji po osnovu smenskog rada, zbog čega je pobijanom drugostepenom odlukom pravilno odbijen tužbeni zahtev tužilje za isplatu predmetnog novčanog potraživanja uvećane zarade po navedenom osnovu.

Iz navedenih razloga, primenom člana 414. stav 1. ZPP, Vrhovni sud je odlučio kao u izreci.

Predsednik veća-sudija

Mirjana Andrijašević, s.r.

Za tačnost otpravka

Zamenik upravitelja pisarnice

Milanka Ranković